زلزله‌زدگان به حمایت روانی استاندارد نیاز دارند

به گزارش ایلنا، احمد حاجبی مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره اصول حمایت‌های روانی و اجتماعی در حوادث و بلایا گفت: افرادی که در مواجهه با هموطنان زلزله زده، قرار می‌گیرید، باید مراقب باشند افرادی را که دچار واکنش‌های روانی هستند، بیمار یا مبتلا به بیماری روانپزشکی تلقی نکنند، این علائم واکنشی طبیعی به یک حادثه کاملاً غیرطبیعی است و در بسیاری از موارد در طول زمان کاهش پیدا می کند و از بین می‌رود.

او ادامه داد: در هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه و بلایا، حمایت‌های روانی و اجتماعی می‌توانند با هدف پیشگیری از عوارض مزمن روانی ناشی از حادثه و توانمند سازی افراد آسیب دیده توسط گروه های متخصص (روانپزشک و روانشناس) ارائه شود، اما ارائه این خدمات نیازمند رعایت اصولی است تا از آسیب رسانی بیشتر یا تشدید احتمالی مشکلات آتی جلوگیری بعمل آید.

حاجبی افزود: یکی از اصول مهم در ارائه خدمات این است که از برچسب زدن بیماری به بازماندگان خودداری شود، تاکید بر طبیعی سازی واکنش‌ها به گروه هدف کمک می‌کند تا بدانند که واکنش‌های آنها پاسخی معمولی به یک موقعیت غیر عادی است. بنابراین تاکید می‌شود، افرادی که در جریان بلایا دچار واکنش‌های روانشناختی می‌شوند، در زمره بیماران مبتلا به اختلال روانپزشکی قرار نگیرند.

مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با بیان اینکه ارائه خدمات روانی اجتماعی به صورت گروهی بر روش‌های انفرادی ارجح است، گفت: توانمندسازی بازماندگان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید از منفعل سازی دریافت کنندگان خدمات خودداری به عمل آید، تاکید بر روی نقاط قوت و توانایی های آسیب دیدگان مهم است و افراد می‌توانند از طریق شرکت در این برنامه‌ها احساس کنترل بر زندگی خود را پیدا نمایند و در حل مشکلات توانمند گردند.

وی تاکید کرد: تجربیات نشان می‌دهند که افراد بومی در هر منطقه می‌توانند در ارائه خدمات به آسیب دیدگان موفق‌تر عمل کنند، بنابراین توانمند سازی جامعه آسیب دیده می‌تواند در ارائه موثرتر خدمات مفید باشد.

حاجبی گفت: حمایت‌های روانی اجتماعی براساس غربالگری فعال جمعیت آسیب دیده و ارائه خدمات به صورت سیار است و استقرار در مکان‌هایی مانند مراکز بهداشتی و درمانی یا در کمپ‌های امدادرسانی و ارائه خدمات صرفا در این محل ها، معمولا کارآیی لازم را ندارند و می‌تواند رویکرد بیماری نگر را تقویت کنند و گاهی باعث نادیده گرفتن و غفلت از جمعیت آسیب دیده‌ای می‌شود که واکنش‌های ناشی از بلایا را نمی‌شناسند و یا از وجود مداخلات موثر برای اینگونه آسیب ها آگاهی ندارند.

مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی وزارت بهداشت با بیان اینکه باید به آداب و فرهنگ بومی منطقه آسیب دیده احترام گذاشت و برای پیشرفت هر چه بهتر برنامه از آن استفاده کرد، گفت: پس ازهر حادثه غیرمترقبه، افکار، احساسات یا رفتارهایی در بین افرادی که آسیب دیده اند یا شاهد صحنه های دردناکی بوده‌اند جریان پیدا میکند. این افراد نگرانی هایی در مورد تنها شدن، امنیت، سلامت خود و اشخاص مورد علاقه خود داشته و خواب آشفته ای دارند، به طور دائم صحنه های دردناکی که دیده اند، در بیداری یا درخواب به صورت کابوس به سراغشان می آید، اما همانطور که پیشتر هم اشاره شد، این علائم به معنی وجود یک بیماری نیست و در بسیاری از موارد در طول زمان کاهش می یابد و از بین می رود.

او افزود: تجربیات نشان می‌دهند، که رویکرد عام استفاده از درمان های دارویی در روزهای اول برخورد با افراد دارای نشانه‌های روانشناختی مناسب نیست و به طور عمده باید از مداخلات غیردارویی و در راستای توانمندسازی برنامه‌ریزی کرد، البته موارد معدودی استثنا وجود دارد، مانند افرادی که قبل از وقوع حادثه مبتلا به بیماری روانپزشکی بوده اند و معمولا باید به درمان های دارویی خود ادامه دهند.

حاجبی در پایان تاکید کرد: نکته دیگری که باید به آن اشاره شود این است که متخصصین حوزه سلامت روان قبل از اعزام به منطقه لازم است که آموزش های لازم در زمینه حمایت های روانی اجتماعی در حوادث و بلایا را گذرانده باشند، تا خدمات از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و از ایجاد آسیب‌های احتمالی ناشی از مداخلات پیشگیری به عمل آید.