بازیگران جامعه جهانی از سطح دولتها فراتر رفته‌اند
ویزر امورخارجه کشورمان تاکید کرد: بازیگران در جامعه جهانی از سطح دولتها فراتر رفته‌اند، دیگر دولتها با همه خاصیت‌هایی که دارند، نمی‌توانند بازیگران انحصاری در صحنه بین‌المللی باشند.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، محمدجواد ظریف صبح امروز در همایش بین‌المللی بحرانهای ژئوپولوتیکی جهان اسلام که در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، گفت: آنچه امروز بیان می‌کنم بیشتر دغدغه است و نه مواضع سیاسی.
او با بیان اینکه مبنای تاثیرگذاری درک صحیح است، اظهار داشت: بدون درک صحیح امکان تاثیرگذاری و کنش‌گری وجود ندارد. پس حرکت اول برای حل مشکل سهم آن است. ما باید درک کنیم در چه شرایطی قرار داریم و دیگران هم چه شرایطی را دارند.
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه جهان امروز از منظر روابط بین‌الملل در دوران گذار قرار دارد، تصریح کرد: در این دوران امکان تبدیل فرصت‌ها به چالش‌ها به فرصت‌ها وجود دارد. هیچ‌کدام از فرصت‌ها و تهدیدها ایستا نیستند. چالش‌ها می‌توانند به فرصت و فرصت‌ها می‌توانند به چالش و تهدید تبدیل شوند.
ظریف با بیان اینکه شرایط در جهان دوقطبی بسیار ایستا و متصلب بود، خاطرنشان کرد: آن شرایط در حالی است که ما امروز دوران سیالی را تجربه می‌کنیم و توان تبدیل چالش به فرصت و فرصت به تهدید وجود دارد.
او ادامه داد: ما با چالش‌هایی روبرو هستیم که آن چالش‌ها، چالش‌های مشترک جهانی است و نه فقط چالش‌های جهان اسلام.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه یکی از چالش‌های جهان امروز تعدد بازیگران است، ابراز داشت: واقعیت تعدد و تکثر بازیگران در جامعه جهانی چالش عمده‌ای است ولی همین مسئله فرصت جدیدی برای بازیگرانی است که در شرایط قبلی نمی‌توانستند بازیگری کنند.
ظریف با بیان اینکه امروز بازیگران در جامعه جهانی از سطح دولتها فراتر رفته‌اند، عنوان کرد: دیگر دولتها با همه خاصیت‌هایی که دارند، نمی‌توانند بازیگران انحصاری در صحنه بین‌المللی باشند. امروز کنش‌گری در جامعه بین‌المللی ضرورت داشتن سرزمین را کنار گذاشته و امروز بدون سرزمین می‌توان کنش‌گری کرد. این فقط در عرصه اقتصادی نیست و آن بازیگران حتی می‌توانند زاینده یا حتی ناامن‌کننده محیط امنیت بین‌الملل باشند.
او افزود: اینها مختصات جامعه جهانی در حال گذار است که ما را تحت تاثیر قرار داده که البته باید برای جغرافیای جهان اسلام هم تعریف ارائه داد چون مسلمانان و اسلام دیگر محدود به یک مرز نیستند و این خود یک چالش دیگری است.
این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان با یادآوری اینکه در شرایط سیال امروز همانند دوران‌های گذار پیشین امکان بازی و کنش تاثیرگذاری وجود دارد، بیان کرد: بازیگران این عرصه می‌توانند هم میان قدرتمند شدن و نهادینه کردن قدرت و هم می‌توانند به سوی نابودی حرکت کنند که این مسئله مبتنی بر شناخت و درک صحیح است. شاید مهم‌ترین چالش ما، شناخت و توانمندی‌های خودمان و سایر بازیگران باشد. اگر ما بتوانیم درست تشخیص بدهیم چه شرایطی به چه سمتی حرکت می‌کنیم. این مسیر می‌تواند ما را به سمت قدرتمند شدن و نهادینه ساختن قدرت هدایت کند مگر نه با شناخت غلط به سمت اضمحلال و نابودی حرکت خواهیم کرد.
ظریف اضافه کرد: اگر صدام براساس درک نادرست حرکت نمی‌کرد، به سمت نابودی نمی‌رفت و اگر قذافی براساس درک غلط به سمت پذیرش تصمیم پیش نمی‌رفت، به نابودی نمی‌رسید. از میرسلاو میلووسویچ تا صدام و قذافی می‌توان این شرایط را دید که اشتباه در محاسبه چه تاثیری بنیان‌شکنی برای بازیگران در حال گذار داشته باشد.
