افکار مدرس باعثافتخار در تفکر سیاسی ملت ایران است / مشکلات ربطی به تحریم ندارد٬ ریشه صدساله دارد

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شخصیت مدرس بین رجال سیاسی، دینی و پارلمانی در تمام ادوار بی‌همتا بود، گفت: افکار مدرس باعثافتخار در تفکر سیاسی ملت ایران است.

به گزارش ایلنا، ‌دکتر علی لاریجانی در نطق پیش از دستور امروز(دوشنبه ۱۰ آذر) مجلس شورای اسلامی با گرامیداشت سالروز درگذشت مدرس و روز مجلس گفت: ‌ با امضای فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ مجلس موقتی تشکیل شد و نخستین دوره مجلس شورای ملی در ۱۳ مهر ۱۲۸۵ با نطق افتتاحیه مظفرالدین شاه گشایش یافت. تا امروز ۳۳ دوره مجلس در کشور در طول بیش از ۱۰۰ سال تشکیل شده که ۲۴ دوره آن قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است.

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی افزود: البته در خلال این دوره‌ها ایام فطرت هم پیش آمد که مجلس تعطیل می‌شد. مثلا بعد از افتتاح مجلس اول که رجال مهمی مانند سید عبدالله بهبهانی، حاج امینی‌الزر، حاج معین بوشهری و حاج محمدتقی بنکدار که از موثرین مشروطه بودند، در آن حضور داشتند، بعد از مرگ مظفرالدین شاه و روی کار آمدن محمدعلی شاه مجلس با عمر کوتاهی به تعطیلی کشیده شد و در دوم تیرماه ۱۲۸۷ مجلس به توپ بسته شد و عده‌ای از وکلا به شهادت رسیدند و عده‌ای به زندان افتادند.

وی ادامه داد: ۱۶ ماه بعد با فتح تهران دوره دوم مجلس شورای ملی آغاز شد. در مجلس دوم نیز بعد از اشغال روسیه و اولتیماتوم آنها و پذیرش صمصام‌السلطنه بعد از ۲۵ ماه در سال ۱۲۹۰ تعطیل شد؛ از این نمونه‌های فطرت و تعطیلی در تاریخ مجلس وجود داشته است.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: دردآورترین دوره تعطیلی مجلس مربوط به انحلال مجلس به دست مصدق بود که با رفراندوم و با بهانه اینکه مجلس با دولت همراهی ندارد و اجازه کلی وضع قوانین نمی‌دهد، ‌ شکل گرفت و نتیجه آن توفیق کودتای ۲۸ مرداد بود که دو هفته بعد از انحلال مجلس انجام شد. چون دولت با دست خود مهمترین پشتوانه دولت‌ملی را نابود کرد. اما در مابقی سال‌ها ایران دارای مجلس بود؛ تا دوره پنجم و تا حدی دوره ششم رجال مذهبی و ملی در مجلس بودند، اما در دوره دیکتاتوری رضاشاه از مجلس چیزی جز شکل باقی نمانده بود.

وی گفت: تا دوره سیزدهم که شرایط سیاسی کشور آزادی بیشتری پیدا کرد و این وضع تا دوره هفدهم ادامه داشت و بعد مجداً با کودتای ۲۸ مرداد مجلس از حیثیت مردمی افتاد و تا مجلس ۲۴ در دوره پهلوی صغیر، مجالس دست‌نشانده بودند ولی با پیروزی انقلاب شرایط مجلس به کلی دگرگون شد.

