با فعالیت ۱۴فرهنگسرا در پایتخت معنوی کشور؛
فرهنگ در مشهد خانه میکند
از آنجا که خانواده دارای جایگاه و اهمیت خاصی در فرهنگ ماست و کار فرهنگسازی شهروندی را باید در این نهاد آغاز کرد فرهنگسرای خانواده در راستای تحکیم خانواده و ارائه آموزش و مهارتهای زندگی فعالیت میکند.
ایلنا: توسعه و پیشرفت شهری محقق نمیشود مگر اینکه همزمان با آن فرهنگ شهری نیز توسعه یابد؛ چراکه ممکن است پروژههای بزرگی در شهر اجرا شود یا خدمات گوناگونی در عرصههای مختلف چون فضای سبز، حملونقل و... به شهروندان ارائه شود، اما به دلیل اینکه برخی از شهرنشینان فرهنگ مناسبی ندارند، ممکن است مشکلات بیشماری چون آسیب رساندن به امکانات شهری یا استفاده نادرست از خدمات شهری به وجود بیاید.
این در حالی است که توسعه شهرها نیازمندیهای جدیدی را نیز به همراه داشته است؛ به طوری که شهرداری مشهد که متولی امور شهر محسوب میشود، به سمت ایجاد فرهنگسراهایی به فراخور نیازمندیهای شهر و شهروندان رفته است.
امروز 14 فرهنگسرای مشهد در حوزههای تخصصی فعالیت میکنند و هریک به فرهنگسازی در حوزهای خاص میپردازند، اما سوال اینجاست آیا شهروندان با این فرهنگسراها آشنایی دارند و از کارکردها و برنامههای آنها اطلاعی دارند؟!
بازشناسی و تبیین فرهنگ انتظار در مشهد
حرکت در مسیر تحقق جامعه مهدوی در مشهد، از مهمترین موضوعاتی است که بر اساس آن فرهنگسرای انتظار با هدف بازشناسی، تبیین فرهنگ انتظار و ترویج کارکردهای فردی و اجتماعی آن تشکیل شد تا از طریق آن بتوان به سمت تحقق جامعه مهدوی حرکت کرد.
فرهنگسرای انتظار سومین فرهنگسرایی است که در عرصه معارف مهدویت در کشور، فعالیت خود را آغاز کرده است.
شناسایی و انتقال مفاهیم «فرهنگ انتظار و جامعه مهدوی» به شهروندان با بهکارگیری ابزارهای مناسب فرهنگی و هنری، شناسایی و معرفی رفتارهای درست فردی و اجتماعی «انسان منتظر در جامعه مهدوی» به شهروندان، شناسایی و معرفی کارکردهای فردی و اجتماعی مفهوم «انتظار در دستیابی به جامعه مهدوی»، شناسایی و معرفی و بهکارگیری آثار درونی فرهنگ انتظار در تحول احساسی و عاطفی فرد در جامعه، شناسایی و معرفی الگوها و اسوههای انتظار در جامعه معاصر و معرفی و تبیین جریانات انحرافی در حوزه فرهنگ انتظار از زمینههای فعالیت در فرهنگسرای انتظار است.
ترویج سبك زندگی سالم در فرهنگسرای سلامت
فرهنگسرای سلامت با محوریت «ترویج سبك زندگی سالم از نگاه دینی» از ابتدای سال90 آغاز به کار کرده است. این فرهنگسرا از بزرگترین و مهمترین مراكز فرهنگی در زمینه سلامت شهر است که با هدف فرهنگ سازی در زمینههای شهروند سالم (جسمی، روانی، روحی)، شهر سالم (محیط و فضای سالم شهری)، جامعه سالم(ارتباطات انسانی سالم) در موضوعات سلامت روان، آسیبهای اجتماعی، بهداشت عمومی، تغذیه سالم، ورزش و تحرک جسمیو جامعه ایمن، اقدام به طراحی هندسه مفهومی خود کرده است تا نقشه راهی برای تدوین برنامههای حال و آینده خود باشد.
این مجموعه که تنها فرهنگسرای تخصصی سلامت در استان است، در منطقه12 شهر مشهد واقع شده است. خانه کودک، کانون خانواده و آموزشهای شهروندی از جمله برنامههای محوری این فرهنگسراست.
