بگذارید میراث فرهنگی کوچک باشد/خانه هفت هزار متری گم شده بود/هندوانه‌های اصفهان سنگین‌تر می‌شوند

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ از میان اخبار میراث فرهنگی در دهه سوم بهمن، هفت خبر را برگزیده‌ایم که در ادامه آنها را مرور می‌کنیم:  

بگذارید میراث فرهنگی کوچک باشد

روز 25 بهمن ماه آیین نکوداشت محمدحسن محبعلی به پاس نیم قرن حضور و فعالیت پیوسته او در عرصه میراث فرهنگی برگزار شد. در این مراسم، آقای محبعلی که در سالهای دورتر معاون حفظ و احیای سازمان میراث فرهنگی بود، گفت: "نیروی کارشناسی سازمان میراث فرهنگی بسیار ضعیف است و به خون تازه نیاز دارد."

او افزود: "میراث فرهنگی نهادی کاملا علمی و پژوهشی است و ماهیت آن با نهاد گردشگری که فعالیت اجرایی و تبلیغاتی دارد، متفاوت است."

محبعلی تصریح کرد که "بهتر است که گردشگری تبدیل به یک وزارتخانه شود و به فعالیت‌های گسترده خود بپردازد و میراث فرهنگی با همان بدنه محدود و کوچک خود به فعالیت‌های پژوهشی و علمی خود بپردازد. بگذارید ما کوچک بمانیم و میراث فرهنگی را وارد بحث‌های سیاسی نکنید."

این اظهارات درحالی بیان شد که مطالب منتشر شده در کانال تلگرامی زهرا احمدی پور، رییس تازه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نشان می‌دهد که او در ماههای اخیر بر دامنه اظهارنظرها و فعالیتهای غیرمرتبط با سازمان تحت اداره خود افزوده است.

هندوانه‌های اصفهان سنگین‌تر می‌شوند

روز 26 بهمن ماه، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان از تصویب پیشبرد روند ثبت جهانی ابیانه در جلسه شورای راهبردی پایگاه میراث فرهنگی این روستای تاریخی خبر داد. فریدون الهیاری در حالی از ثبت جهانی ابیانه و "تمام متعلقات آن مشتمل بر باغات، منابع آب و کنده‌ها به عنوان عرصه منظر فرهنگی" این روستا سخن گفت که در یک سال اخیر گزارش‌های متعددی از وضع نامناسب آثار جهانی تحت مدیریت او همچون میدان نقش جهان و مسجد جامع عتیق اصفهان منتشر شده است.

از این گذشته، چنین می‌نماید که آقای اللهیاری با کمبود مدیر و کارشناس برای اداره بناهای تاریخی و آثار جهانی اصفهان روبروست؛ چراکه در حال حاضر یکی از مدیران او همزمان سه مسؤولیت  مدیریت دفتر فنی استان، مدیریت پایگاه جهانی مسجد جامع عتیق، و ریاست اداره میراث فرهنگی نظنز (که ابیانه یکی از صدها اثر تاریخی آن است) را برعهده دارد.  

در جلسه شورای راهبردی پایگاه میراث فرهنگی ابیانه، سیدمحمدبهشتی، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز حضور داشتند اما خبری از اظهارنظر احتمالی آنها در این شورا منتشر نشد.

کشفیات تازه در ارگ علیشاه

در حالی که مسؤولان مصلای تبریز از چند ماه پیش پروژه ساخت پارکینگ طبقاتی در محوطه بنای تاریخی ارگ علیشاه را به اجرا گذاشته و با مخالفت یکپارچه سازمان میراث فرهنگی، رسانه‌ها و فعالان فرهنگی روبرو شده‌اند، باستان‌شناسان هر روز آثار جدیدی را در محدوده این پروژه کشف می‌کنند. روز 30 بهمن‌ماه، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری خبر داد که "بقایای کف آجری تخریب شده حیاط اثر ملی عمارت تاریخی فتح‌الله یف" به انضمام "شواهدی از بقایای سازه و شالوده‌ی قلعه احتمالا قاجاری تبریز و نیز  ساختارهای سنگی و سفالی مرتبط با نوعی سیستم انتقال آب" در این محدوده کشف شده است.

این اخبار درحالی منتشر شد که همزمان با کاوش‌های باستان‌شناسی، حفر چاه‌های نصب شمعک بتنی پشتیبان پارکینگ در جبهه غربی محدوده کارگاه کاوش و به موازات خیابان ارگ، ادامه دارد.

همکاری آتش‌نشانان و ایرانیان باستان در تخت جمشید

در روزهای 28 و 29 بهمن‌ماه، بارندگی‌های شدید و در پی آن انتشار عکس‌هایی از آب گرفتگی تخت جمشید، نگرانی‌هایی را درباره وضعیت این اثر تاریخی بوجود آورد اما سرپرست پایگاه میراث جهانی تخت‌ جمشید اعلام کرد که آب‌گرفتگی در تخت‌ جمشید به چند ساعت اول صبح مربوط است و این مشکل با حضور مأموران آتش‌نشانی برای رفع گرفتگی کانالهای آب برطرف شده است.

