اساتید و دانشجویان متقلب را باید از دانشگاه اخراج کرد/ تولید فله‌ای و بی‌کیفیت دانشجو، مقاله و مدرک
عضو هیات علمی دانشگاه شریف با تاکیدبراینکه اساتید و دانشجویان متقلب را باید از دانشگاه اخراج کرد، گفت: دلیل بروز این مشکل بزرگ این است که ما واقعاً از اصل آموزش و درس خواندن دور شده‌ایم.
مسعود تجریشی؛ عضو هیات علمی و معاون پژوهشی سابق دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره موضوع پایان‌نامه فروشی و تقلب‌های علمی که این روزها به یکی از معضلات آموزش عالی تبدیل شده‌است، گفت: خوشبختانه به دلیل وجود فرهنگ عمومیِ صحیحِ علمی، در دانشگاه صنعتی شریف ما عملاً با چنین تخلفی روبرو نیستیم.
وی فزود: فرهنگ عمومی جاری در دانشگاه به قدری اثرگذار است که اگر چنین تخلفی از دانشجو یا استاد مشاهده شود، قطعاً منجر به تعلیقِ ترفیع پایه و بروز مشکل در وضعیت ارتقایی استاد و برخورد شدید انضباطی با دانشجو خواهد شد.
تجریشی ادامه داد: خوشبختانه در دانشگاه شریف اصولاً چنین فضایی وجود نداشته که موجب اینگونه تخلفات و به تبع آن ریخته شدن قبح این کار بشود که دانشجو برود و از جایی یا فردی پایان نامه بخرد؛ کاری که در واقع اعتبار یک دانشگاه را کاملاً زیر سوال می برد، لذا ما بر اساس سنت مرسوم در دانشگاه، با چنین خطاهای آموزشی که چهره فرهنگِ تحقیق و تدریس را خدشه‌دار می‌کند، شدیداً برخورد می کنیم. البته تا آنجا که می‌دانم در دانشگاه‌های خوب دولتی نیز چنین تخلفاتی صورت نگرفته است و به نظر می‌رسد این موارد در دانشگاه هایی که برایشان کیفیت، چندان مد نظر و مورد اهمیت نیست رخ می دهد.
وی با تاکید بر رعایت تمامی مبانی آموزشی در دانشگاه شریف گفت: بطور مثال در این دانشگاه، از زمان آغاز تا پایان ترم تحصیلی، بدون استثناء؛ چه استاد و چه دانشجو، همه موظف هستند در کلاس حاضر باشند. با ذکر این مثال می‌خواهم بگویم که نسبت به این گونه موضوعات و حضور استادان در دانشگاه که مبحث بسیار مهم و موثر، هم در جهت ارتقاء سطح علمی دانشجو و هم در جهت ترفیع و ارتقاء خودشان است، بسیار حساس هستیم.
تجریشی اضافه کرد: همچین در این راستا مقالات استادان توسط کمیسیون‌ها به دقت دیده و از لحاظ کیفی بررسی می‌شود. بنابراین از آنجا که چنین شرایطی بر فضای آموزشی ما حاکم بوده است، تقریباً هیچ مورد چنین تخلفی نداشته‌ایم. تنها یک مورد بود که آنهم به استاد ما مربوط می‌شد که البته در دانشگاه آزاد تدریس می‌کرده است. ولی اینکه در داخل دانشگاه شریف از استاد و دانشجو چنین تخلفی سر زده باشد، هرگز نداشته ایم.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف افزود: با این وجود اما در این باره آیین نامه‌هایی در دانشگاه شریف دیده شده است. مثلاً اینکه در ابتدای هر " تز " خود دانشجو اعلام می‌کند که هیچکدام از کارهایی را که انجام می‌دهد، کپی برداری نیست و می پذیرد که اگر بررسی و مشخص شود که چین اقدامی توسط دانشجو صورت گرفته است، دانشگاه این اختیار را دارد که مدرک را به دانشجو ندهد.
وی از موضوع خرید و فروش پایان نامه و تقلب علمی بعنوان یک معضل کلان در عرصه تحقیق اشاره کرد و گفت: دلیل بروز این مشکل بزرگ این است که ما واقعاً از اصل آموزش و درس خواندن دور شده ایم. رسالت اصلی ما در دانشگاه ها این است که به افراد بیاموزیم به چه شکل می‌توانند فردی مفید برای جامعه باشند، زمانی اما این ارزش و اصل رنگ ببازد، اساتید وظایف واقعی خود را در مرز دانش انجام ندهند و کارها توسط اعضای هیات ممیزه و سیستمهای ارزیابی به دقت کنترل نشود، آنگاه آموزش عالی به سمتی می‌رود که متاسفانه اکنون می‌بینیم؛ مدرک مهم می‌شود، مقاله‌های بی‌کیفیت تولید می‌شود و مجموعه‌های قارچ‌گونه سر بیرون می‌آورند و به این مقوله بعنوان یک بیزنس نگاه می‌شود.
