ایرنا نباید هر خبر دریافتی را کار کند
ششمین نشست روزنامه‌نگار در زوم به نقد و بررسی آثار و جایگاه غلامرضا مالک‌زاده دبیر خبر ایرنا فارس و نیز دبیر خبر منطقه هشتم این خبرگزاری پرداخت.
به گزارش ایلنابه نقل از روابط عمومی مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس در این نشست سرپرست خبرگزاری ایلنا در استان فارس و سردبیر هفته‌نامه سراسری ماه رویان به بررسی مجموعه یادداشت‌های مالک‌زاده به عنوان دبیر خبر ایرنا پرداخت.
محمد جواد شلتوک‌کار گفت: نقد غلامرضا مالک‌زاده، نقد آسانی نیست. موهای مالک‌زاده طی سال‌هایی که خبر نوشته، گزارش رتوش کرده و یادداشت تنظیم کرده سفید شده است. شاید اکنون برای نقد آثار مالک‌زاده کمی دیر باشد. شاید مالک‌زاده می‌بایست چند سال پیش نقد می‌شد.
وی ادامه داد: اما بررسی برخی آثار مالک‌زاده، این حقیقت را بار دیگر ثابت می‌کند که آثار مالک‌زاده نیز همچون آثار هر خبرنگار دیگری نکات مثبت و منفی بسیاری را لابه لای کلمات خود جای داده است.
این روزنامه‌نگار شیرازی افزود: به نظر می‌رسد مالک‌زاده در برخی موارد با استفاده از واژه‌های عامیانه درگزارش و یادداشت‌هایش ارزش ادبی نوشته‌هایش را پایین می‌آورد.
به عنوان مثال «نوشته‌ای بربالای ردیف صندلی‌های جلو اتوبوس واحد»
به کاربردن عبارت اتوبوس واحد توسط مالک‌زاده اندکی عجیب و دور ازذهن است.چرا که اتوبوس واحد برگرفته از عنوان اتوبوس شرکت واحداست. بی‌شک مالک‌زاده می‌دانسته که خط واحد عنوانی برای اتوبوس‌هایی بوده که برای اولین بار درتهران وظیفه جابجایی مسافران درون شهری پایتخت را برعهده گرفته‌اند.
استفاده از ادبیات محاوره‌ای
شلتوک‌کار ادامه داد: در واقع مالک‌زاده برخی اوقات از جبر روزمرگی ادبیات محاوره‌ای درگزارش‌هایش اسیر غلط‌های مصطلحی می‌شود که متاسفانه درجامعه ریشه دوانده‌اند.
سرپرست خبرنگار ایلنا درفارس افزود: نکته دوم اینکه در قلم مالک‌زاده نوعی محافظه‌کاری خاص حس می‌شود که گمان می‌برم بالاخره روزی و براساس مقتضیات زمان گریبان همه ما را خواهد گرفت.
شلتوک‌کار با بیان اینکه در واقع مالک‌زاده سعی دارد بابه کار بردن ادبیات دیپلماتیک در آثارش برخی مطالب تلخ جامعه را به گونه‌ای بازگو کند که هیچ کس از دست او دلخور نشودافزود: نکته سوم در خصوص آثار مالک زاده این است که تیتر مطالب وی به اندازه اصل مطالبش استخوان‌دارنیست. اسارت در ادبیات محاوره‌ای زنجیری‌است که دست‌های مالک‌زاده را در انتخاب تیترهایش بسته است.
وی ادامه داد: دربررسی برخی آثار وی نکته دیگری جلب توجه می‌کند. مالک‌زاده در انتخاب لیدهایش چنان سادگی را چاشنی کار می‌کند که جذابیت یک لید تحریک کننده برای مخاطب از بین می‌رود.
به اعتقاد شلتوک‌کار، نوشته‌های بی‌فرازو فرود مالک زاده باعث می‌شود تا گاهی خواننده درمیانه راه هدف نویسنده راحدس بزند، بدون اینکه لازم باشد برای رسیدن به نتیجه‌گیری به موخره مطلب برسد.
