معاون وزیر آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایلنا:
ماموریت ویژه به آموزش و پرورشی‌ها برای بررسی انتقادات رییس‌جمهور به کتب درسی/با درخواست‌های متناقض و فشار از سوی افراد صاحب تریبون مواجه هستیم
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی با اشاره به اینکه در صورتی که ارزشیابی‌های ما نشان دهد که نیازمند اصلاح و تجدیدنظر در کتب درسی هستیم، حتماً این کار را خواهیم کرد، گفت: گروهی را در سازمان پژوهش مامور کرده‌ایم که منویات آقای رییس جمهور را بررسی کنند تا اگر در کوتاه مدت بتوان کاری صورت داد، حتما انجام دهیم.
محی‌الدین بهرام محمدیان؛ (معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی)، در پاسخ به این سوال که با توجه به انتقادات رییس جمهور از محتوای کتب درسی، چه اقدامات و تمهیداتی را به منظور اصلاح محتوای کتاب درسی در دستور کار دارید؟ گفت: رییس جمهور نسبت به آینده ابراز نگرانی کردند و توصیه‌شان این است که کتابهای درسی را به شکلی تولید محتوا کنیم که دانش آموزان در آینده، فردی مفید در اجتماع باشند.
کتابهای درسی با رویکرد اسناد تحولی تدوین می‌شود
کاستی‌هایی داریم که باید آن را جبران کنیم
وی افزود: کتابهای درسی در این سالهای اخیر با همین رویکرد یعنی با رویکرد اسناد تحولی که افراد را برای مراتبی از حیات طیبه آماده می‌کند، تدوین می‌شود، البته کاستی‌هایی داریم که باید آن را جبران کنیم.
محمدیان در ادامه با اشاره به مبحث آموزش حرفه‌ای، اظهار داشت: حرفه‌‌آموزی، حسب قانونِ مصوبِ مجلس شورای اسلامی، در مقطع متوسطه اتفاق می‌افتد. یعنی ما در دروه متوسطه ۲ گروه دانش‌آموز داریم که بخشی از آنها بر پایه دروس نظری برای رفتن به دانشگاه و بخشی دیگر نیز بر پایه شاخه فنی و حرفه‌ای و کار و دانش برای ورود به بازار کار، آماده می‌شوند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی گفت: کار و دانشی‌ها مستقیماً به بازار کار می‌روند و فنی‌وحرفه‌ای‌ها تکنیسین و حتی می‌توانند مهندس شوند و در نهایت جذب بازار کار به معنای عملی – یدی خواهند شد.
۱۸۰ و حداکثر ۳۰۰ ساعت آموزش برای فراگیری یک مهارت
دولت نتوانست تامین اعتبار و امکانات کند
او همچنین درباره صحبت‌های رییس جمهور مبنی بر اینکه دانش‌آموزان در پایان 12 سال تحصیل باید یک کار بلد باشند، با اشاره به مصوبه برنامه پنجم توسعه مبنی بر اینکه دانش‌آموزان نظری هم باید یک مهارت را فرا بگیرند، افزود: ما برای آن مصوبه، طرح و برنامه‌ای تدوین کردیم که دانش‌آموزان علاوه بر دروس نظری، حداقل ۱۸۰ و حداکثر ۳۰۰ ساعت، برای فراگیری یک مهارت، آموزش ببییند، اما متاسفانه برای انجام این طرح و برنامه، امکانات لازم فراهم نشد؛ یعنی دولت نتوانست برای این کار، تامین امکانات و اعتبار کند.
آموزش بصورت تراکمی و نوبتی در مراکز آموزش کار حذف شد
آموزشِ یک مهارت به دانش‌آموزانِ دوره اول متوسطه
او ادامه داد: قصد داشتیم دانش‌آموزان را بصورت تراکمی یا نوبتی در مراکز آموزش کار مثل مراکز آموزش فنی وحرفه‌ای وزارت کار و یا هنرستان‌های خودمان آموزش دهیم و همین موضوع را نیز در برنامه ششم تعقیب کردیم، ولی از برنامه ششم حذف شد.
محمدیان با بیان اینکه آموزش و پرورش در ماه‌های اخیر تفاهمنامه‌ای را تحت عنوانِ " ایران مهارت" با سازمان فنی و حرفه‌ای امضا کرده‌است، توضیح داد: بر این اساس مقرر شده است که برای دانش آموزانِ دوره اول متوسطه، در قالبِ کتابِ «کار و فنآوری» یک مهارتی آموزش داده شود. ما این کتاب را از ۶ سال قبل از پایه ششم ابتدایی وارد برنامه کردیم؛ یعنی برنامه کار و فن آوری از ۶ سال قبل در پایه ششم، هفتم، هشتم و نهم وجود دارد تا دانش‌آموزان بتوانند با یک مهارت آشنا شوند که اگر این امکان فراهم شود، ما یک مهارت عملی را در کنار دورس نظری آموزش خواهیم داد.
او ادامه داد: اما باید توجه داشت که کار یک مورد از تنوعِ مهارتهای زندگی است، مهارتهای دیگر هم باید مدنظر قرار داشته باشد؛ مهارت اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... که این مهارت‌ها نیز در برنامه پیش بینی شده است و امیدواریم این برنامه‌ای که عملی می‌کنیم، پاسخگوی این نیازها باشد.
