ساختار ژنتیکی جمعیتهای یوزپلنگ آسیایی مشخص شد
مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست از مشخص شدن ساختار ژنتیکی جمعیتهای یوزپلنگ آسیایی خبر داد وگفت: این ساختار با هدف بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیتی، وجود یا عدم وجود درونآمیزی، ساختار ژنتیکی جمعیتهای یوزپلنگ آسیایی مشخص شده است.
به گزارش ایلنا، اصغر مبارکی مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی افزود: به منظور مدیریت پایدار ژنتیکی یوزهای آسیایی، طرح پژوهشی با عنوان «بررسی ساختار ژنتیکی جمعیتهای یوزپلنگ آسیایی با استفاده از آنالیز ژنهای nDNA و mtDNA» با هدف بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیتی، وجود یا عدم وجود درونآمیزی، تعیین میزان جریان ژنی و برآورد فاصله ژنتیکی میان کلیه جمعیتهای یوزپلنگ آسیایی، در بخش زیست فناوری دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی، اجرا شد.
مبارکی با بیان اینکه جمعیتهای مختلف یوزپلنگ آسیایی شامل ذخیره گاه زیست‌کره توران، پارک ملی کویر، یزد و کرمان مورد بررسی قرار گرفت، تصریح کرد؛ بنا به توضیحات مجری پروژه، در این پژوهش، به‌منظور بررسی جامع ژنتیکی جمعیتهای تحت مطالعه، از ۲۰ جایگاه ریزماهواره و ۱۵ ژن هستهای و میتوکندریایی استفاده شد، به این شکل که از ۲۰ جایگاه ریزماهواره در راستای ژنوتایپینگ هر دو جنس نر و ماده، از توالی یابی ۹ ژن هسته ای برای آنالیز مسیر مادری و پدری، از توالی یابی ۴ ژن میتوکندریایی برای آنالیز مسیر مادری و از توالی یابی ۱ ژن مشتمل بر ۲ ناحیه در کروموزوم Y به منظور آنالیز مسیر پدری استفاده شد.
مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: بیشترین تنوع ژنتیکی جمعیت های یوزپلنگ در کرمان، سپس یزد و بعد ذخیره گاه زیست کره توران و کمترین تنوع ژنتیکی نیز مربوط به یوزپلنگ پارک ملی کویر قراردارد بنابراین وجود درونآمیزی و افزایش همخونی در یوزپلنگ پارک ملی کویر امری محتمل است.
به گفته مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست، کمترین فاصلۀ ژنتیکی در بین یوزپلنگ پارک ملی کویر و یوزهای یزد و بیشترین فاصلۀ ژنتیکی بین یوزپلنگ پارک ملی کویر و یوزهای کرمان مشاهده شده است، که یوزهای کرمان، بیشترین شباهت ژنتیکی را با یوزهای ذخیرهگاه زیست کره توران و همچنین یوزهای یزد به جز یوزپلنگ بافق، بیشترین شباهت ژنتیکی را با یوزپلنگ پارک ملی کویر دارند، طبق این نتایج، ۶۰ درصد از تنوع موجود، درون جمعیتی بوده و تنها ۴۰ درصد آن نشأت گرفته از تنوع بین جمعیتی است.
وی با بیان اینکه یوزپلنگ موجود در ایران یکی از گونه های ارزشمند کشور است، افزود: که نتایج این تحقیق حکایت از وجود سطح متوسط تنوع ژنتیکی در این گونه داشته و حفاظت ژنتیکی و مدیریت جمعیتهای موجود، میتواند آن را از فرسایش ژنتیکی بیشتر و نابودی در زیستگاه های موجود حفظ نماید.
مبارکی با استناد به نتایج حاصله مبنی بر وجود شباهت ژنتیکی در بین جمعیتهای موجود و خلوص بالای ژنتیکی در جمعیت های مجزا، گفت: امکان وجود همخونی و اثرات نامطلوب آن از جمله کاهش شایستگی (Fitness)، کاهش قدرت زندهمانی (Viability)، افزایش حساسیت به بیماریهای عفونی، کاهش تولید مثل، بروز ناهنجاریهای ژنتیکی و غیره امری محتمل به نظر رسیده و بروز این عوامل مخرب در این گونه، تداوم و بقاء آن را به مخاطره انداخته و به شدت آن‌ها را در خطر انقراض قرار خواهد گرفت.
مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد؛ برای حفاظت و مدیریت ژنتیکی، با انتقال نسبی (ورود جنس نر) و یا مطلق (هر دو جنس) یک یا چند جمعیت (واجد بیشترین تفاوت ژنتیکی با جمعیت پذیرنده) به جمعیت پذیرنده، میزان همخونی و اثرات مخرب آن کاهش یافته و در روند افزایش جمعیت و بقاء افراد جمعیت پذیرنده، نقش مهمی را ایفا خواهد نمود.