به موازات این اظهارات، عکسهایی از تخت جمشید در فضای مجازی منتشر شد که ذیل آن نوشته شده بود: "سیلاب درحال خروج از کانال‌های زیرزمینی تخت جمشید؛ هنر ایرانیان باستان باعث تخلیه سیلاب از این میراث جهانی در یک ساعت شد."  

حدود سه‌ماه پیش، روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری به نقل از رضایی اعلام کرده بود که "با کشف آبراهه‌های تخت جمشید که در بخش خزانه با شیب بالای ۳۰ درجه قرار دارد، آب‌های سطح بنای خزانه به بیرون از محوطه هدایت می‌شود."

بازنشسته شدن یا بازنشسته کردن؟

 روز 27 بهمن ماه خبرنگارانی که به مراسم آغاز نشست فرهنگی جشن‌ها و آداب زمستانی رفته بودند، متوجه شدند که رئیس مرکز میراث ناملموس تهران چهار ماه پیش و در سکوت خبری تغییر کرده و جانشین‌اش جای او نشسته است.

عدم اطلاع‌رسانی درباره تغییر ریاست این مرکز بین‌المللی که مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی را تحت نظارت یونسکو برعهده دارد و تاکنون یازده کشور رسما به عضویت آن درآمده و چند کشور دیگر درخواست عضویت در آن را داده‌اند، با واکنش‌هایی روبرو شد. اگرچه دلیل تغییر رییس این مرکز، بازنشستگی یدالله پرمون، رییس قبلی آن اعلام شد اما خبرگزاری ایسنا با لحن طعنه آمیزی نوشت: " یدالله پرمون یکی از قدیمی‌ترین و زبده‌ترین کارشناسان و مدیران حوزه ناملموس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بازنشست شده است، با این وجود آیا امکان استفاده از تجربه‌های چند ساله او در این مرکز وجود نداشت؟ اقدامی که پیش از این نیز در مجموعه جهانی کاخ گلستان انجام شده بود و پروین ثقه‌الاسلام که مدت‌ها لقب مادر کاخ گلستان را از آن خود کرده بود، باوجود بازنشست شدن تا چند سال بعد همچنان به عنوان رئیس این مجموعه جهانی در آن فعالیت می‌کرد!"

خانه هفت هزار متری گم شده بود

روز 26 بهمن‌ماه یکی از سایت‌های اطلاع رسانی میراث فرهنگی خبری را منتشر کرد که مخاطبان خود را شگفت‌زده کرد: خبر کشف خانه ‌هفت هزار متری سپهبد احمد امیراحمدی، نظامی بلندپایه عصر پهلوی اول. در گزارش منتشر شده آمده بود که این خانه متروکه دارای 11 ساختمان قاجاری و پهلوی و 250 فضای معماری است که اکنون در اختیار کمیته امداد امام خمینی قرار دارد و در لیست مزایده این کمیته قرار گرفته است.

آنچه با انتشار این خبر موجب شگفتی شد، عدم شناسایی این خانه توسط سازمان میراث فرهنگی، نبود کوچک‌ترین ردپایی از آن در اسناد این سازمان و به تَبَع، عدم ثبت آن در فهرست آثار ملی بود.

با وجود این، مسؤولان سازمان میراث فرهنگی دربرابر خبر کشف این خانه تاریخی سکوت کردند و نویسنده گزارش مربوطه مدعی شد که در پی‌گیری ماجرا، یکی از کارشناسان سازمان میراث فرهنگی به او گفته است: "مالک این خانه که بدنام است، با این همه سوژه چرا دنبال خانه او هستید؟!"

فلاش نبود، نور تلویزیون بود

روز 25 بهمن ماه نشست تحلیل تابلو نبرد گنجه در موزه ملی برگزار شد. آنچه در تصاویر منتشره از این نشست جلب توجه می‌کند، انعکاس نور شدید فلاش عکاس برنامه روی این تابلوی نفیس در حضور انبوهی از موزه‌داران بود که با اعتراض‌هایی روبرو و این پرسش مطرح شد که مدیران موزه ملی که خود در نگهداری آثار موزه‌ای این گونه بی‌مبالات برخورد می‌کنند، چگونه می‌توانند در این باره به بازدیدکنندگان موزه تذکر دهند؟

اگرچه مدیران موزه ملی در مقابل این انتقادها سکوت کردند اما یکی از سخنرانان مراسم که عضو هیأت اجرایی کمیته ملی موزه‌های ایران است، در اظهارات شگفت‌آوری و به‌رغم آنچه در عکسهای منتشر شده از سوی موزه ملی دیده می‌شود، اعلام کرد که نه تنها در این مراسم هیچ فلاشی زده نشده است بلکه روشنایی محل موردنظر با نور اندک یک تلویزیون تأمین شده که به تابلوی نبرد گنجه آسیبی نزند!

در ماههای اخیر با شکستن یکی از ویترین‌های موزه ملی و دو سفال ارزشمند متعلق به دوره سلجوقی و نیز انتشار عکسهایی از آسیب دیدگی نسخ خطی موجود در این موزه، انتقادها نسبت به استانداردهای حفاظتی موزه ملی افزایش یافته است.