تجریشی اضافه کرد: برداشت من این است که باید به ریشه‌ها پرداخته شود؛ به اینکه استاد در دانشگاه باشد و تدریسی که می‌کند باید بر اساس مسائل روز دنیا باشد و تحقیقش در مسیر حل مشکلات جامعه و در مرز دانش حرکت کند. سیستم ارزیابی و نظارت باید بسیار دقیق و شدید باشد. آخر هر سال اساتید باید ترفیع بگیرند و هر چند سال یک بار ارتقاء پیدا کنند، لذا باید سفت و سخت گرفت. در غیر اینصورت اگر ما کیفیت را فدای کمیت کنیم؛ می شود همین چیزی که الان اتفاق افتاده است؛ تولید فله‌ای و بی‌کیفیت دانشجو، مقاله و مدرک.
معاون پژوهشی سابق دانشگاه صنعتی شریف با تاکید بر اینکه باید کیفیت را بعنوان یک اصل در نظر داشت گفت: کیفیت مبحث و موضوعی است که هم خودِ دانشگاه باید به جد به آن بپردازد و هم آموزش عالی از دانشگاه ها بخواهد که به آن توجه اصولی و ویژه داشته باشند. چه بسا شاید واقعاً نیاز نباشد که ما این همه دانشگاه در کشور داشته باشیم. این موارد ریشه‌ای است که باید به آنها پرداخت و با استخراج مشکلات، آنها را از پایه حل کرد.
وی افزود: سالهاست پیرامون این مباحث صحبت می کنیم و هیچ اقدامی صورت نگرفته است؛ هم آبروی آموزش عالی می‌رود و هم آبروی نظام. باید بصورت اساسی به این موضوع پرداخت، باید آیین نامه و قوانین را جدی بگیریم و اگر تلاش نکنیم که فرهنگِ آمورش، پرورش و تحقیق به جایگاه اصلی خود بازگردد، این بیماری مزمن همچنان باقی خواهد ماند.
تجریشی از برخورد شدید با متخلفان بعنوان یکی از راهکارها اشاره کرد و گفت: کپی کردن یعنی اینکه استاد زمانی که پروژه تعریف شده خودش نقش نداشته و تز را نخوانده است! چنین استادی اصلاً بدرد دانشگاه نمی‌خورد و ضروری است که از کار برکنار شود. به این منظور لازم است که سیستمهای ممیزی دانشگاه قوی‌تر باشد؛ استادها را با دقت بیشتری انتخاب و عملکرد آنها را سالانه، بطور دقیق ارزیابی کند.اینها همه مواردی است که موجب برقراری یک دانشگاه واقعی است.
وی ادامه داد: آنجا که تقلب علمی صورت می‌گیرد و پایان نامه خرید و فروش می‌شود، دانشگاه واقعی نیست. آنجا بنگاهی است که نه استادش، استاد است و نه دانشجویش، دانشجو! با چنین افرادی باید به شدیدترین وجه برخورد کرد . این افراد را باید از دانشگاه بیرون کرد. شک نداشته باشید که اگر چند مورد چنین برخوردی بشود، مشکل حل می‌شود. متاسفانه اما وقتی همچنان این پایان نامه‌ها خرید و فروش و افراد فارغ التحصیل می‌شوند و من و شما هم درباره‌اش صحبت می کنیم یعنی برخورد نشده است!
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: به عقیده من این معضل در واقع یک معلول است و اگر علت‌ها را بیابیم و مشکلات را رفع کنیم، دیگر شاهد چنین معلولی نخواهیم بود. اگر 4 نفر استاد و 4 دانشجوی متخلف را اخراج کنیم، تمام می شود! که البته به نظر می‌رسد؛ نظام آموزشی در این مورد جدی نیست.
وی در واکنش به تصمیم وزارت علوم برای تشکیل کمیته اخلاقی در دانشگاه برای رفع این مشکل گفت: کمیته اخلاق یعنی چه؟! این دزدی است! مثل این است برای اینکه مردم دزدی نکنند بگوییم کمیته اخلاق بگذاریم برای دزدها؟! دزد را چه کار می‌کنند؟ وقتی دزدی کرد، دستگیر و مجازاتش می کنند.
تجریشی گفت: به نظرم بهتر است بجای کمیته اخلاق برویم به سراغ آگاهی رسانی. خوشبختانه اکنون دانشگاه‌های خوب ما به سمت آگاهی‌بخشی رفته‌اند. یعنی بطور مثال در درس‌های سمینار به دانشجو می‌گویند که تقلب علمی یعنی چه و اگر فردی در این میان مرتکب تخلف شد بداند که تخلف و مجازات آن چیست.