در سالی که گذشت برای مولانا چه کردیم؟

مراسم بزرگداشت مولانا عصر سه شنبه هشتم مهرماه با حضور محمدعلی موحد، مجتبی بشر دوست، شهرام پازوکی و علی‌اصغر محمدخانی در شهر کتاب برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدخانی با اشاره به پژوهش‌هایی که در سال گذشته در رابطه با مولانا انجام شده، گفت: این روزها باید نگاهی به گذشته و چشم‌اندازی برای آینده فراهم کنیم. باید بدانیم در چه زمینه‌هایی توجه کمتر است تا در سال آینده به آن مسایل پرداخته شود.

وی ادامه داد: درباره مولوی ۱۷۰ کتاب در چاپ اول بوده که با تجدید چاپ‌ها به شمارگان ۵۰۰هزار جلد در یک سال گذشته می‌رسد. هفتادوپنج عنوان این کتاب‌ها چاپ اول بوده و ۹۵ عنوان از آنها تجدیدچاپ شده‌اند. فضای انتشارات آثار مولوی نسبت به دیگران شاعران بهتر است.

محمدخانی افزود: در این ۷۷۰ کتاب مجموعه قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب سال گذشته پنجاه و هشتمین تجدیدچاپش را پشت سر گذاشت. شرح مثنوی کریم زمانی نیز ۴۳ بار تجدیدچاپ شد و کتاب پله پله تا ملاقات خدا برای سی و سومین بار منتشر شد. همچنین قصه‌های شیرین مثنوی، بیست وسومین چاپ، بحر در کوزه، پانزدهمین چاپ، فیه ما فیه دوازدهمین چاپ، سیصد و شصت و پنج روز با مولوی پانزدهمین و غزلیات شمس دهمین چاپ اثر را در سال گذشته داشته است.

او بااشاره به دیدگاه‌های مولوی درباره معنای زندگی، انسان کامل، عشق، عقل، شنیدن، سکوت و مقام زن مراحل زندگی، کودک و کودکی و…گفت: نویسندگان و ادیبانی چون مهدی آذریزدی، جعفر ابراهیمی، شمیسا، الهی قمشه‌ای، بهاء‌الدین خرمشاهی، مزینانی، سبحانی ازجمله نویسندگانی هستند که کتاب‌هایشان تجدید چاپ زیادی داشته.

به گفته محمدخانی در آثار پژوهشگران جدید هم در رابطه با مولانا آثار ارزشمندی به صورت مقاله و پایان‌نامه موجود است.

محمدخانی اظهار داشت: پیشنهاد می‌کنم برای سال آینده افرادی که صاحب‌نظرند به این موضوع توجه کنند. چیزی که نداریم تک‌نگاری است که به زبان‌های دیگر ترجمه شود. برگزاری همایش‌های تطبیقی بین مولوی و شاعران کشورهای دیگر، دوره‌ها و کلاس‌های مولوی‌خوانی و چنین برنامه‌هایی را رونق بدهیم. در حال حاضر در ایران هیچ مرکزی خاصی نیست که فعالیت‌های مربوط به مولوی در سطح جهان را جمع ‌آوری کند. کسی در ایران در مقابل مولوی مسوولیتی ندارد.

محمدعلی موحد با اشاره به اینکه مثنوی نام نیست بلکه یکی از قالب‌های شعر فارسی مثل غزل و قصیده است؛ گفت: شاهنامه فردوسی هم در قالب مثنوی سروده شده و خیلی آثار دیگر در شعر و ادب فارسی.

وی افزود: دیباچه مثنوی را که می‌خوانی کتاب خود را کشف‌القرآن و گویا همتای با آن می‌خواند و از همان اوصاف نوری که درباره قرآن آورده شده برای کتاب خود می‌آورد. قرابت نام مثنوی و تأکید مؤلف بر آن و همچنان بودن آن با قرآن؛ ما را به فکر وامی‌دارد. به این نکته می‌رسیم قرآن نیز نامی ندارد و در نامگذاری همین‌ قرابت را با مثنوی دارد. قرآن به معنای خواندن است. آنچه را روح‌الامین بر محمد(ص) ظاهر کرد، قرآن نام گرفت.

موحد اظهار داشت: قرآن اسم دیگری هم دارد که شبیه مثنوی است. قرآن در دو آیه مختلف به عنوان مثانی یاد شده است. شگفت که مثانی هم به معنای مثنوی است و مفهوم مزدوج و دوگانه دارد. نام مثنوی و مشابهت آن با قرآن و نیز تشابه نام لفظی با کلمه مثانی درخور تأمل است. مثنوی بودن مثنوی فقط از نظر ساختار آن است. گفتمان کتاب بیشتر ساحت معنایی و محتوایی مثنوی است که از نگرشی دو لایه حکایت دارد.

این ادیب فارسی؛ با بیان اینکه این نگرش و توجه به تقابل عوامل صورت دربرابر معنی، دنیا و آخرت، جسم و جان، جبر و اختیار، نور و ظلمت است، ادامه داد: در سراسر مثنوی این نگرش در دو ساحت مختلف آفرینش دیده می‌شود.