ایران در قبال کشورها به تعامل سازنده می‌اندیشد
معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه کشورمان که برای شرکت در «کنفرانس بین‌المللی سیاست جهانی» به مونتروی سوئیس سفر کرده است در این کنفرانس با موضوع «جمهوری اسلامی ایران و بحران‌های غرب آسیا» به سخنرانی پرداخت.
به گزارش ایلنا، متن کامل سخنرانی حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه کشورمان در این جلسه با محوریت مسائلی چون دوران گذار خاورمیانه، بحران تروریسم، بحران فلسطین، کانون‌های بحران در غرب آسیا و ایران و بحران‌های منطقه، به شرح زیر است:
بسمه تعالی
موضوع اول- دوران گذار خاورمیانه
شرایط فعلی خاورمیانه نشانگر دوران گذار از نظم سیاسی و امنیتی قدیم و حرکت به سمت نظمی تازه است. بسیاری از مشکلات طولانی مدت گذشته، همچنان بدون تغییر باقی مانده است که مهم‌ترین آن دخالت مکرر قدرت‌های فرامنطقه‌ای در امور خاورمیانه است. این مداخلات غالبا به صورت دخالت‌های نظامی و سخت افزارانه است که سبب پیچیده‌تر شدن اوضاع غرب آسیا شده است.
خاورمیانه در دوران گذار فعلی نیازمند نظم امنیتی نوین است و رمز کارآمدی نظم نوین امنیتی در خاورمیانه، درونزایی، نقش‌آفرینی جمعی حکومت‌ها و توجه به خواست‌های مشروع مردم منطقه است. یکی از بهترین شیوه‌های کمک به حل مشکلات خاورمیانه تقویت فرایندهای همگرائی منطقه‌ای در سطوح دولتی و مردمی است.
جای تاسف است که طی سال‌های گذشته قیام‌های ملی و دموکراسی‌خواهی مردم منطقه توسط تروریست‌ها به انحراف کشیده شد و امروز با درک غیر دقیق برخی رهبران کشورهای همسایه ما از تحولات داخلی و عدم توجه به حکومت‌داری خوب، به جای صندوق رای، اسلحه و ترور سرنوشت ملت‌ها را تعیین می‌کند.
موضوع دوم-بحران تروریسم
اقدامات داعش تایید می‌کند خطر بزرگ و اصلی در جهان امروز آن است که سازمان‌های تروریستی به حکومت‌های تروریستی تبدیل شوند.
مهم‌ترین وجه تمایز جدید اوضاع بحرانی خاورمیانه در مقایسه با قرون گذشته، سهولت انتقال بحران، تروریسم و ناامنی از این منطقه به دیگر نقاط جهان است و البته چنین تمایزی نتیجه شبکه‌ای شدن امنیت در دهکده جهانی و سهولت تاثیرپذیری مناطق جهان از همدیگر است. متاسفانه استفاده ابزاری از تروریسم و تقسیم تروریسم به انواع خوب و بد سبب وخامت بیشتر امنیت در خاورمیانه و امنیت جهانی شده است.
پرداختن به حل مشکل بزرگی نظیر تروریسم، بیش از تقابل سخت‌افزاری و مواجهه نظامی، نیازمند راه حل‌های نرم افزارانه نظیر کاستن از تعداد شهروندان منزوی، پایان دادن به اشغالگری، یافتن راه‌های ریشه‌کنی فقر و بهبود زیرساخت‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در خاورمیانه است.
ترویسم تکفیری که امروزه به عنوان یک تهدید نوین و فرامرزی، امنیت جهانی را مخدوش کرده و همه دولت‌ها، ملت‌ها، ادیان و مذاهب را هدف قرار داده است، محصول رفتارهای مداخله‌جویانه و غیرمسئولانهٔ برخی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است.
تروریسم تکفیری جریانی تصنعی، بی‌هویت و بی‌ارتباط با ادیان و مذاهب الهی است که در خطایی راهبردی به صورت ابزاری مورد استفاده برخی بازیگران قرار گرفته و اکنون هزینه‌های آن بر جامعه جهانی تحمیل شده است. خطر این نوع تروریسم به اندازه‌ای است که اتحاد جهانی برای مبارزه و ریشه‌کنی آن را می‌طلبد.