تحقق شهروند الکترونیک
یکی از اصلیترین و بزرگترین رسالتهای فرهنگسرای فناوری و رسانه، فراهم آوردن زمینههای عمومی و تخصصی اجرای طرح شهروند الکترونیک با همکاری متخصصان و کارشناسان رسانه و فناوری در شهر مقدس مشهد است و در این راستا هم این فرهنگسرا تاکنون فعالیتهایی را صورت داده است.
فرهنگسرای فناوری و رسانه با بهکارگیری کارشناسان و نخبگان و استفاده از امکانات و فناوریهای روز دنیا توانسته تا حد زیادی فضایی مناسب را برای آموزش استفاده از فناوریهای نوین مهیا کند و بهرهوری از این امکانات را در اختیار علاقهمندان قرار دهد.
آموزش مهارتهای زندگی در فرهنگسرای خانواده
از آنجا که خانواده دارای جایگاه و اهمیت خاصی در فرهنگ ماست و کار فرهنگسازی شهروندی را باید در این نهاد آغاز کرد فرهنگسرای خانواده در راستای تحکیم خانواده و ارائه آموزش و مهارتهای زندگی فعالیت میکند.
«خانواده آسمانی» و «کوچه خوشبختی» از جمله برنامههای این فرهنگسراست که در راستای گسترش و ترویج سبک دینی و سیره زندگی ائمه معصومین، افزایش رضایتمندی زناشویی و ترویج فرهنگ بهرهمندی از مشاوره، خدمت به خانوادههای شهر بهشت و بالاخره ارتقای سطح مهارتهای زندگی بهویژه برای فرهنگسازی زوجهای جوان شهر طراحی شده است.
ارتقای سطح فرهنگ حجاب و عفاف در پایتخت معنوی
فرهنگسرای حجاب با توجه به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص راهكارهای اجرایی حجاب و تعریف وظایف سازمانهای مختلف شهری با رویكرد تبیین فلسفه و پیامدهای مثبت فرهنگی، اجتماعی، روانی، اخلاقی و ارتقای سطح فرهنگ حجاب و عفاف در سطح شهر و بر مبنای اصول و اهداف یادشده تاسیس شده است.
فرهنگسرای حجاب واقع در ساختمان اداری بوستان حجاب و در فضایی هر چند محدود با بهكارگیری كارشناسان فرهنگی مجرب و تحصیلكرده و بهرهگیری از ارائه شیوههای نوین و مخاطبپسند بر مبنای مهندسی فرهنگی و اهتمام ویژه به قانون ملی طرح «گسترش عفاف و حجاب»، تمام سعی خود را به كار میگیرد تا با شناخت نیازهای مخاطبان در سنین متفاوت، گامی بلند در راستای اهداف متعالی اسلامی و فرهنگی بردارد و مفاهیمی جذاب را به آنها ارائه كند.
زنده نگهداشتن یاد و آرمان شهدای انقلاب اسلامی در «پایداری»
فرهنگسرای «پایداری» با موضوع «ترویج فرهنگ ایثار و شهادت» و با هدف ارتقای شاخصهای اصیل اسلامی و بهرهمندی از سرمایه بزرگ فرهنگ دفاع مقدس در حیطه رسالت شهرداری، فعالیت خود را بیش از یک سال و نیم است که آغاز کرده و از کارکردهای مهم آن میتوان به پژوهش در خصوص مفاهیم و ریز موضوعات دفاع مقدس، برنامهریزی در راستای ایجاد الگو و مدلهای متناسب برای انتقال فرهنگ و بالاخره حمایت از تشکلها و مجموعههای فعال در این زمینه اشاره كرد.
این فرهنگسرا عضوی بسیار جوان از مجموعه نهادهای فعال در حوزه دفاع مقدس است كه توانسته در همین چند سال كوتاه جای خود را در میان فعالان و علاقهمندان این حوزه باز كند و رویكردی نو برای جذب عموم مردم به فعالیتهای حوزه دفاع مقدس داشته باشد.
نخبهپروری در فرهنگسرای «علوم و نجوم»
فرهنگسرای علوم و نجوم که تا چندی پیش با عنوان فیزیکسرای مشهد شناخته میشد، با رویکرد نخبهپروری در میان کودکان، نوجوانان و جوانان کار خود را شروع کرد.
