تربیت بهیار یک ساله چالشی جدید در جامعه پر التهاب پرستاران

به گزارش خبرنگار ایلنا، اعلام جذب ۱۰ هزار بهیار که طی یک دوره آموزشی یک ساله تربیت می‌شوند موج تازه‌ای از نگرانی را در بین پرستاران ایجاد کرده است به گونه‌ای که در شبکه‌های مجازی، پرستاران از این طرح به عنوان فتنهٔ جدید وزارت بهداشت نام می‌برند.

بر اساس این طرح که زمینه‌های اجرای آن با کمک سه نهاد نظام پرستاری، معاونت پرستاری و بورد پرستاری، توسط شرکت تعاونی کارکنان نظام سلامت اجرا می شود، متقاضیان می‌توانند با داشتن حداقل مدرک دیپلم متوسطه و معدل کل ۱۴ از هر رشته‌ای برای گذراندن دوره آموزشی یکساله بهیاری ثبت نام کنند. 

پرستاران می‌گویند، اجرای این طرح که به گفته ی آنها در واقع طرح تربیت بهیار شش ماهه است، منجر به بکارگیری نیروی غیرمتخصص و به خطر انداختن جان بیماران و اختلال در نظام سلامت کشور خواهد شد. 

در همین رابطه، یک پرستار شاغل در بخش دولتی با ابراز نگرانی شدید از اجرای این طرح به ایلنا می‌گوید: این طرح در واقع‌‌‌ همان طرح آموزش بهیار شش ماهه است که در ظاهر با عنوان طرح یک ساله مطرح شده و در واقع یک دوره آموزشی در سطح پایه است که نمی‌تواند جوابگوی نیاز بیماران و سیستم درمانی کشور باشد. 

این پرستار ادامه می‌دهد:  در دوره‌های قدیمی تربیت بهیار سه ساله بود که از اول دبیرستان جذب می‌شدند و تا مقطع دیپلم آموزش می‌دیدند تا به اندازه کافی در انجام وظایف خود ماهر و توانمند شوند. در حال حاضر با توجه به تعداد نیرویی که هم در بین بهیاران و هم در بین پرستاران فارغ التحصیل وجود دارد نیازی به جذب نیرو آن هم به این شکل و با گذراندن یک دوره سطحی یک ساله نیست. 

یکی از بهیاران باسابقه نیز معتقد است وزارت بهداشت از اجرای این طرح به دنبال آن است تا با استخدام نیروی شرکتی با سطح تحصیلات پایین‌تر و حقوق و مزایای کمتر به خیال خودش کمبود پرستار را جبران کند در حالیکه به جای این کار باید خیل عظیمی از فارالتحصیلان بیکار دانشکده‌های پرستاری را جذب کند. 

این بهیار می‌گوید، قبل از این‌ها و در سالهای دور به دلیل اینکه این تعداد دانشگاه و مرکز آموزش عالی وجود نداشت بهیاران را در مدارس بهیاری تربیت می‌کردند و بعد از گذاران دوره‌ای آن‌ها را جذب می‌کردند اما آنچه باعث تعطیل شدن مدارس بهیاری در گذشته شد این بود که خود وزارت بهداشت در سالهای قبل به این نتیجه رسید که با وجود این تعداد دانشگاه، دیگر نیازی به تربیت بهیار به شکل سابق نیست و به سمت جذب پرستار آکادمیک پیش رفت.

وی اضافه می‌کند، این طرح تنها برای این است که به بهیار حقوق کمتری پرداخت کنند و در این میان جان بیمار اهمیتی ندارد. 