افراط‌گرایی، تروریسم، ذهنیت تکفیری و فرقه گرایی چالش‌هایی هستند که همه ما در منطقه و فرا‌تر از آن تهدید می‌کند و ضروری است که به صورت دسته جمعی به این چالش‌ها پاسخ داد.
موضوع سوم- بحران فلسطین
بدون شک اشغال و ادامه رهیافت نفی حقوق اساسی فلسطینیان همچنان در صدر بزرگ‌ترین مشکلات خاورمیانه است. تداوم نقض سیستماتیک حقوق بشر در سرزمین‌های اشغالی، نفرت و افراط گرایی را افزایش می‌دهد.
در پرتو توافق هسته‌ای ایران و همچنین موافقت دولت سوریه با خلع سلاح شیمیائی، اکنون زمان آن فرا رسیده است که درخواست خلع سلاح رژیم اشغالگر قدس به صورت جدی در دستور کار جامعه جهانی قرار گیرد.
موضوع چهارم-کانون‌های بحران در غرب آسیا
شرایط نگران‌کننده و تأسف بار جاری در سوریه، عراق، یمن و لیبی، نمونه‌هایی ملموس از پیامدهای ناگوار و تأثربرانگیز رفتارهای مداخله جویانه به جای رفتار مسئولانه نسبت به مسائل داخلی کشورهاست.
عراق، سوریه و یمن، مدل‌های یکسانِ بحران‌آفرینی از طریق ترور، افراطی‌گری، خشونت، کشتار و تجاوزند.
به هم تنیدگی امنیت بین‌المللی ایجاب می‌کند که یکایک اعضای جامعه جهانی به آنچه در جغرافیای عراق، سوریه، لبنان، یمن، لیبی و سایر کانون‌های بی‌ثباتی و بحران در خلیج فارس، خاورمیانه و شمال آفریقا می‌گذرد، از دریچه امنیت ملی و امنیت جمعی نگریسته و در جهت حل و فصل سیاسی این بحران‌ها بکوشند. این دیدگاه به معنای مجاز بودن اقدامات مداخله‌جویانه در مسائل داخلی کشورها به بهانه در خطر بودن امنیت ملی و یا امنیت بین المللی نیست، بلکه به معنای پایبندی به رفتار مسئولانه و متعهدانه نسبت به امنیت بین‌المللی است. جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد بدون اراده واقعی و همکاری واقعی جمعی نمی‌توان انتظار داشت افزایش روز افزون فعالیت گروه‌های تروریستی، افراطی و بی‌مسئولیت کاهش یابد. بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران حمایت مالی و تسلیحاتی برخی طرف‌ها از گروه‌های مسلح بی‌مسئولیت و دامن زدن به توطئه شوم فتنه طائفه‌ای و مذهبی را تقبیح می‌کند.
امروز تروریسم و افراطی‌گری در منطقه غرب آسیا سوریه، عراق، یمن، لیبی و فرا‌تر از آن در اروپا و فرانسه گسترش یافته و هر روز شاهد آنیم که گروه‌های تروریستی با توسل به وحشیانه‌ترین روش‌ها، زنان، مردان و کودکان را قربانی می‌نمایند و زیرساخت‌های کشورها را نابود می‌کنند. افراط‌گرایان در راستای تأمین اهداف نامشروع خود از حمایت‌های اطلاعاتی، تسلیحاتی و مالی برخی بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردارند.
موضوع اصلی- ایران و بحران‌های منطقه
اول- تهران باور دارد که بحران‌های منطقه ما راهکار نظامی ندارد.
دوم- کاربرد زور در منطقه تنها بر نفرت و تقویت روند افراط‌گرایی می‌افزاید و جایگزین دیگری برای حل و فصل چالش‌ها و بحران‌های سیاسی ناشی از تفکرات تکفیری جز راهکار سیاسی نیست.
سوم- برای ریشه‌کنی تروریسم باید طراحی و برنامه‌ریزی مشترک از سوی همه کشورها انجام گیرد.
چهارم- باید منابع مالی تروریست‌ها، راه‌های دستیابی آن‌ها به تسلیحات پیشرفته و مکان‌هایی که آموزش‌های نظامی می‌بینند، مسدود شده و از بین بروند.
