آئین 5هزار ساله مازندرانی‌ها حذف شد/ مغایرت آئین آب‌ریزان با جشن تیرگان

ایلنا: همزمان با گرامیداشت روز ملی دماوند در سیزدهم تیرماه و جشن تیرگان در شهر رینه لاریجان آئین 5 هزار ساله آب‌پاشان مازندرانی‌ها به دست سیاست‌بازی‌ها حذف شد.

به گزارش ایلنا، با توجه به اینکه فرهنگ هر جامعه‌ای را آداب‌ و رسوم‌، آئین‌ها و مراسم، اعتقادات و هنرها تشکیل می‌دهد، هویت افراد در یک جامعه را بیان می‌کند که با الگوپذیری این فرهنگ می‌توان به جوامع دیگر گسترش ‌داد.

در این راستا برای حفظ این آداب‌ورسوم و آئین‌ها نهایت تلاش را بکار برد نه اینکه با آمدن کلمه‌ای به نام مد و تجددگرایی این فرهنگ را از بین برد چرا که از بین بردن فرهنگ یک جامعه موجب بی‌هویتی آن جامعه می‌شود.

آئین 5 هزار ساله تیرگان اسطوره بزرگی را برای ما ایرانیان بیان می‌کند که آرش کمانگیر با برتاب نیزه کمان خود تمام رگ‌های بدنش بیرون و پاره پاره می‌شود تا روزی که مرز بین ایران و تورانیان مشخص و مردم ما به ثبت برسد.

روز ملی دماوند، روزی که پنج هزار سال مردم ما به جشن آن در سیزدهم تیرماه می‌پرداختند و برخی از استان‌ها به مناسبت این روز به برپایی این جشن می‌پردازند. جامعه کوه‌نوردی کشورنیز از سال ۱۳۸۴ روز سیزدهم تیر را به تقویم باستانی ایران مقارن با جشن تیرگان بوده است، به عنوان "روز ملی دماوند" معرفی کرده است.

مدیرعامل انجمن دوستداران دماوندکوه آمل گفت: این انجمن کوه نوردان ایران، با همکاری دیگر کوه نوردان و طبیعت دوستان در نزدیک‌ترین جمعه به سیزدهم تیر همایش و جشنی در شهر رینه برگزار می‌کند که در آن به مسایل محیط زیستی و فرهنگی حوزه دماوند پرداخته می‌شود.

رضا طاهری با بیان اینکه 9 سال متداول این جشن در شهر رینه در حال‌برگزاری است،‌ افزود: از سه سال پیش انجمن دوستداران دماوندکوه برپایی این روز سرنوشت‌ساز مردم ایران را با حضور نمایندگان انجمن‌ها در سراسر کشور و علاقمندان به طبیعت دماوند در این شهر برعهده گرفته است.

وی با اعلام اینکه با تلاش میراث فرهنگی مازندران قله دماوند ثبت جهانی خواهد رسید، اذعان داشت: برای اقدام این ثبت در یونسکو نیاز به تلاش و کوشش مسئولان میراث فرهنگی کشور است تا هرچه زودتر این آثار طبیعی بزرگ در ردیف آثار جهانی قرار گیرد.

سراسر کشور برای برگزاری جشن تیرگان در رینه جمع می‌شوند

همزمان با برگزاری این روز ملی یا جشن تیرگان آئینی انجام می‌شد که به نام مراسم آب‌پاشان یا آب‌ریزان شناخته می‌شود و مردم ما با یاد روز ملی برای برگزاری این مراسم بزرگ در سالن ورزشی شهر رینه جمع می‌شوند تا با شور و شادی به همدیگر آب بپاشند.

آب‌پاشان، جشن آبریزگان یا آبریزان یا نوروز طبری یا جشن سرشوی یا آفریجکان یا عیدالاغتسال از جمله مراسم معتبر و مشهوری است که به نوروز منسوب است و اغلب مورخان و نویسندگان بدان اشاره کرده‌اند. از جمله مراسم این جشن رسم شست و شوی و غسل کردن و آب پاشیدن به یکدیگر است.

امروزه این مراسم که در مازندران انجام می‌شود اگر چه به نوعی آئین آب‌ریزان نیست اما با برگزاری جشن بزرگ ملی دماوند این آئین در جشن جای گرفت به طوری که هرساله در کنار جشن تیرگان مراسم آب‌پاشان برگزار می‌شود.

ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی به این آئین اشاره کرده که این رسمی جدا از تیرگان باید باشد یعنی رسمی که بلافاصله پس از زمستان انجام می‌شود و با باران و مراسم جادوی تقلیدی باران‌زایی در تیرگان که اوایل تابستان است، تفاوت دارد. ابوریحان در ضمن شرح جشن تیرگان در روز سیزدهم از ماه تیر نیز اشاره به غسل و شست و شوی کردن مردم کرده‌است. معهذا باید چنین افتراقی را میان دو جشن قایل شد. ششم فروردین یا نوروز بزرگ یکی از مراسم عمده شست و شوی تن و نوعی غسل بوده‌است و سیزدهم تیر یا جشن تیرگان نمایشاتی دربارهٔ رسوم تقلیدی باران زایی برپا می‌شد.

امسال با برگزاری جشن روز ملی دماوند مردم با شور و اشتیاق به گرد هم جمع شدند تا به حمایت از طبیعت و بزرگ اسطوره ملی بپردازند که در ابتدای ورود به محوطه دانشگاه پیام‌نور شهر رینه با نوشته‌ای روبرو شدند مبنی براینکه مراسم آب‌پاشان برگزار نمی‌شود و این جای سوالی بود که چرا این آئین 5 هزار ساله حذف شد.

حسن سالاری عضو شورای اسلامی شهر رینه گفت: مهمترین هدف برگزاری این جشن گرامیداشت روز ملی دماوند است.

سالاری اعلام کرد: همانطوری که برداشت هر محصولی در کشور ما جشن سپاسگزاری دارد ملی‌شدن دماوند ما نیز باید جشنی داشته باشد که شایسته این روز باشد بنابراین جشن تیرگان هرساله در این شهر برگزار خواهد شد.

کم‌رنگ بودن حضور مسئولان آملی در جشن تیرگان

اگرچه صاحب‌اندیشان فرهنگ می‌توانستند با تدبیر و اندیشه از شایعات و نابودی یک آئین چندین‌ساله آب‌پاشی جلوگیری کنند اما در جشن بزرگ تیرگان جای مسئولان میراث فرهنگی شهرستان آمل و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی که حافظان این آیت الهی هستند،‌ بر روی صندلی‌ها خالی بود چرا که آنها با حضور موجب دلگرمی‌ دوستداران آثار طبیعی دماوند می‌شدند.

به گزارش ایلنا: در برگزاری جشن تیرگان نمایشگاهی از سوی انجمن دوستداران دماوندکوه با غرفه‌های ایستگاه نقاشی کودکان، صنایع دستی و غذایی و زیست‌محیطی برپا شد.