او می‌گوید: خودم شاهد بودم در یکی از بازدید‌ها یکی از مسولین به دیگری حرفی زد که برای من که بهیارم تاسف برانگیز بود. آن آقا روبه دیگری گفت چه خوب است بیشتر بهیار استخدام کنیم تا پرستار! چون بهیار‌‌‌ همان کار را انجام می‌دهد و برای بیمارستان هم هزینهٔ کمتری دارد. شنیدن این حرف در نظر اول باعث بالارفتن اعتماد به نفس ماست اما واقعیت این است که نگاه مادی و صرفه جویی در هزینه‌های وزارتخانه برای آقایان اهمیت بیشتری دارد تا ارتقاء کمی وکیفی حرفهٔ پرستاری که طبیعتا اثرات مفید آن نصیب بیماران و مردم می‌شود. 

به گفتهٔ برخی از پرستاران بخش دولتی تنها دلیلی که وزارت بهداشت را مجاب کرده تا با استفاده از ظرفیت  نظام پرستاری چون شرکت تعاونی سلامت - که ریشه در خود نظام پرستاری دارد - این طرح را اجرایی کند این است که با تربیت بهیار یک ساله هزینه‌های خود را کاهش دهد و از طرفی نشان دهد که چقدر نسبت به مطالبات و خواسته‌های صنفی پرستاران بی‌توجه است. 

یکی دیگر از پرستاران ناراضی می‌گوید، در همه جای دنیا این حرفه در حال ارتقاء علمی و تخصصی شدن است اما در اینجا مسولین وزارت بهداشت برای اینکه تسلط بیشتری روی پرستاران و مطالباتشان داشته باشند می‌آیند و چنین طرح‌هایی را عملیاتی می‌کنند و حقوق بیماران و مردم برایشان اهمیتی ندارد.

سرپوشی بر مطالبات پرستاران

محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار با ابراز نگرانی از اجرای این طرح می‌گوید: هدف اصلی وزارت بهداشت از اجرای این طرح نوعی سرپوش گذاشتن بر مطالبات واقعی جامعه پرستاری کشور و بی‌توجهی به خواسته واقعی پرستاران است.

به گفتهٔ شریفی مقدم، آنچه جامعهٔ پرستاری را بیش از پیش ناامید کرده است این است که طرح جذب بهیاران با کمک مقامات عالی نظام پرستاری در حال اجراست. 

دبیرکل خانه پرستار در این رابطه گفت: مسئلهٔ اصلی در حال حاضر این است که وزارت بهداشت بعد از سال‌ها که جذب بهیار نداشته‌ است و پس از مقاومت‌های بسیاری که پرستاران در مقابل جذب بهیار یک ساله کرده‌اند این بار و با بهره گیری از ظرفیت‌های نظام پرستاری، معاونت پرستاری و بورد پرستاری تلاش می‌کند این طرح را اجرا کند. 

وی ادامه داد: اجرای این طرح با سوء استفاده از ظرفیت‌های جامعه پرستاری که باید حامی پرستاران و مطالبات آنان باشد [...] به جامعه پرستاری است و مسولین در نظام پرستاری باید نسبت به این مسئله و واکنشهای متعاقب آن هوشیار باشند.

به گفتهٔ شریفی مقدم، طی تفاهم نامه‌ای که بین وزارت بهداشت و شرکت تعاونی فراگیر پرستاران که اخیرا به شرکت تعاونی کارکنان نظام سلامت تغییر نام داده امضاء شده، این شرکت می‌تواند به تعداد ده هزار نفر طی یک سال بهیار یک ساله تربیت کند.

او ادامه می‌دهد، فارغ از اینکه این شرکت چه سابقه‌ای در شش سال گذشته داشته و نتوانسته به تعهداتش در قبال سرمایه‌هایی که از پرستاران برای انجام پروژه‌های مختلف جذب کرده بود عمل کند، به نظر می‌رسد تربیت بهیاران یک ساله در قالب رانت به تعاونی مورد نظر که گردانندگان آن هم از نظام پرستاری هستند داده شده تا دوباره احیا شود. رانتی که به قیمت نابودی تشکیلات حرفه‌ای پرستاری تمام می‌شود. 