پنجم- ضروری است همه کشورهای منطقه و فرا منطقه از راه گفت‌وگوی جدی و همکاری برای حل چالش‌ها و مشکلات بکوشند.
ششم- جمهوری اسلامی ایران اعتقاد جدی دارد که امنیت همسایگان، امنیت جمهوری اسلامی ایران است و امیدوار است که همه بازیگران منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای به شکلی مثبت، سازنده و به نحوی مسئولانه به برنامه اقدام جدی برای عمل، گفت‌وگو و همکاری در مبارزه با تروریسم و تمرکز بر راه‌حل‌های سیاسی پاسخ دهند.
هفتم- ابتکار عمل‌های سازمان ملل راجع به مسائل منطقه ما وقتی موفقیت‌آمیز خواهد بود که در خصوص مقابله جدی با تروریسم به موازات تقویت روندهای سیاسی منظقه‌ای چاره‌اندیشی شود در غیر این صورت هرگونه راه حلی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
هشتم- از نظر جمهوری اسلامی ایران امنیت یمن، سوریه و عراق، امنیت عربستان و امنیت منطقه مهم است اما عربستان نمی‌تواند امنیت دیگران را در سوریه، عراق و یمن به مخاطره اندازد و امنیت خود را تامین کند، این یک تناقض است.
نهم- تهران از محوریت سازمان ملل در حل سیاسی همزمان مسائل منطقه و مبارزه جدی با تروریسم حمایت می‌کند.
دهم- جمهوری اسلامی ایران ضمن محکومیت تجاوزات خارجی به خاک یمن و رد هر گونه مداخله خارجی و نظامی در حل بحران، از مذاکرات ژنو و اقدام دبیرکل سازمان ملل متحد برای گفت‌وگوهای یمنی یمنی و تشکیل دولت فراگیر وحدت ملی حمایت و پشتیبانی می‌کند.
یازدهم- جمهوری اسلامی ایران در چارچوب دکترین تعامل سازنده و تحرکات خردورزانه با همسایگان کار خواهد کرد و اعتماد در ارتباط با آینده تحرکات سیاسی ایران در نظم منطقه‌ای و نظام بین الملل وجود دارد.
دوازدهم - ایران در قبال کشورهای فرامنطقه به تعامل سازنده متقابل می‌اندیشد و وجهه تعاملی کار را در نظر می‌گیرد و انتظار دارد طرف‌های مقابل نیز در پاسخ به تندروی‌ها و جنگ طلبان، منطق خردورزی سیاسی و تعقل معطوف به آینده در قبال ایران را دنبال نمایند.
سیزدهم- تجزیه عراق یک گسل غیرقابل کنترل در منطقه ایجاد می‌کند که به نفع هیچکس نیست. برای جلوگیری از این اتفاق، ایران همه ظرفیت‌هایش را بکار می‌گیرد.
چهاردهم- در منطق و سطح عملیاتی، سوریه نیازمند تحرک معنادار سیاسی با هدف یک تفاهم سیاسی و راه حل منطقی برای حل و فصل بحران است. اگر یک وضعیت دموکراتیک با یک رأی‌گیری مطلوب به وجود آید، شاهد ایجاد فضای مناسبی در سوریه خواهیم بود. شکست راه حل سیاسی در خصوص سوریه، زمینه‌های نشر حفره‌های امنیتی از سوریه به محیط‌های پیرامونی را بیش از گذشته فراهم می‌آورد.
- برخی بانیان قطعنامه اخیر حقوق بشر در خصوص سوریه به این دلیل از جمهوری اسلامی ایران و حزب الله و نیروهای مردمی ضد تروریستی خشمگین هستند که اجازه داده نشده تروریست‌های تکفیری به اهداف خود در عراق، سوریه و لبنان دست یابند.
پانزدهم- حزب الله در مقابل اسرائیل سیاست مقابله به مثل و دفاع متقابل را دنبال می‌کند. حزب‌الله یک قدرت جهادی – سیاسی سازنده و موثر در لبنان است. جهاد حزب‌الله تهاجمی نبوده بلکه تدافعی است و تاکنون لبنان را از شر تروریسم و تجاوزات اسرائیل نجات داده است.