از مهمترین بخشهای این فرهنگسرا میتوان به ایستگاه رصد، ایستگاه افلاكنما، ایستگاه طراحی و ساخت هواپیماهای دستپرتاب، ایستگاه طراحی و ساخت موشكهای آبی، ایستگاه خلاقیت و نوآوری، ایستگاه تست هوش ریاضی، ایستگاه آزمایشهای فیزیكی، ایستگاه آزمایشهای شیمیایی، ایستگاه نمونهسازی سریع، ایستگاه راه رفتن روی سیالات و ایستگاه نمایشگاه نجومی اشاره کرد که در هریک از آنها نوجوانان با انجام آزمایشهایی به طور ملموس میتوانند آنچه را در کتابهای خود مطالعه میکنند، مشاهده كرد.
شهرآینده در فرهنگسرای کودک و آینده
فرهنگسرای کودک و آینده با نام شهر آینده، از سوی مدیریت امور گردشگری معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد در مرداد سال88 افتتاح شد، از ابتدای سال89 زیر نظارت سازمان فرهنگی و تفریحی با نام کودک و آینده فعالیت کرد.
رشد و پرورش اخلاقی، فکری، روانی و رفتارهای اجتماعی کودکان در راستای تربیت شهروند رضوی و شکوفایی و مشارکت ایشان در امور شهروندی، از مهمترین اهداف این فرهنگسراست.
تقویت هویت شهری در فرهنگسرای بهشت
این فرهنگسرا با هدف تقویت هویت شهری و معرفی مشهد به عنوان پیشینهدار فرهنگی و مذهبی، افزایش همبستگی اجتماعی، تاثیرگذاری بر فضای کالبدی و طرحهای شهری، تقویت ارزشهای بومی، ملی و اسلامی، تقویت حس هویت شهری و احساس تعلق به شهر مشهد و افزایش نشاط و روحیه شادابی در شهروندان تشکیل شده است.
نمایشگاه تصویر فرهنگ عامه مشهد، نمایشگاه هفتخوان رستم، نمایشگاه مفاخر، نمایشگاه منظومه عشق، نمایشگاه گذری در بهشت، باشگاه مشهدشناسی، نمایشگاه گذر تاریخ، نمایشگاه بازار قدیم، نمایشگاه آداب و رسوم و نمایشگاه اتفاقات تاریخی از بخشهای مختلف این فرهنگسراهاست که هریک مخاطبان خاص خود را دارد.
نهادینهسازی فرهنگ گفتمان انقلاب اسلامی
فرهنگسرای انقلاب اسلامیبا رویکرد هویتبخشی و حمایت از تشکلهای مردمیفعال در حوزه انقلاب، در راستای نهادینه کردن فرهنگ گفتمان انقلاب اسلامیو با هدف شورآفرینی و ایجاد موج در این عرصه راهاندازی شده است.
ترویج و تزریق روحیه جهادی و انقلابی در سطح جامعه، تقویت اصول و مولفههای انقلاب در عموم فعالیتهای فرهنگی، ترویج و نهادینهسازی دیدگاهها و فرمایشهای امام و رهبری درخصوص شاخصهای انقلاب اسلامی، احیا و بازخوانی فرهنگ انقلاب اسلامیدر عرصههای مختلف، بزرگداشت مناسبتها و موضوعات انقلاب اسلامی، معرفی و گرامیداشت و تبیین زوایای فکری، مدیریتی و شخصیتی مفاخر و بزرگان انقلاب اسلامی، افزایش احساس تعلق مردم به هویت دینی و ملی، تربیت، پرورش و کادرسازی نیروهای توانمند انقلابی در دو حوزه محتوایی و فکری مهارتی و عملی و بالاخره گفتمانسازی مفاهیم در حوزه شاخصهای انقلاب اسلامیاز اهداف این مجموعه است.
نهادینه سازی فرهنگ ترافیک در شهر
روان سازی ترافیک و ارتقای فرهنگ شهروندان دررفتارهای ترافیکی، جزئی از نیازهای شهر است،یکی از مهم ترین اتفاقاتی که در شهر برای همه به وجود می آید و همه با آن دست و پنجه نرم می کنند، از کودک گرفته تا فرد سالخورده جامعه، بحث ترافیک است. به خاطرهمین مجموعه شهرداری از شورای شهر تا خود شهرداری وسازمان فرهنگی تفریحی به این نتیجه رسیدند که لازم است فرهنگسرایی به نام فرهنگ سرای ترافیک داشته باشیم و روی بحث ترافیک کار کنیم.