دبیرکل خانه پرستار در ادامه می‌گوید، سوال اساسی در این مورد این است که در شرایطی که با وجود ۱۸۰ دانشکده پرستاری تنها ۹ هزار پرستار در سال فارغ التحصیل می‌شوند یک تعاونی چطور می‌تواند با توانی که از آن انتظار می‌رود ۱۰ هزار بهیار در سال تربیت کند؟ طبیعتا نتیجه گیری که می‌توان از این داده‌ها کرد این است که زمان کمتری برای تربیت بهیار صرف می‌شود و در کمتر از یک سال یعنی‌‌‌ همان شش ماه زمان صرف تربیت بهیار خواهد شد.

وی اضافه کرد: این طرح در واقع‌‌‌ همان طرح پرستار ۶ ماهه است که در بیش از بیست سال گذشته با مقاومت پرستاران، وزارت بهداشت موفق به اجرای آن نشد، اما متاسفانه در حال حاضر با توجیه کمبود نیرو دوباره بحث جذب نیروی جدید را مطرح کرده‌اند. در حالیکه در حال حاضر اساسا کمبود نیرو وجود ندارد و بحث اصلی ما این است که تعداد نیرویی که فارغ التحصیل شده‌اند جذب نشده‌اند و عده‌ای هم به دلیل عدم رسیدگی به مطالبات قانونی و صنفیشان مجبور به مهاجرت از کشور شده‌اند. 

وی در ارتباط با نحوهٔ جذب بهیاران در دوره‌های قبلی گفت: سالهاست که ما بهیار جدید جذب نکرده‌ایم اما قبل از این و مثلا در ابتدای دههٔ هفتاد اینچنین بود که علاقه مندان به مدرک بهیاری را با مدرک سیکل برای تربیت طی یک دوره سه ساله تحت آموزش قرار می‌دادند و به این ترتیب پس از سه سال طی دوره با گرفتن مدرک دیپلم بهیاری این نیرو‌ها جذب سیستم درمانی می‌شدند، این در شرایطی بود که ما با کمبود نیروی در سطح بهیاری و پرستاری مواجه بودیم اما امروز کمبود نیرو در این دو بخش وجود ندارد و تنها مشکلی که وجود دارد عدم جذب نیروهایی است که از دانشکده‌های پرستاری فارغ التحصیل شده‌اند. سوال ما از وزارت بهداشت این است که چرا با وجود اینکه در حال حاضر تعداد فارغ التحصیلان در سال ۱۰هزار نفر است به جای جذب همین نیرو‌ها، اقدام به جذب نیروی جدید و غیرمتخصص می‌کنند

شریفی مقدم می‌گوید: سالهاست سیستم پزشک سالار وزارت بهداشت به دنبال اجرای این طرح است اما این بار به کمک بالا‌ترین نهادهای هویتی جامعه پرستاری کمر به نابودی حرفهٔ پرستاری بسته شده است. به عقیده من این بزرگ‌ترین خیانت به جامعه پرستاری است که سه نهاد اصلی هویتی پشت اجرای این طرح هستند. نظام پرستاری، معاونت پرستاری و بورد پرستاری مثلثی را تشکیل داده‌اند که متاسفانه مورد سوء استفاده وزارت بهداشت قرار گرفته‌ و با اجرای این طرح زمینه‌های بی‌اعتمادی جامعه پرستاری به بدنهٔ نظام پرستاری را هم فراهم آورده‌اند.

دبیرکل خانه پرستار نسبت به واکنش‌های پرستاران در خصوص این طرح به وزارت بهداشت هشدار داد و در پایان گفت: این طرح بر خلاف مصوبه شورای عالی نظام پرستاری است اما متاسفانه این سه گروهی که ذکر آن رفت با اجرای این طرح بر خلاف مصوبه عمل می‌کنند و جامعهٔ پرستاری هم در قبال این حرکت به هیچ وجه ساکت نخواهد نشست و وزارت بهداشت باید منتظر عواقب اجرای این طرح که اعتراض گسترده پرستاران است باشد.