گرامیداشت میلاد حضرت فاطمه(س) در موزه ملك
نمایشگاه آثار اهدایی بانو ایران دست‌غیب بهشتی و رونمایی از نسخه بازنشر دیوان نفیس حافظ در موسسه ملك برگزار می‌شود.
ایلنا: همزمان با برگزاری آیین گرامیداشت ولادت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علی‌ها(براساس وقف‌نامه) در موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در روز چهارشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ خورشیدی، نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران و یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های کشور در حوزه نسخه‌های نفیس خطی میزبان برنامه‌های گوناگون فرهنگی خواهد بود.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، گشایش نمایشگاه آثار اهدایی بانو ایران دست‌غیب بهشتی، رونمایی از نسخه چاپی دیوان نفیس حافظ به خط میرزا علی‌نقی شیرازی و گشایش نمایشگاه همانندسازی منتخب سکه‌های تاریخی موزه ملی ملک، برخی از این برنامه‌ها به شمار می‌آیند.
در بخش نخست این برنامه، نمایشگاه آثار اهدایی بانو ایران دست‌غیب بهشتی گشایش خواهد یافت. «ایران دست‌غیب بهشتی» بانوی نیکوکاری است که در هشتاد و هشتمین سال زندگی، بخش عمده‌ای از آثار هنری خانوادگی‌اش را به موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک اهدا و وقف کرده است؛ موزه‌ای که به تعبیر خودش «امن و مناسب» است و بر اساس یک سنت دیرینه ایرانی- اسلامی یعنی «وقف» فعالیت می‌کند.
این بانوی نیکونگر و خوش‌محضر،زاده یکم مهر ۱۳۰۳ خورشیدی در شیراز است. گفت‌وگو با او درباره کاری که انجام داده اما کمی مشکل است از آن‌رو که نمی‌خواهد این کارش، خودستایی تلقی شود. وی می‌گوید: با کاری که انجام دادم در پی آن نیستم که کسی از من تشکر کند. اهدا و وقف آثار تاریخی و هنری به موزه را جزو وظایف ملی خود می‌دانم. پوست و گوشت و جان من در این کشور پرورش یافته و همه وجود خود را به آن متعلق می‌دانم. این کوچک‌ترین کاری بوده که می‌توانسته‌ام برای کشور انجام دهم.
وی می‌افزاید: سال‌ها است که در پی یک موزه امن و مناسب می‌گشتم تا آثار نفیس و گران‌بهای خود را به آنجا اهدا و وقف کنم. برای این کار حتی موزه فارس و کاخ‌موزه سعدآباد را در نظر داشتم اما با وجود تحقیقاتی که انجام داده بودم، نظرم به دلایلی تغییر کرد. هنگامی که با موزه ملک آشنا شدم و درباره آن تحقیق کردم، گفتند موزه‌ای امن و مناسب است به همین دلیل رضایت پیدا کردم تا این‌ها را که سال‌ها در خانواده‌ام بودند وقف و اهدا کنم.
گنجینه اهدایی و وقفی «ایران دست‌غیب بهشتی»، بیش از ۱۰۰ اثر ارزشمند هنری و تاریخی را دربرمی‌گیرد. بخشی از گنجینه اهدایی و وقفی، منسوجاتی مانند تابلوی بزرگ سدره‌دوزی، کارهای چوبی مانند جعبه‌های گوناگون جواهرات، خاتم و معرق و ظرف‌های شیشه‌ای تراش‌خورده به همراه ابزار‌های گوناگون هنرهای تزیینی است.
«ایران دست‌غیب بهشتی» پیش از این نیز کارهای خیریه‌ای برای کشور انجام داده است، هرچند تا زمانی که اطمینان نیابد به خودستایی تعبیر نمی‌شود، تمایلی چندان برای گفت‌وگو درباره آن‌ها ندارد. او دانش‌آموخته قدیمی دانشگاه تهران با ۳۶ سال پیشینه دبیری است و سال‌ها پیش، مجری ساخت مجتمع خیریه آموزشی برادرش، دکتر علاءالدین بهشتی در شیراز بوده است.
او درباره این آثار می‌گوید: برخی از این اشیا ایرانی نیستند. حدود ۵۰ سال پیش، یکسری از این آثار را از کشورهایی مانند ایتالیا خریدم که از میان آن‌ها می‌توانم به جام یا ظرفی که با مارک فایرکینک اشاره کنم که قدمتی فراوان دارد. در میان آثار اهدایی و وقف شده، یک پارچ و دو دیس کوچک از کارهای چینی وجود دارد که با تکنیک ویژه‌ای در گذشته ساخته می‌شده است. خمیر این ظرف‌ها برای ۶۰ سال خمیر نگهداری می‌شده و ۶ دهه بعد، این‌ها را به کوره می‌برده‌اند. تاکنون در هیچ موزه‌ای، شبیه این ظرف‌ها را ندیده‌ام.