وی افزود: درواقع مالک‌زاده دربرخی موارد هدف خودازمطرح کردن یک سوژه را باچند جمله پیام گونه به مخاطب اعلام می‌کند وخود مخاطب را مجاب می‌کند که زحمت خواندن بقیه مطلب را نکشد.
انتخاب عکس
شلتوک‌کار در ادامه نقد آثار مالک‌زاده افزود:اگر بخواهیم در آثار منتشر شده مالک زاده کمی ریزتر شویم، می‌شود انتخاب عکس‌هایش برای نوشته‌هایش را هم نقد کرد.
وی با بیان اینکه امروزه اساتید علم ارتباطات و روزنامه نگاری معتقدند که انتخاب یک عکس برای گزارش،خبر و حتی یادداشت و سرمقاله به اندازه تیتر و لید پراهمیت است، افزود: در واقع عکس انتخاب شده برای یک یادداشت و سرمقاله باید تابع محتوای آن مطلب باشد.
سردبیر هفته نامه کشوری ماه رویان افزود: ولی به نظرمی‌رسد انتشار عکس مالک‌زاده درهرشرایطی و هرکادربندی برای او فاقد اهمیت است .به عنوان مثال در یادداشت «لگدبه بخت خود» مالک‌زاده از عکسی استفاده می‌کند که تصویر پشت آن درب نیمه بازاتاقش است.
وی ادامه داد: مالک‌زاده دبیرخبر ایرنا درفارس است. وقتی صفحه ایرنای فارس می‌بینیم ، ناخودآگاه متوجه می‌شویم که سنگینی کفه ترازوی خبرهای روابط عمومی‌ها به راحتی قابل حس است.
شلتوک‌کار ادامه داد: درواقع به نظر می‌رسد مالک‌زاده نقش پدر یا معلم مدیران روابط عمومی‌های ادارات و سازمان‌ها را در انتشار اخبارشان برعهده گرفته است. گرچه این معلم سعی دارد اخبار این دست را از قالب خبر روابط عمومی خارج کند، اما گاهی تلاشش برای تغییر ساختار این اخبار بی‌نتیجه است.
به اعتقاد وی این تلاش بی‌نتیجه یا کم نتیجه باعث می‌شود تا خواننده گمان برد که ایرنا موظف است هر خبر دریافتی را حتما منتشر کند.
شلتوک‌کار ضعف در انتخاب عکس در ایرنا در چارچوب مختصاتی که پیش از این بیان شد را در صفحات استانی ایرنا نیز قابل رویت دانست و افزود: کما اینکه در رویدادهایی که رضا قادری حضور ندارد تا با شاتر دوربینش جادو کند، مالک زاده مجبور به انتخاب عکسی می‌شود که خواننده خبر گاهی احساس می‌کند این عکس اولین داده یک جستجوی اینترنتی است.
وی ادامه داد: نکته دیگر اینکه پتانسیل بالای ایرنا فارس به لحاظ نیروی خبری و تولیدی و با امکانات غیر قابل مقایسه با دیگر خبرگزاری‌ها این شبهه را ایجاد می‌کند که آیا تیم مدیریتی ایرنا نخواسته یا نتوانسته است از این همه استعدادو توانایی موجود در نیکنام خشنودی، سارنگ عبدالهی، فاطمه هاشمی ، نجفی و…. استفاده کند.
نقاط قوت آثار مالک‌زاده
وی افزود: اما با وجود همه این تفاسیر گاهی نوشته‌های مالک‌زاده اندیشه انسان را به سمت نور حرکت می‌دهد. آنگاه که از اندیشه والای یک معلول مادرزاد چنان توصیفی می‌کند که گویی تو خود مهتابی!
به اعتقاد محمدجواد شلتوک‌کار، پیوند زدن احساس و واقعیت درگزارش‌های مالک‌زاده عنصر ی‌است که درآثار او بسیار تکرار می‌شود و این نشان از اشراف بالای او بر واژه‌ها و گسترگی دامنه لغاتش دارد.