دکتر لاریجانی بیان کرد: اما در تمام این ادوار شخصیت مدرس بین رجال سیاسی و دینی و پارلمانی بی‌همتا بود. او انسانی دردمند، فکور، شجاع، ‌ ملا و متواضع بود. وی شاگرد ممتاز آخوند خراسانی بود که نقش مهمی در نهضت مشروطه داشت. وقتی در مجلس دوم به‌عنوان فقیدی ناظر انتخاب گردید، با نهایت سادگی به تهران آمد و با نهایت تواضع اولین سخنرانی خود را اینگونه در مجلس آغاز کرد: " اول عذر می‌خواهم که صحبت داشتن بنده، ‌ قدری زود است به واسطه اینکه عاقل تا بصیرت پیدا نکند، سزاوار نیست صحبت کند ". این در حالی است که همگی به فضل و کمال او اذعان داشتند. او خود را نوکر مردم معرفی می‌کرد و در سخنرانی خود در مجلس گفت: " ما وکیلیم، ولی نیستیم. ولی آن کس است که آنچه خود مستقلاً صلاح می‌داند اجرا می‌کند، ولی وکیل آن است که نظر موکلش را هم بداند. شاه و رئیس‌الوزرا و پارلمان و حجت‌الاسلام، تمام اینها نوکر خلقند. آنکه اسمش شاه است یعنی نوکر مردم. یکی اسمش رئیس‌الوزرا است یعنی خدمتگزار مردم. باید تمام اینها برای مردم نوکری کنند ". تیمورتاش که وزیر دربار رضاخان شد، معترضانه گفت: " همه را نمی‌شود نوکر گفت. فرق دارد. " مدرس پاسخ داد: " من به زبان فارسی حرف می‌زنم و زبان خودم را می‌دانم. خدمتگزار مردم هستم. من می‌گویم پیغمبران خدا هم که از همه برترند، نوکر خلقند و نیز شما متوجه باشید که زعیمه قوم، خادم آن قوم است. اقوام و ملل جان و مال خود را نمی‌دهند که برای خود ارباب و فرمانروا درست کنند. اگر شما به کسی مسکن بدهید و پول زیاد بدهید که بیاید و به شما فرمان بدهد و ارباب شما باشد، کمتر کسی است که عقل شما را تصدیق کند. ملت آنقدر عاقل و باتدبیر است که به امر خود بت و سلطان و فرمانروا استخدام نکند. اگر چنین اربابانی وجود دارد، به زور خود را به مردم تحمیل کرده‌اند. "

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: چقدر این فکر بلند و عمیق است و باعثافتخار در تفکر سیاسی ملت ایران است که کمتر نظیر دارد؛ مخصوصاً از این جهت که مدرس عامل به این مفاهیم بود.

دکترلاریجانی افزود: مسئله مهمی که از تأمل در مجموع آرای مدرس به دست می‌آید، این است که امهات مسائلی که او برای ایران و بعضاً عالم اسلام مورد توجه قرار داد و معتقد بود از اهم مشکلات موجود است و باید حل شود، بعد از حدود یکصد سال امروز هم علی‌الاغلب جزو مشکلات کشور باقی مانده است و این از عجایب روزگار است و باید کالبدشکافی شود که آیا ایرانیان نمی‌خواستند این مشکلات حل شود یا استبداد و عقب‌افتادگی عامل آن بود یا اراده خارجی مانع حل آنها می‌شد.

وی تصریح کرد: به‌عنوان مثال به چند نمونه اشاره می‌کنم؛ با مرحوم مدرس مصاحبه‌ای در ابتدای مجلس ششم شده است که در سوال آن آمده است " راجع به تشکیلات حزبی و لزوم آن برای جامعه، عقیده شما چیست؟ " پاسخ مدرس چنین بود که " در این ۲۰ سال مشروطیت، متاسفانه حزبی پیدا نکرده و هر چه بوده است اسم بلارسم بوده است. لذا زود از بین رفته است و این یک بدبختی است که دامنگیر ما شده است. بر هر ذی‌حسی لازم است که بذل جهد کرده و حزبی از روی عقیده و اساس به نام حزب وطنی تشکیل و در تشریح مبانی آن کوشش نماید و من هم حاضرم رسماً عضویت چنین حزبی را قبول و به طور اجتماع و هماهنگی به مردم و وطن خدمت کنم. "

وی یادآور شد: بعد از ۱۰۰ سال هنوز در ایران یک یا چند حزب قوی یا به تعبیر مدرس با اسم و رسم دیده نمی‌شود، عدم حضور حزب در زمان دیکتاتوری شاه توجیه دارد اما در این ۳۶ سال پس از انقلاب چه توجیهی دارد جالب ‌تر این است که گاه عدم حضور احزاب را افتخار تلقی می‌کنیم اما پاسخ نمی‌دهیم که چگونه باید دموکراسی در کشور با ثبات گردد اما مرحوم مدرس لازم می‌داند همگان تلاش کنند حزب با مرام و عقیده و ملی تشکیل دهد.

رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: نمونه دیگر در مجلس پنجم با مرحوم مدرس مصاحبه‌ای انجام گرفت که در اولویت‌های اصلاحات کشور و نقایص کشور ومجلس پرسش شده است در این سوال آمده است که مهمترین اصلاحات و امور مفیده که باید مقدم داشت به عقیده شما چیست؟ مدرس پاسخ داد بهترین اصلاحات قدم برداشتن دولت است نسبت به اقتصاد عمومی، وجودات معطله از تعطیل خارج نمودن، فروش خالص‌جات منقوله به هرکس و به هر قیمت و به هر مدت به اتباع داخله، فروش اشیاع منقوله معطله که هرچه بماند نقصان پیدا کرده و احتیاج اقتصادی، سیاسی، نظامی به او نیست و در آتیه نیز نخواهد بود.

