بررسی تطبیقی عملکرد اداره‌ی کتاب در دولت جدید:
اهالی فرهنگ به مطالبات‌شان نرسیده‌اند
با بررسی و تطبیق آمارهای نشر، عملکرد کمی اداره‌ی کتاب در دولت جدید رو به رشد بوده. هرچند با تحلیل این آمارها برخی نگرانی‌ها همچنان در حال گسترش است. همچنین بر کیفیت کار این اداره و شیوه‌ی ممیزی‌ها هنوز انتقاداتی هست.
ایلنا: حوزه‌ی نشر به دلیل ویژگی‌ها و قابلیت‌های تاثیرگذار بر جامعه، یکی از اصلی‌ترین حوزه‌های فرهنگ به شمار می‌رود و به همین میزان در مقابل ممیزی‌های افراطی، بیشترین اعتراض‌ها را در دوره‌های پیشین به خود اختصاص داده بود. از این رو اهالی قلم و نشر امیدوار بودند با روی کار آمدن تیم جدید مدیریتی بر این وزارتخانه؛ خصوصا در بخش معاونت امور فرهنگی و اداره‌ی کتاب، ورق برگردد و با مرتفع شدن مشکلات و برخوردهای سلیقه‌ای، سد ممیزی تا حدود زیادی کوتاه‌تر شود.
از طرفی رییس جمهور، وزیر ارشاد و معاون امورفرهنگی این وزارتخانه در مناسبت‌های مختلف همواره شعارهای خود را با خواسته‌ی اهالی قلم و شر همسو کرده و قول همکاری داده‌اند اما پس از گذشت بیش از چهارماه، ناشران و اهالی قلم بهبودی اوضاع نشر را محدود و دور از انتظار می‌دانند؛ هرچند که آمار و ارقام نشان از افزایش کمیت نشر در این بازه‌ی زمانی را نشان می‌دهد.
در ادامه اظهارنظر برخی از اهالی قلم و نشر طی ماه‌های اخیر؛ که در گفت وگو با این خبرگزاری مطرح کرده‌اند؛ مورد اشاره قرار می‌گیرد:
ع. پاشایی با اشاره به وضعیت نشر و کتاب:
ظاهرا در روی همان پاشنه می‌چرخد
از لحاظ ممیزی تغییر تحولی برای کتاب‌های من رخ نداده. البته من مساله را از طریق ناشر پیگیری می‌کنم که عملا خبر خوش‌آیندی به من نداده‌اند؛ گویا ارشاد همان ارشاد است و همچنان چیزی عوض نشده است.
شهلا لاهیجی درمورد اوضاع نشر:
آش همان آش و کاسه همان کاسه
مشکلات ناشران طی سی و اندی سال گذشته فارغ از اینکه دولت وقت محافظه‌کار بوده یا اصلاح‌طلب همچنان باقی است و هنوز همان بند‌ها و موانع را بر دست و پا داریم.
افهمی در اعتراض به بلاتکلیف ماندن رمانش در ارشاد:
«سال گرگ» را آتش می‌زنم!
ناشر کتاب(موسسه شهرستان ادب) هفته‌ای سه بار وضعیت کتاب من را از اداره‌ی کتاب پیگیری می‌کند اما پاسخ همان است که بود؛ می‌گویند در دست بررسی است. این رمان اولین بار آبان‌ماه سال ۹۱ از طریق ناشر به اداره‌ی کتاب سپرده شد و در دولت قبلی، دو بار آن را ممنوع‌الانتشار اعلام کردند. اما با فراخوان وزیر ارشاد جدید مبنی بر رسیدگی دوباره کتاب‌های بلاتکلیف و ممنوع‌الانتشار شده، ناشر دوباره درخواست تجدید نظر داد اما با گذشت چند ماه، هنوز جواب روشنی به ما نداده‌اند.
احمد تهوری:
بازبینی کتاب‌های توقف شده به کندی پیش می‌رود
کتاب‌های زیادی از نشر ققنوس در ارشاد متوقف شده؛ مثل کتاب‌هایی از سالینجر، مارکز و… که ما پیگیر اخذ مجوز آن‌ها هستیم. روند بازبینی کتاب‌های توقیف شده و مجوز نگرفته نیز درحال بهبود است. هرچند تا امروز تنها ۲-۳ عنوان از موارد نشر ققنوس به نتیجه رسیده است.