او با بیان اینکه حتماً چالش‌های جهان اسلام مخلوطی از چالش‌های درونی و بیرونی هستند، گفت: اینکه دیگران را سرزنش نکنیم، به معنی عدم توجه به نقش آنها در ایجاد چالش‌ها نیست و اینکه به دیگران انتقاد کنیم، به معنای عدم توجه به وضعیت داخلی نیست.
وزیر امور خارجه اشغال خارجی، تحمیل سیاست‌های قدرت‌های بزرگ، فرقه‌گرایی، قومیت‌گرایی و افراط‌گرایی را از مهم‌ترین چالش‌های ساخته شده توسط قدرت‌های بیرونی برای جهان اسلام برشمرد.
ظریف با بیان اینکه چالش های سیاسی، اجتماعی و گفتمانی از مهم‌ترین چالش های درونی جهان اسلام هستند، اظهار داشت: چالش سیاسی، ناکارآمدی دولت در اکثر کشورهای اسلامی در پاسخ دادن به خواست‌های جامعه مدنی آن کشور است.
وزیر امورخارجه کشورمان تاکید کرد: دولتها در بسیاری از کشورهای اسلامی نتوانستند به وظیفه ذاتی خود عمل کنند و علت اصلی و ایجابی و حرکت‌های افراط‌گرایانه پاسخی به این ناکارآمدی برای تامین حداقل خواسته‌ها که این خواسته‌ها نه اقتصادی بلکه هویتی برای جهان اسلام است و شاید یکی از مهم‌ترین این خواسته‌ها ناکارآمدی مقابله با معضل اصلی جهان اسلام یعنی مبارزه با رژیم صهیونیستی باشد.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: ناکارآمدی دولتها و ملت‌ها برای مقابله با چالش اصلی جهان اسلام یعنی اسرائیل عامل ریشه‌ای برای حرکت‌هایی است که به دلیل مواجهه با چالش گفتمانی به جای هدف گرفتن مشکل اصلی تبدیل به حرکت‌های افراط‌گرایانه‌ای شده که چهره اسلام را مشوش کرده است.
ظریف ادامه داد: در صورتی که زمام‌داران جهان اسلام به درستی چالش‌ها را نشناسند و از طرفی به انحراف آن دامن نزنند، مشکلی حل نخواهد شد. توهم نادرستی وجود دارد که فکر می‌کنند، می‌تواند چالش‌های سیاسی را به سمت انحراف هدایت کرد و آن تبدیل به چالش شیعه و سنی یا عرب و عجم است. این اقدامات تلاشی برای انحراف کردن چالش ناکارآمدی است.
او با بیان اینکه چالش ناکارآمدی با توانمند کردن مردم حل می‌شود، تصریح کرد: در ایران این افتخار را پیدا کرده‌ایم که با حضور مردم در صحنه، بسیاری از چالش‌ها را به فرصت تبدیل کنیم که ایران را در بسیاری از فشارها و تحریم‌ها تا حد بسیار زیادی مصونیت بخشیده و این مبتنی بر دیدگاه امام راحل و مقام معظم رهبری است که بارها تاکید کرده‌اند رای مردم حق‌الناس است.
این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان با تاکید بر اینکه چالش‌های جهان در حال گذار یک فرصت است، پس تلاش نکنیم با انحراف دادن و ارائه آدرس‌های غلط آن را به یک چالش اصلی و خطر تبدیل کنیم، خاطرنشان کرد: آن خطر و چالش اصلی دیگر محدود به سوریه و یمن نخواهد بود، بلکه چالشی است که جهان اسلام را تهدید می‌کند و آن خطر افراط و فرقه‌گرایی است. پس این چالش فرصت‌ساز را به فرصت امنیت‌برانداز تبدیل نکنیم.
ظریف گفت: باید بپذیریم که کنشگریم، بپذیریم که موضوع کنش دیگران نیستیم. این خودباوری فقط شعار نیست، بلکه یک واقعیت در جهان کنونی است. ما در ایران این مسئله را باور کرده‌ایم و جهان اسلام هم باید آن را بپذیرید. ما باید بازیگران غیردولتی را به سمت بازیگری درست جهت بدهیم کما اینکه حزب‌الله لبنان به بازیگری امنیت‌ساز در جهان اسلام تبدیل شد. بپذیریم که چالش‌ها قابل مدیریت هستند ولی به کار جمعی نیاز دارند.
او با بیان اینکه باید به بحرانهای امروز جهان اسلام توجه ویژه‌‌ای داشته باشیم، تاکید کرد: بحرانهای مصنوعی را با بحرانهای واقعی اشتباه نگیریم و با ساخت بحرانهای مصنوعی بحرانهای اصلی را فراموش نکنیم. دوستان عرب ما تلاش نکنند تا با انحراف دادن افکار به ایران شیعی واقعیت‌ها و توجه‌ها را منحرف کنند.