نفت اهرم فشار بر ایران در آستانه مذاکرات شده است

کار‌شناس مسائل بین‌الملل در خصوص کاهش قیمت نفت و استفاده ابزاری از نفت تصریح کرد: نگاهی به پدیده‌های سیاسی در گستره‌ای چند متغیر، معنادار و تعریف‌پذیر است چرا که قیمت نفت تحت تاثیر دیرینه‌ای تاریخی قرار دارد و وجوه سیاسی و اقتصادی در هم‌تنیده شده‌ای را تجریه کرده است.

مهدی مطهرنیا عضو هیئت علمی دانشگاه و کار‌شناس مباحثبین‌الملل در گفتگو با خبرنگار ایلنا گفت: روزگاری نفت کالای استراتژیک محسوب می‌شد به گونه‌ای که در جنگ شش روزه٬ بستن شیرهای نفت خاورمیانه بر معادلات بین‌المللی و منطقه‌ای تاثیر گذار بود اما امروز دیگر نفت کالای استراتژیک نیست و بر اساس همان ادبیاتی که از دهه‌های پیش باقی مانده است٬ هنوز هم نفت کالای استراتژیک تلقی می‌شود. در حالیکه این‌بار نفت برای تولیدکنندگان٬ نقش استراتژیک ایفا نمی‌کند بلکه این مصرف‌کنندگان نفت هستند که امروزه از این کالا یا پایین آوردن قیمت نفت به عنوان کالای استراتژیک بهره می‌برند.

وی ادامه داد: این نفت نیست بلکه برنامه‌ریزی استراتژیک است و در یک مقطع زمانی از نفت برای فشار آوردن به رقیب استفاده می‌کنند و باید گفت که امروز تقاضای جهانی برای نفت پایین آمده است. ایالات متحده آمریکا امروز به بزرگترین تولیدکننده نفت تبدیل شده است و پیش‌بینی می‌کند به یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت هم تبدیل خواهد شد لذا با توجه به هماهنگی‌های کشورهای نفت‌خیز منطقه به نظر می‌رسد امروز از نفت به عنوان یک اهرم و ابزار فشار برای تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران در آستانه مذاکرات سود برده شود.

مطهر نیا افزود: بعضی از تحلیل‌های تصمیم‌گیرندگان سیاسی بر این بود که با تحریم نفت ایران٬ نفت به بشکه‌ای ۲۵۰ تا ۳۰۰ دلار خواهد رسید یا در زمانی که ایالات متحده آمریکا هفت کشور را از تحریم نفتی ایران مستثنی کرد٬ گفتند این عمل نشان دهنده ضعف ایالات متحده آمریکا ست این در حالی‌ست که در آن زمان گفتیم نفت دیگر کالای استراتژیک نیست و تحریم ایران قیمت نفت را تغییر محسوسی نخواهد بخشید و اگر هفت کشور مستثنی می‌شوند٬ مدیریت بازار نفت برای محدود ساختن تاثیر روانی ناشی از تحریم‌ها بر بازار و قیمت نفت است.

وی با تاکید بر کاهش قیمت نفت بیان داشت: قیمت نفت پایین خواهد آمد چراکه امروز بر همین اساس و مولفه‌ها که آمریکا نزدیک به تبدیل شدن به بزرگترین تولید کننده نفت جهان است، اروپا دیگر با توجه به بحران اقتصادی نیاز نفتی‌اش کاهش پیدا کرده است. همچنین کاهش رشد اقتصادی در چین و ژاپن بر بازار مصرف تاثیر گذاشته است و شاهد آن هستیم که در آغاز فصل زمستان و نیاز به نفت، قیمت نفت به نزدیک مرزهای ۶۰ دلار کاهش پیدا می‌کند و بر این باورم که امکان پایین آمدن قیمت نفت باز هم وجود دارد اما پایین آمدن این قیمت موقتی است و قیمت نسبی نفت در آینده به ۱۰۰ دلار خواهد رسید که با اندکی تغییر و نوسان همراه خواهد بود که در نهایت پایین آمدن قیمت نفت در بازار منطقه و نظام بین‌المللی تاثیر خاص خود را بر اساس هدف‌گذاری‌های موجود خواهد گذاشت. برای کشوری مانند آمریکا با نوع نفتی که استخراج می‌کند، قیمت کنونی به صرفه نخواهد بود و برای کشورهای صادر کننده نفت اوپک این قیمت‌ها، قیمت‌های مرسومی نیست.

این استاد دانشگاه در پایان اضافه کرد: بر اساس گزینه‌های موجود می‌توان گفت کاهش قیمت نفت نه فقط جنبه سیاسی و اقتصادی٬ بلکه ترکیبی از آن را در نظر می‌گیرد چراکه از یک سو کاهش تقاضا برای نفت به عنوان یک عامل طبیعی در بافت موقعیتی کنونی و همچنین افزایش تولید نفت در کشورهای جهان به‌ویژه دستیابی آمریکا به این مرز از تولید نفت٬ در کنار اراده سیاسی برای پایین نگه داشتن قیمت نفت جهت فشار آوردن به ایران، هردو بر وضعیت کنونی بازار نفت موثر است و هر کدام به اندازه وزن خویش بر این بازار تاثیر می‌گذارند.