فرهنگ سرای ترافیک در راستای نهادینه سازی فرهنگ ترافیک با تأکید براخلاق اجتماعی و روحیه قانون گرایی در مشهد ایجاد شده است. تغییر نگرش در رفتارمردم در ترافیک شهری با تأکید بر تعالیم اسلامی، افزایش شناخت و آگاهی نسبت به ارائه الگوی مناسب رانندگی در محیط های شهری ازجمله اهداف و رویکردهای این فرهنگ سرا میباشد.
شهری زیبا و ایمن
امروزه زندگی شهرنشینی برای اینکه بتواند ضمن استفاده از امکانات، دارای آرامش و رفاه باشد، نیازمند توجه به مقولههایی همچون ایمنی، بازیافت، فضای سبز و... است. در شهر مقدس مشهد با عنایت به افزایش جمعیت، مهاجرت و همچنین با توجه به پیشینه فرهنگیمعنوی و وجود زائران آقا علیبن موسیالرضا(ع) در تمام سال، ضرورت ایجاد فرهنگسرایی با موضوع شهر زیبا، سبز و ایمن و با هدف آموزش و فرهنگسازی در حوزه خدمات شهری ملموس بوده که در حقیقت با نیروهای مردمیو مشارکت شهروندان به دنبال تحقق شهری زیبا و ایمن میباشد.
فرهنگسرای ایمنی با آموزش به شهروندان برای زیباسازی شهری، حفظ محیط زیست، چگونگی رویارویی با بلایای طبیعی و بحرانها، کاهش آسیبها و عواقب ناشی از آن و ارتقای سطح آگاهی شهروندان در برخورد با حوادث، به دنبال تحقق شهری زیبا و ایمن است.
مهارتآموزی در فرهنگسرای غدیر
فرهنگسرای غدیر یكی از بزرگترین و مهمترین مراكز فرهنگی شهر و تنها فرهنگسرای تخصصی مهارتآموزی در استان است که شامل واحدهای تخصصی مهارتهای یادگیری، مهارتهای شهروندی، مهارتهای علمی، مهارتهای فنی حرفهای و شغلی، مهارتهای هنری و خانگی، مهارتهای مالی و اقتصادی، مهارتهای اجتماعی و مهارتهای حرکتی و جسمی است که هر واحد به طور جداگانه به اجرای برنامههای متنوع مهارت آموزی و ارائه خدمات مربوطه میپردازد.
حمایتهای ویژه از تشکلهای فعال شهری در حوزه اوقات فراغت و بهویژه مهارتآموزی و تشکیل و توانمندسازی این گروهها که گروههای همیار نامیده میشوند، از برنامههای اولویتدار این فرهنگسراست.
گسترش فرهنگ میزبانی در شهروندان مشهدی
فرهنگسرا و بوستان موضوعی زیارت از جمله اقدامات گسترده در عرصه تحول زیارت در پایتخت معنوی ایران است كه شهرداری مشهد با بهرهمندی از مضجع شریف حضرت علیبن موسیالرضا(ع) پا به این عرصه گذاشته و برای گسترش فرهنگ زیارت اقدام به احداث فرهنگسرا و بوستان موضوعی زیارت در مسافت 600 متری حرم رضوی کرده است.گسترش فرهنگ میزبانی در شهروندان مشهدی و آشنا کردن زائران و مجاوران با آثار و بركات زیارت علیبن موسیالرضا(ع) در زندگی، مهمترین ماموریت این فرهنگسراست.
انتقال مفهوم زیارت در این فرهنگسرا در 9 قالب نمایشگاه مفهومی زیارت، نمایشگاه تجلی آفتاب، آبنمای هوشمند، گرادیان نمایش سینمایی، مسابقه دیجیتال، المانها، فروشگاه فروش محصولات فرهنگی زائر، نمایشگاه حالاتواحوالات 11 شخصیت برجسته و معاصر در زیارت حضرت رضا(ع) و همچنین کبوترانه(بخش کودک) جمعبندی شده است.فرهنگسرای زیارت با اهداف گسترش فرهنگ میزبانی در شهروند مشهدی و افزایش تبلور آثار و برکات زیارت علیبن موسیالرضا(ع) در زندگی شهروندی زائر و مجاور فعالیت میکند و با هشت نوع جاذبه فرهنگی در راستای پر کردن اوقات فراغت زائران در مناسبتهایی چون محرم و صفر، نوروز، تابستان و... گامی بزرگ برداشته است.
گزارش: فاطمه محمدزاده