دکتر لاریجانی یادآور شد: همچنین مدرس معتقد است که بستن سدها، استخراج معادن مواد اولیه، نباتات را به قدر نیاز در داخله تکمیل و مصرف نمودن، موجبات سهولت حمل و نقل فراهم نمودن، آنچه مهم است شروع راه‌آهن و اهم آن استخراج معادن آهن و ذوب آن در داخل؛ اما بزرگترین نقص کمی رجال علاقه‌مند، ‌ شجاع و نبود احزاب سیاسی است همچنین با مرحوم مدرس در ابتدای مجلس ششم هم مصاحبه‌ای انجام شد که بخشی از آن به برنامه اصلاحات کشور پرداخته است.

رئیس مجلس شورای اسلامی با یادآوری سوال دیگری از مدرس، افزود: سوال شده که ممکن است بفرمایید مواد پروگرامی که در نظر دارید عبارت از چیست؟ که مدرس پاسخ داد پروگرام بسیار ساده و عبارت از سه ماده ای است، نخست نظر به اینکه اول تشکیل دولت جدید است و البته در وضع جدیدی اهل حرص و آز در صدد جلب نفی غیر مترقبه‌ای برمی‌آیند به این جهت ماده اول پروگرام استقامت نسبت به حوادثجدید است که از داخل و خارج پیش می‌آید.

وی یادآور شد: دوم آنکه چون مرام و سیاست اقتضای روز و وقت است و فعلا رفع احتیاجات مملکت وکشور ضروری می‌باشد ماده دوم پروگرام کمک به اقتصادیات مملکت است و چیزهایی که فعلا در نظر گرفته شده است عبارتند از این امور است و نمونه همه مسایلی است که امروز با آن مواجه هستیم:

الف) کمک موثر به زراعت، مملکت و تاسیس بانک فلاحتی.

ب) فروش خالص‌جات به اتباع داخلی به هر ترتیب و به هر قیمتی که باشد.

پ) تاسیس بانک رهنی از اکثر محل و وجود تفاوت مستخدمین در بانک جمع شده است.

ت) منتظر خدمت کردن مستخدمین دولتی که دارای صنعت یا مکنتی هستند و در عوض به کار گماشتن منتظرین و خدمتی که نه صنعت و نه مکنت و نه ملک دارند به غیر از متخصصین فنی که در هر صورت به کار خود باقی خواهد ماند.

ث) دادن امتیازات استخراج معادن و… از هرگونه به اتباع داخله با شرایط سهله و کمک دولت.

ج) وارد و به کار انداختن کارخانه ذوب‌آهن و تاسیس راه‌آهن از دو طرف به نحوی که پول‌های تخصیص داده شده برای این کار بیشتر در داخل ایران صرف شود.

چ) خریداری حقوق ارباب حقوق از محل فروش خالص‌جات مملکتی و اختصاص محل آن که قریب یک میلیون می‌شود؛ در بودجه برای مواقعی که قرضی لازم باشد به این معنا که فعلا برای کشیدن راه‌آهن ۱۰ کرور وجه حاصل شده و برای سال‌های آتی هم ۱۰ کرور حاضر خواهد شد. این ۲۰ کرور به مصرف خرید کارخانه ذوب‌آهن و کشیدن خط آهن خواهد رسید و اگر لازم باشد وجه بیشتری در آن سال به این مصرف برسد، این یک میلیون اعتبار خواهد بود که ممکن است با آن ۲۰ کرور قرض کرده و ضمینه ۲۰ کرور، ۴۰ کرور خرج کرده تا راه‌آهن زودتر به نتیجه منتهی شود.

ه) القای مالیات‌هایی که بر صنایع یدی در کلیه نقاط مملکت موجود است. سوم خاتمه دادن به وضعیاتی که در این سه سال اخیر پیدا شده به دست کابینه ثابتی با هیات پارلمانی یعنی از کابینه برای مدت ۲ سال نگهداری نموده تا بتواند اصلاحات مربوطه را مجرا گردد.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در همه مواردی که مرحوم مدرس به‌عنوان مشکلات آن زمان یاد کرده‌اند، امروز هم در سطح وسیع‌تری مشکل باقی است، افزود: معادن در مسیر استخراج قرار ندارد، احتکار معادن توسط دولت شده است. وضع راه‌آهن نیز ملاحظه می‌کنید که چقدر عقب افتاده است. آن زمان مرحوم مدرس به درستی بر کمک موثر در امر زراعت تاکید داشتند و هنوز هم کشاورزی سامان درستی ندارد.