ماموریت ویژه برای بررسی انتقادات رییس‌جمهور به کتابهای درسی
اصلاح و تجدیدنظر در کتابهای درسی در صورت نیاز
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی افزود: در عین حال، در صورتی که ارزشیابی‌های ما نشان بدهد که نیازمند اصلاح و تجدیدنظر هستیم، حتماً این کار را خواهیم کرد. ضمن اینکه گروهی را در سازمان پژوهش مامور کرده‌ایم که منویات آقای رییس جمهور را بررسی کنند تا اگر در کوتاه مدت نیز بتوان کاری صورت داد، حتماً انجام بدهیم.
وی در پاسخ به این سوال که انتظارات رییس جمهور در این زمینه در چه مدت محقق خواهد شد، گفت: ما نسبت به این مباحث، صرفاً در جایگاه کارشناس و نه صاحب نظر هستیم. برنامه های درسی باید منطبق، متناسب و مبتنی بر اسناد بالا دستی و نیازهای اجتماعی، اقتصادی و حتی نیازهایی که دستگاه حاکمیتی عنوان می‌کند، تدوین شود. همچنین نیازهای خودِ مخاطبان، صاحبان حِرَف، بنگاه‌های اقتصادی، و صنایع و حتی نیازهای مطرح شده از جانب کارشناسان تربیتی نیز در این میان بسیار موثر و نقش آفرین هستند.
محمدیان با بیان اینکه تاکیدات رییس جمهور، جایگاه مهمی داشته و ما به مصوبات هیات دولت توجه ویژه داریم، گفت: تمام این نیازها باید جمع آوری و به زبان برنامه درسی، ترجمه شده و سپس نسبت به اجرای آن اقدام کنیم. بدون شک هر کدام از این موارد را اصل و مابقی را فرع تلقی کنیم، در واقع به سمت تربیت تک بعدی رفته‌ایم.
نباید به یکباره به سمت "کار محوری" برویم
درخواست های متناقض از سوی افراد صاحب تریبون
وی اضافه کرد: در سالهای اخیر عمده مباحث این بود که دانش آموزان حافظه محور هستند! چرا؟ چون نگاه تک بعدی داشتیم. به تعبیر آقای رییس جمهور، نگاه به مهارت نبوده و یا کم بوده است، لذا اگر حالا از این طرف دیوار بیفتیم و بیاییم همه را " کار محور" کنیم، یکباره می‌بینیم که به طور مثال از مباحث اجتماعی و فرهنگی دور شدیم. باید تعادلی را ایجاد و نقطه بهینه را پیدا کرده تا بتوانیم به ابعاد مختلف نیازها جواب بدهیم.
وی در پاسخ به این پرسش که سرمنشاء فشار برای تغییر و یا مقاومت در برابرِ ایجاد تغییر در کتب درسی چیست؟ اظهار داشت: ما با درخواست‌های متناقضی مواجه هستیم. هر گروه اجتماعی و هر طیفی، علایق خود را بیان می‌کنند؛ به خصوص گروه‌هایی که صاحب تریبون هستند.
محمدیان افزود: فردی حافظه محوری را بهانه می‌کند و مثلا می‌گوید کتاب تاریخ چرا اینقدر مفصل است؟ حجمش را کم کنید. حال بیاییم و تحت تاثیر این افراد یک فصلی از کتاب تاریخ را حذف کنیم، ممکن است در همین فصل حذف شده خاطره‌ای از نمادهای انقلابی و ملی باشد. فردا یک نفر صاحب تریبون، از یک طیف دیگر می‌آید و می‌گوید وای که ملیت و اسلامیت از بین رفت! چرا؟ چون فلان شخصیتِ ملی یا انقلابی از کتاب حذف شده! ما در پاسخ می‌گوییم خودتان اصرار و تاکید داشتید که کتاب زیاد و سنگین است و باید بخشی از آن حذف شود! و در نهایت بالاجبار باید از این مورد حذف منصرف شویم.
او ادامه داد: دیگری می‌آید؛ می‌گوید یک بخشی از ادبیات فارسی کم شود و به فنی‌وحرفه‌ای اضافه شود و از طرفی دیگری معترض می‌شود که وای! ادبیات ریشه فرهنگ ماست و نباید دست بخورد. و همین روند در جغرافیا و علوم و ریاضی و سایر کتب و دروس ادامه دارد.
به فشارها درباره حذف و تغییر کتب درسی توجهی نمی‌کنیم
تابعِ استدلال کارشناسی و نظام برنامه اسناد بالا دستی هستیم
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی اظهار داشت: اما ما این نوع فشارها را گوش نخواهیم داد. ما تابعِ استدلال کارشناسی و نظام برنامه اسناد بالا دستی هستیم. اسناد بالا دستی یک حکمی به ما داده و ما آن را با رویکرد نیاز محور انجام خواهیم داد. آینده ما به فنآوری گره خورده است. به کسب و تجارت در فضای فنآورانه. ما امروز نباید دیگر بدنبال آموزشِ شغل‌های منقرض باشیم.