سرپرست خبرگزاری ایلنا در فارس افزود: غلامرضا مالک‌زاده درگزارش‌های خود با انتخاب سوژه‌های دست نخورده ، شخصیت‌های خاص را به جامعه معرفی می‌کند. شخصیت‌هایی که گاهی می‌توانند خودیک نویسنده، خبرنگار، معلم و…. نمونه برای جامعه باشند.
شلتوک‌کار گفت: گزارش‌های داستان گونه مالک‌زاده که مصداق واقعی stortyاست هرخواننده‌ای را درشرایط بروز و ظهورسوژه قرار می‌دهد
وی گفت: مالک‌زاده فیلم نامه‌نویسی است که به خواننده سناریواش این فرصت را می‌دهد تا مانند یک ناظر فیلمبرداری خود را درشرایط وقوع ماجرا قراردهد.
وی افزود: مالک‌زاده شهر را به خوبی می‌بیند از مبلمان آشفته شهری تا مطب بدون آسانسور یک متخصص قلب.
به اعتقاد شلتوک‌کار، برای مالک‌زاده حتی سبدهای شیرو پفک رها شده در پیاده‌روها توسط مغازه‌داران شهر هم سوژه است.سوژه‌هایی که این روزها کمتر کسی از جماعت خبرنگاران آنها را می‌بیند.
پس از شلتوک‌کار، رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) استان فارس نیز در نشست نقد و بررسی دبیر منطقه هشتم این خبرگزاری گفت: نشست‌های روزنامه‌نگار در زوم برنامه وزینی است که به یکی از نیازهای اساسی جامعه رسانه‌ای استان فارس پاسخ گفته است.
بهنام احمدی که در ششمین نشست روزنامه نگار در زوم با محوریت نقد و بررسی آثار غلامرضا مالک‌زاده دبیر خبر ایرنا در فارس و منطقه هشتم خبرگزاری سخن می‌گفت،اضافه کرد: حرکت فاخر فرهنگی روزنامه‌نگار در زوم خلاء رسانه‌ای استان در زمینه نقد روزنامه‌نگاران را جامعه عمل پوشانده است.
وی اظهار امیدواری کرد: خروجی نشست‌های روزنامه‌نگار در زوم گام برداشتن به سوی محتوا محوری در رسانه‌ها و خارج شدن از فضای سرد و کسل کننده مطبوعات و رسانه‌های فارس باشد.
نیمه پر لیوان
احمدی از دست اندرکاران این نشست‌ها خواست علاوه بر دیدن نیمه خالی لیوان روزنامه‌نگاران نیمه پر این ایوان را نیز ببینند تا رسانه‌ها نیز به سمت امید آفرینی حرکت کنند.
وی با تمجید فعالیت بالای بیست ساله غلامرضا مالک‌زاده در ایرنا گفت: کار مالک‌زاده به عنوان دبیر خبر در ایرنا همواره با خلاقیت توام بوده و در ایرنا سبک خبری خاص خود را دارد.در واقع او نماد شعار سه گانه سازمان خبرگزاری ایرنا یعنی صحت،دقت و سرعت است .معتقدم او در کار خود تخصص لازم را دارد و یک دبیر حرفه‌ای در سطح کشور است.
احمدی گفت: چون ماهیت نشست‌های روزنامه نگار در زوم نقد است با تمام احترامی که برای جناب مالک‌زاده برخوردارم باید بگویم او به پیش خبر اعتقادی ندارد و معتقد است خبر بدون ارزش‌های خبری خبر نیست.
پایداری مالک زاده
بنابراین گزارش اسماعیل عسلی سردبیر روزنامه عصر مردم نیز در سخنان کوتاهی گفت: پایداری مالک‌زاده در جایی مثل ایرنا قابل تحسین است.او با این سابقه طولانی در عرصه خبر می‌تواند از رویدادهای فارس خاطره‌نویسی کند چرا که وجود فردی با این سطح در رسانه خودش می‌تواند یک تاریخ شفاهی برای فارس باشد.