دکتر لاریجانی با تاکید بر اینکه وضع استخدام‌ها بدتر از گذشته است، یادآور شد: مرحوم مدرس آن زمان می‌گفت باید عده‌ای را منتظر خدمت کرد، فروش خالص‌جات به هر ترتیب و هر قیمت بسیار حائز اهمیت است؛ مرحوم مدرس در دو مصاحبه بر این تعبیر تاکید کرده است. به هر ترتیب و هر کس به هر قیمت و به هر مدت به اتباع داخله؛ برای اینکه بار دولت را ضعیف کند.

رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: مدرس در جای دیگر می‌گوید مطابق تجربیاتی که در مملکت دیدیم حالا شاید در ممالک دیگر هم این‌طور باشد این است که دولت نه ملاکی می‌تواند کند نه تجارت می‌تواند کند نه چارواداری می‌تواند کند نه اتومبیل‌رانی و تاکنون هر چه کرده است دیدیم ضرر کرده است.

وی با بیان اینکه ملاحظه می‌کنید بعد از یکصد سال هنوز سنخ مشکلات اقتصادی ما همان است، گفت: این یعنی تسلط بیش از حد دولت در امور کشور و امور اقتصادی؛ نمونه دیگر از امتداد زمانی مشکلات کشور در طول یکصد سال این است، مدرس معتقد است دولت اسلامی حق دارد که از مردم مالیات بگیرد اگر مملکت یا پارلمان ما مشروع باشد مخالف شرع نباشد یعنی پارلمان اسلامی باشد این منافع مشروعی است که صرف مملکت می‌شود.

دکتر لاریجانی یادآور شد: ما یک خرجی و یک برجی داریم. به عقیده من مالیات باید بر برج تحمیل شود نه بر خرج؛ مالیات باید بر عوایدی باشد نه بر مخارج. بر برخی چیزها باید مالیات بسته شود و بر برخی از آنها مالیات مضر است. تا آنجایی که ممکن است نباید از ارزاق عمومی مالیات گرفت و باید از غیرعمومی مالیات دریافت کرد. مخارج تهران را نباید به اهالی آذربایجان تحمیل کرد، چرا که اصل مالیات یعنی اینکه اخذ وجهی از امور جهت مصارف امور؛ مخارج هر شهر یقیناً باید از اهل آن شهر گرفته شود، نمی‌توان تحمیلی بر اهالی آذربایجان کرد اگر بخواهند خندق تهران را تامین کنند. مخارج خندق شهر تهران باید از شهر تهران گرفت.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مملکت چند نوع خرج دارد، گفت: یک خرج راجع به مملکت برای حفظ انتظام و سد ثغور مملکت است البته این خرج را باید مملکت بدهد. یک خرج نیز متعلق به شهر است که آن را باید اهالی شهر دهد. تحمیل مالیات سنگین و غیرقانونی به مراکز تولید، کارگاه‌ها و اماکن کسب و کار مردم غلط است. عقیده‌ام این است که ما باید ترغیب کنیم تا هر کس پول دارد، کارخانه بسازد تا هم خودش منفعت ببرد و هم اهل ایران از برکت‌ها منفعت برد.

وی یادآور شد: اگر کسی پول دارد بیاورد کارخانه بسازد و از او هم مالیات گرفته نشود و مساعدتی هم بشود. مثلا اگر کارخانه‌ای که می‌خواهد بخرد ۱۲ هزار تومان قیمت دارد و ۲ هزار تومان کسر دارد دولت باید ۲ هزار تومان دیگرش را اگر شده قرض کند و به وی بدهد تا هم آن شخص فایده برد و هم عمله‌جات کار کنند و مزد بگیرند و همچنین به مکان‌های دوردست نرود.

دکتر لاریجانی در ادامه با اشاره به بیانات شهید آیت‌الله مدرس تاکید کرد: ‌وی اظهار داشت حاضر نیست یک شاهی حتی در مصیبت حضرت سید الشهدا بی‌جا خرج شود. مدرس می‌گفت نباید مال بیت‌المال مفت به کسی داده شود و نباید مال عمومی را به کسی داد که برای عموم کار نمی‌کند. اگر دولت تشریف بیاورد در اینجا و بگوید برای دو کرور قشون بودجه می‌خواهد امروز برای بنده عید است.