به گفته وی، فرش اهدایی که در تبریز با گره ریز بافته شده، بی‌نظیر است. این فرش ابریشمی ۱۲ متری با نقش شیخ صفی‌الدین اردبیلی و ۸۰ رج بدون یک اشتباه بافته شده است. فرش‌های ابریشمی تبریز در همه جا وجود دارد اما فرشی با نقش شیخ صفی‌الدین اردبیلی آن هم با این پیشینه، کمتر جایی وجود دارد.
وی می‌افزاید: یکی دیگر از منسوجات این مجموعه، زری گجرات به شکل قاب شده است که دست‌کم ۱۵۰ سال پیشینه دارد. تابلوهای کارشده‌ای از خودم نیز در مجموعه وجود دارد که از ابریشم طبیعی با قاب ورق طلای ایتالیایی به وجود آمده است.
یکی از آثار اهدایی، قوطی جاسیگاری از نقره است: عمویم به عنوان یک جواهرساز مشهور به درخواست رضاشاه یک از نمونه اینجاسیگاری را ساخته بود. هنگامی که یکی دیگر نیز درخواست شد، کار ساخت آن را انجام داد. قرار بود یک سنگ فیروزه نیز برای بخشی از آن قوطی تراشیده و کار گذاشته شود اما سنگ نیامد و جاسیگاری از همان دوره نزد عمویم ماند تا به دست من رسید.
به گفته این بانوی نیکوکار، یکی دیگر از کارهای چوبی، جعبه‌ای نفیس و فوق‌العاده است که دهه‌ها پیش در سفر به ناپل ایتالیا خریده و همانجا بسته‌بندی کرده است: این جعبه موزیکال از همان زمان در بسته‌بندی مانده بود و حتی هنوز همان موسیقی، هنگام باز کردن از آن شنیده می‌شود.
یکی از برنامه‌های آیین گرامیداشت ولادت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علی‌ها، رونمایی از نسخه بازنشر دیوان نفیس حافظ به خط میرزا علی‌نقی شیرازی است که در زمره نسخه‌های نفیس خطی گنجینه ملک به شماره ۵۹۶۹ به شمار می‌آید.
این نسخه دیوان حافظ با همکاری و مشارکت موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک و انتشارات آستان قدس رضوی (به‌نشر) به چاپ رسیده است. اصل اثر یکصد و پانزده سال پیش در سده ۱۳ قمری به اشارت میرزا ابوالقاسم نصیرالملک شیرازی کتابت شده است؛ همو که مسجد معروف نصیرالملک از یادگار‌هایش است و آخرین مالک حقیقی باغ ارم شیراز و احیاگر بنای باغ در شمار می‌آید. علی‌نقی شیرازی (۱۲۶۸ تا ۱۳۴۶ قمری) خوش‌نویس مشهور سده‌های ۱۳ و ۱۴ قمری و یکی از شش فرزند میرزا یوسف مذهب‌باشی، این دیوان حافظ را کتابت کرده است. از او آثار برجسته دیگری همچون کتابت کلیات شیخ سعدی، کتابت دیوان حافظ، مثنوی مولوی برای چاپ در مطبعه ناصری هند و یک نسخه دیگر از مثنوی، رباعیات خیام و مناجات منسوب به حضرت امیرالمومنین به یادگار مانده است. در مقدمه دیوان بازنشر شده درباره حکایت میرزا علی‌نقی و کتابت دیوان حافظ‌اش، اینگونه آمده است: میرزا علی‌نقی مصاحب و معاشر شوریده شیرازی- فصیح‌الملک- بوده و معمولا درباره کتابت دواوین و اشعار، رای و نظر شوریده را جویا می‌شده از این‌رو محتمل است که در کتابت این نسخه نیز ذوق و پسند ادبی میرزا محمدتقی شوریده شیرازی دخیل بوده باشد. میرزا علی‌نقی در کتابت، خطاطی بلندآوازه است و یکی از مهم‌ترین عوامل این نام‌آوری، تدبیر او در امر کتابت است. شکل و اندازه حروف را چنان برمی‌گزیند که اثر خوش‌خوان و روان باشد و حظ خواننده از رویت اوراق نوشته دوچندان گردد.
جلد لاکی اصل این اثر، رقم میرزا محمود نقاش‌باشی، برادر کاتب است چنانکه تذهیب و آرایه‌بندی کتاب نیز رنگ و بوی میرزا یوسف مذهب‌باشی شیرازی را دارد که در این تاریخ در قید حیات نبوده است و به نظر می‌آید از آثار کارگاه کتاب‌آرایی فرزندان او است. در بازنشر این اثر، اصل بر این قرار گرفته تا همه ویژگی‌ها بر اساس نسخه اساس باشد که این مساله به ویژه در حوزه جلد و آرایه‌های آن و نیز شیوه چاپ و کاغذ به کارگرفته شده، نمود بیشتری می‌یابد.
در بخش دیگری از برنامه، مهدیه الهی قشمه‌ای در منقبت حضرت فاطمه زهرا و ویژگی‌های بانوی بزرگ اسلام سخن خواهد گفت.