وی با بیان اینکه گاهی اوقات خطوط قرمز یک جاهایی خودش را پررنگ نشان می‌دهد، گفت: در این مواقع نباید بلافاصله خبرگزاری دولتی را نشانه بگیریم چرا که از تئوری تا عمل گاهی واقعا قافیه تنگ است.
خسرو حقگو پیشکسوت مطبوعات فارس نیز در این نشست گفت: باید ظرف‌های زمان و مکان را در نقد روزنامه‌نگاران لحاظ کرد نه اینکه داستان دونده‌ای را نقل کنیم که دست و پایش را بستند گفتند حالا بدو! بلکه خط قرمزها را باید در نظر گرفت بعد نقد کرد.
وی در عین حال تاکید کرد: بسیاری از اخباری که خبرنگاران استان فارس دنبال آن هستند،فاقد جذابیت لازم برای مخاطب است و بسیاری از خبرنگاران در نشست‌های خبر همچنان دنبال درصد آمار و ارقام هستند در صورتی که این شکل از خبرنویسی سال‌هاست منسوخ شده و هیچ خواننده‌ای ندارد.
غلامرضا مالک‌زاده نیز در این نشست عنوان کرد: ضعف آموزش‌های خبری به روز در استان فارس زیاد است و متاسفانه مشکل دیگر ما این است که سردبیران ما نیز این آموزش‌ها را قبول ندارند!
وی گفت: به نطر می‌رسد باید غضنفر را بگیریم تا گل نخوریم، یکی باید سردبیران را بگیرد تا گاف ندهیم!
وی از نبود یک فصلنامه رسانه‌ای که آخرین تحولات حوزه رسانه در جهان را رصد کند گلایه کرد و گفت: به معاونت مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد فارس که جایش در این جلسه خالی است،پیشنهاد می‌کنم یک مترجم خوب زبان انگلیسی را مامور کند تا آخرین مقالات جدید رسانه‌ای را رصد و ترجمه کند و در اختیار اصحاب رسانه قرار دهد. من یکی حاضرم سهم خودم را از بابت دستمزد این مترجم نیز بپردازم .
مالک‌زاده در پایان با ارائه تعریفی از دروازه‌بانی خبر گفت: نباید فراموش کرد که ما اینجا دروازه‌بان هستیم اما تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر نیز هستیم!
وظیفه خبرگزاری دولت
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس نیز در ششمین نشست روزنامه نگار در زوم گفت: خبرگزاری ایرنا از یک سو باید در جهت اهداف دولت اطلاع رسانی کند و از سوی دیگر باید چشم و گوش دولت برای نشان دادن نارسایی‌ها و مشکلات باشد.
کوروش کمالی سروستانی با تاکید بر نقش ایرنا به عنوان خبرگزاری رسمی دولت،اظهار امیدواری کرد: این خبرگزاری با تربیت نویسندگان خلاق،الگویی برای دیگر رسانه‌ها باشد چرا که بی‌توجهی به الگو سازی خبرگزاری ملی کشور موجب افت رسانه‌ها می‌شود.
وی ضرورت وجودی ایرنا را همراهی با دولت دانست و در عین حال تاکید کرد: تبلیغ خوب برای دولت مهم است اما دولت خردمند و خردورز به دنبال تملق نیست.
کمالی سروستانی با اشاره به خطوط قرمز رسانه‌ای و شرح وظایفی که قانون برای رسانه‌ها در نظر گرفته گفت: ایرنا قرار نیست تریبون اپوزیسیون باشد اما در عین حال با لحاظ کردن قانون نباید خود را محدود و محصور اخبار روابط عمومی کند بلکه باید در زمینه تولید و کیفیت خبر و نظارت رسانه‌ای بر دستگاه‌های اجرایی الگوساز باشد.
وی در پایان از ۲۴ سال تلاش مداوم و موثر غلامرضا مالک‌زاده تجلیل کرد.