سهیل سُمی در گفتگو با ایلنا:
۱۰ ترجمه‌ی ممنوع‌الانتشار در ارشاد دارم
مشکل تعداد معدودی از کتاب‌های مجوز نگرفته و بلاتکلیف در ارشاد حل شده اما معلوم نیست آیا این رویه در آینده نیز دنبال خواهد شد یا خیر. حدود ۱۰ ترجمه در ارشاد دارم که از ۹ تا ۱۰ سال قبل در ارشاد مانده‌اند. مثلا رمان «رویای آمریکایی» نوشته‌ی نورمن میلر یا «مدار راس‌السرطان» از هنری میلر و رمان‌هایی دیگر. البته من زیاد امیدوار نیستم.
محمدهاشم اکبریانی:
فضای ارشاد همیشه امنیتی بوده
تا حالا چند بار موضع ارشاد تغییر کرده، از برداشتن ممیزی، سپردنش به ناشران و دست آخر برگرداندن ممیزی به همان سبک و سیاق سابقش. اما باید دید در نوع نگاه و شیوه‌ی ممیزی‌ها تجدید نظری صورت خواهد گرفت یا نه. البته تغییرات کوچکی محسوس بوده اما برای ناشران کافی و راضی کننده نبوده است.
بررسی آمارهای نشر طی چهارماه:
طبق آمارهای رسمی اداره‌ی کتاب، ۲۱۴۲۲ عنوان کتاب از ۱ شهریور ۹۲ تا ۳۰ آذر ۹۲ منتشر شده است که این رقم در برابر ۱۹۷۵۵ عنوان کتابی که در بازه‌ی زمانی مشابه سال ۹۱ منتشر شده بود، با افزایش روبرو بوده.
همچنین درصد کتاب‌های تالیفی به کل کتاب‌های منتشر شده، از ۸۱ درصد به ۸۲ درصد رسیده اما در برخی از حوزه‌ها شاهد پایین آمدن تیراژ کتاب‌ها بوده‌ایم. مثلا تیراژ کتاب‌ها در بخش فلسفه ۶۰۲۵۸۰ نسخه کم شده که کاهش چشمگیری ست. در حوزه‌های دین، زبان، علوم طبیعی، کودک و نوجوان و کمک آموزشی نیز با افت تیراژ مواجه بوده‌ایم. هرچند در مجموع، تیراژ کل کتاب‌ها از ۵۵۶۴۷۵۳۲(در چهارماه شهریور تا آذرماه ۹۱) به ۵۶۷۹۴۳۸۲ در بازه‌ی زمانی مشابه در سال جاری رسیده است.
باتوجه به اهمیت بخش انتشار و توزیع کتاب در سراسر کشور، یکی از نگرانی‌های دیرینه حوزه‌ی نشر، تقویت ناشران و کتابفروشان شهرستانی است؛ مطالبه‌ای که متاسفانه طی سال‌های اخیر چندان مورد توجه قرار نگرفته و رفته رفته باعثضعیف شدن بخش‌های مهمی از بدنه‌ی نشر کشور شده است. با بررسی تطبیقی آمارهای نشر، متاسفانه این رویه بازتاب دارد؛ آنچنانکه تعداد عناوین ناشران شهرستانی از ۴۶۶۱(در بازه‌ی چهارماهه‌ی سال ۹۱) به ۴۶۱۴(در بازه‌ی مشابه سال جاری) نزول کرده و در تناسب نشر؛ سهم ناشران شهرستانی از ۳۱ درصد به ۲۷ درصد از نشر کشور کاهش پیدا کرده است.
یکی دیگر از تغییرات نگران کننده در حوزه‌ی نشر، مساله‌ی قیمت کتاب‌هاست که با درنظر گرفتن مشکلات اقتصادی جامعه، تاثیرات چشمگیری بر اقتصاد نشر گذاشته است. مطابق با آمارهای رسمی؛ مثلا در بخش ادبیات؛ میانگین قیمت کتاب‌ها ۶ هزار و ۲۸۰ تومان بوده اما در چهارماه مشابه سال ۹۲، میانگین قیمت کتاب‌ها در حوزه‌ی ادبیات به ۹ هزار و ۱۱۸ تومان رسیده که این افزایش قیمت را می‌توان به سایر بخش‌های نشر نیز تعمیم داد.