وی ادامه داد: مدرس تاکید می‌کرد باید بدانند که این پول به مصرف خودش خرج می‌شود. او اعتقاد داشت همانطور که در تمام بودجه نباید صد دینار خرج ییلاق شود، می‌گفت قبول ندارد در شرایطی که خلق خدا از گرما و بی‌یخی می‌مردند نزدیک به یک کرور مال ملت خرج ییلاق شود. مدرس مخالف جنگ بود و می‌گفت وزارت جنگ نمی‌خواهیم، بلکه پولی که قرار بود به وزارت جنگ داده شود، باید خرج نظام می‌شد.

رئیس مجلس ادامه داد: مدرس می‌گفت فرانسه یک مارشال دارد اما ما هزار مارشال. مارشال به درد ما نمی‌خورد، ما سرباز می‌خواهیم و پول گرفته شده باید خرج سرباز شود زیرا مارشال در این مملکت جنگ نمی‌کند.

رئیس مجلس با اشاره به بیانات دیگر مدرس به وضعیت اقتصادی کشور در صدسال گذشته اشاره کرد و گفت: مدرس عنوان می‌کرد چرا باید بین صادرات و واردات ۱۰۰ کرور اختلاف باشد. اگر کسی واقعاً بتواند در این رابطه قدم بردارد خدمت بزرگی کرده است. مدرس بر این باور بود که مملکت ما محتاج است، محتاج صادرات است و باید صادرات آن اضافه شود نه اینکه برای صادرات گمرک بسته شود.

دکتر لاریجانی خطاب به نمایندگان مجلس گفت: این مشکلاتی است که با گذشت ۱۰۰ سال امروز هم شاهد آن هستیم.

وی با بیان اینکه مدرس به امنیت مالکیت هم اشاره داشت اظهار کرد: وی تاکید داشت مالکیت هیچ ملکی را نمی‌توان بدون اجازه مالک در آن تعرض کرد، آیا وکلای ملت و هیات دولت در این مقام هستند که مملکت خراب را رو به آبادی ببرند؟ اگر کسی قصد آبادی دارد باید زحمت بکشد و اطمینان داشته باشد که نتیجه آن را می‌برد و دیگران رغبت کنند این خرابی را آباد کنند.

رئیس مجلس شورای اسلامی نمایندگان مجلس را مورد خطاب قرار داد و گفت: اکثر این مشکلات از جمله فاصله صادرات و واردات، مشکل امنیت مالکیت، خرج‌تراشی‌های بی‌جا و عدم حمایت از تولید از مشکلات امروزی کشور است. خیلی عجیب است که مرحوم مدرس آن زمان می‌گفت اگر کسی برای تاسیس کارخانه نیاز به حمایت دولت داشت، دولت باید قرض کند و در حمایت از تولید کارخانه اقدام کند تا تولید در کشور و در پی آن مشکل اقتصادی حل شود. اما همچنان برای تولید کشور با مشکل سرمایه در گردش و کمک بانک‌ها مواجهیم. پس این مشکلات ربطی به تحریم ندارد و ریشه یکصدساله دارد.

دکتر لاریجانی به نمونه دیگری از مسائل مطرح شده از سوی مدرس اشاره کرد و گفت: مدرس عنوان می‌کرد هیچ یک از علمای دین به این فکر نیفتاد که اقتصاد اسلامی را سروسامان دهد و برای اقتصاد کشور قوانینی حتی به صورت اجتهادی وضع کند. در صورتی که هزاران جلد کتاب در علم کلام داریم که به دقت پیشینه راوی آن آورده شده است ولی از یک آیه قرآن که به مسئله مالی و اقتصادی اختصاص داده شده است، تفسیر مطمئن و صحیح نداریم.

وی با بیان اینکه هر کس وضع امروز جهان را ببیند، متوجه می‌شود این وضع اظهر من الشمس است، ادامه داد: علم اقتصاد ما نیاز به متخصصین و متبحرین دارد تا از سردرگمی و هیچ نداشتن درآید. شهید مطهری زمانی که ترور شد در حال مطالعه علم اقتصاد اسلامی و برنامه اقتصادی دولت بود. این مسئله همچنان ادامه دارد و امروز بحثتحول علوم انسانی می‌شود و معنای این امر این است که مشکل نظری در یکصد سال گذشته همچنان باقی است.

