روز خوب اوپک

به گزارش ایلنا کار گروه انرژی دفتر اقتصاد و توسعه حزب ندای ایرانیان در یادداشتی اتفاقات اخیر اوپک و تاثیر گذاری آن بر اقتصاد کشور را مورد بررسی قرار داده است.متن این یادداشت به شرح زیر است.

درست به فاصله چند ساعت از اعلام توافق اوپک برای کاهش تولید، قیمت انواع نفت خام در عرض چند ساعت، در حدود 12-10 درصد افزایش داشت.

این درایت رئیس‌جمهور روحانی بود، که سکان وزارتخانه‌های مهم خارجه و نفت را به ظریف و زنگنه بسپارد، دو بالی که امید می‌رفت پرنده توسعه را در ایران به پرواز درآورند و حال بعد از گذشت سه سال این پرنده با اجلاس 171 اوپک به پرواز درآمده و امید را بیش ‌از پیش در دل ایرانیان پررنگ نموده است.

نشست 171 وزیران اوپک، نمایش سه سال پافشاری‌های زنگنه و دیپلماسی انرژی ایران بود، که در کلیه جلسات به دنبال تحقق حقوق کشورمان بودند. حقی که قبلاً از سهم چهارده درصدی ایران از سبد تولید اوپک کم شده و به سایر رقبا تعلق گرفته بود. گرفتن سهم حداکثری و بازگشت سهم ایران در بازارهای نفتی به قبل از دوران تحریم‌های هسته‌ای یکی از اهداف و برنامه‌هایی بود، که تیم زنگنه از ابتدای شروع کار دولت یازدهم آن را تا حصول نتیجه پیگیری کرده است.

در این اجلاس اعضاء اوپک پذیرفتند، تولید نفت خود را به میزان 1.2 میلیون بشکه در روز کاهش دهند. (4.5درصد کاهش نسبت به تولید ماه اکتبر کشورهای عضو به ‌استثناء ایران، لیبی و نیجریه) و به 32.5 میلیون بشکه در روز برسانند. توافق حاصل شده با کاهش روزانه 600 هزار بشکه‌ای تولید نفت از طرف اعضاء غیر عضو اوپک پشتیبانی می گردد، که سهم روسیه از کاهش تولید، 300 هزار بشکه در روز خواهد بود. با این ‌حال سهم کشورمان در بازار جهانی نفت در دوران پسا¬برجام تا سطح قابل قبولی افزایش یافت.

براساس تصمیمات اوپک، ایران دست پر از این اجلاس خارج شد. کشورمان نه‌تنها تولید خود را فریز نکرد بلکه می‌تواند تولید نفت خود را روزانه 90 هزار بشکه افزایش دهد (البته نسبت تولید ایران در ماه اکتبر 2016 براساس "منابع ثانویه اوپک" رقمی که در بازار گفته می‌شد، یعنی رقمی نزدیک به 3.7 میلیون بشکه در روز،که با این افزایش 90 هزار بشکه‌ای به رقمی در حدود 3.8 میلیون بشکه در روز می‌رسد). این افزایش شاید در وهله اول زیاد به نظر نرسد، اما این تصمیم برای ایران یک موفقیت خواهد بود. با توجه به اختلافات بسیار زیاد عربستان با ایران در سال‌های اخیر، پذیرش مستثنا شدن ایران در طرح فریز نفتی از یک ‌طرف و کاهش نزدیک به 490 هزار بشکه‌ای عربستان از طرف دیگر این موفقیت، چشمگیرتر خواهد بود.

اما چه شد که این توافق حاصل شد، در شرایطی که حتی تا یک روز قبل از اجلاس، چشم‌اندازی از توافق وجود نداشت، پافشاری ایران بر روی مواضع خود و البته میانجیگری‌هایی که وزیر نفت الجزایر در روز قبل بین ایران و عربستان داشت، نهایتاً منجر به پذیرش مواضع ایران توسط عربستان شد. به نظر می‌رسد جدای از اثرات اقتصادی این توافق، اثرات سیاسی آن نمود بیشتری خواهد داشت، این تغییر موضع عربستان حاکی از تغییر سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی عربستان در مواجهه با ایران خواهد بود.

بنابر مطالب فوق می‌توان نتایج زیر را از توافق چهارشنبه در نظر داشت:

یکی از مهم‌ترین نتایج توافق روز گذشته اجلاس 171، احیای اوپک می‌باشد، در سال‌های گذشته کارشناسان بر روی ازکارافتادگی اوپک تأکید داشتند. با این توافق مشخص شد که به گفته وزیر انرژی قطر و رئیس دوره‌ ای اوپک، اوپک هنوز اوپک هست و بزرگ‌ترین بخش تولید نفت دنیا در اختیار اعضای آن است و همچنان اوپک قوی خواهد بود. برای نخستین بار طی یک دهه گذشته کلیه اعضاء درباره کاهش تولید خود و تعیین یک سقف تولید برای سازمان کشورهای صادرکننده  نفت به توافق رسیدند. ضمن اینکه توافق اخیر با اجماع ایران و عربستان به‌ عنوان دو رقیب منطقه‌ای حاصل شده است.

بی‌شک تعیین سقف تولید قبل از تحریم برای ایران و پذیرش استثناء شدن کشورمان از سوی عربستان و دیگر اعضاء اوپک، حاکی از شکست سیاست نفتی پیش ‌از این سعودی‌ها و دستاوردی است که در سایه تسلط دیپلماتیک حوزه وزارت نفت به دست آمده است.

در انتها ضمن سپاس از کلیه ایثارگران عرصه تولید در وزارت نفت در تمامی سطوح به ‌واسطه افزایش تولید در مدت زمانی کوتاه پس از اجرایی شدن برجام و ضمن ابراز گلایه از افراد و جریاناتی که در گذشته قدرت چانه‌زنی ایران  در اوپک را کاهش دادند و به انحاء مختلف، یک ‌بار با زیر سؤال بردن افزایش تولید نفت، بار دیگر با حمایت از فریز نفتی و مجدد با مانع‌تراشی برای اجرایی شدن قراردادهای نفتی عملا در زمین طراحی شده توسط سعودی ها بازی می کردند امیدواریم همه جریانات با لحاظ کردن منافع ملی و با قرار گرفتن در کنار دولت و تلاشگران صنعت نفت، زمینه‌ساز ایجاد ظرفیت بیشتر برای تولید نفت و کسب منافع ملی باشند. چرا که اگر موفقیتی حاصل می‌شود، مربوط به تمام ملت ایران است و باید همه به آن ببالیم.