وی تاکید کرد: البته در این زمینه کارهای مختصری انجام پذیرفته اما فقر نظام اقتصاد اسلامی همچنان باقی است.

دکتر لاریجانی با بیان اینکه مدرس در صحنه جهانی و منطقه‌ای ترور را نهی کرد، ادامه داد: روزی عده‌ای را جمع کردند و برنامه‌ای ترتیب داده شد که کار رضاخان را تمام کنند. جریان را به مدرس اطلاع دادند. وی گفت این کار را نکنید، اما آن عده اصرار داشتند که رضاخان دشمن وی است و اینجا میدان جنگ. با این حال مدرس تاکید کرد هرگز اجازه نمی‌دهد، زیرا اسلام با ترور مخالف است. اهمیتی ندارد که ترور شود در نهایت ما برنده و او بازنده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: ‌ اگر ترکان عثمانی مسیحیان را به نام اسلامی به اسارت نمی‌بردند و در بازارها به‌عنوان برده نمی‌فروختند رونق اسلام فراگیرتر می‌شد. جالب است که مسئله تروریست همچنان در جهان باقی است و گسترش یافته است.

وی در ادامه به نظر مدرس درخصوص وهابیت اشاره کرد و گفت: مدرس در مصاحبه‌ای در مجلس ششم نسبت به وضعیت وهابیت گفت: به عقیده من باید قدمی در این‌خصوص برداشت و ایران باید کنگره‌ای با حضور دول مختلف برگزار کند و نظر آنها را برای رفع سلطه این فرقه جلب کند. ملاحظه می‌شود که همچنان این مشکل در جهان اسلام وجود دارد و رو به افزایش است.

دکتر لاریجانی ادامه داد: دلیل ادامه داشتن این مشکلات به مسائل داخلی و خارجی، برخی ویژگی‌های تربیتی و بعضی مشکلات دیگر که ممکن است از دیکتاتوری ناشی شده باشد، در منطقه وجود دارد. این مشکلات اساسی حالت ایستا و تشدیدشونده دارند. شخصیت مدرس‌گونه امروز کسانی هستند که کشور از چنین مشکلاتی عبور دهند. شجاعت، کیاست و تدبیر مدرس‌گونه امروز ملاحظه‌کاری در رابطه با این مشکلات نیست. باید با قدم راسخ این مشکلات صدساله را حل کرد. ظاهراً برای ملاحظه‌کاری ۱۰۰ سال زمان کافی بود.

رئیس مجلس خطاب به نمایندگان گفت: اگر محور اقتصادی کشور تولید با وجوهی که برای‌مان مقدور است، باشد، صادرات و تولید افزایش می‌یابد. باید به ملزومات مسائل اقتصادی پایبند باشیم، یعنی اقتصاد مردمی با حمایت دولت رونق یابد تا عمده مشکلات ۱۰۰ سال اقتصادی کشور از این طریق حل می‌شود، نه با فربه کردن بودجه جاری.

دکترلاریجانی به عدم سوءظن به سازمان ملل از نگاه مدرس اشاره کرد و گفت: مدرس درباره جامعه ملل می‌گفت حسن‌ظنی به این جامعه ندارد اما نمی‌تواند تنها در مقابل آن استقامت کند و عضویت در آن را برهم بریزد اما تاکید می‌کرد او می‌میرد و باقی زنده خواهند ماند و نتیجه را خواهند دید. این حدس، حدس آخوندی است و چقدر درست بود. سازمان ملل نه تنها مشکلات جهان را حل نکرد بلکه عامل تسلط قدرت‌ها برای مشکل‌سازی‌های جدید شده است.

وی ادامه داد: ‌ نمونه این بدگمانی‌ها نسبت به سازمان ملل در رفتار در موضوع فلسطین، عراق، افغانستان، ایران و سوریه قابل مشاهده است.

رئیس نهاد قانونگذاری تاکید کرد: ‌ مدرس نسبت به کارآمدی دولت‌ها نظر جالبی داشت. او می‌گفت در مملکت رسم است به هر کسی شغلی تکلیف شود نمی‌پذیرد و می‌گوید بلد نیست به غیر از شغل وزارت. مدرس می‌گفت تا به حال نشده است به کسی شغل وزارت را تکلیف کنند و بگوید بلد نیست. وزارتخانه‌ها علم می‌خواهد و به همین‌رو وزرا به قانون آشنایی نداشتند و در نتیجه کارایی پیدا نکردند.