مدیریت تولید باید جای خود را در تئاتر ایران پیدا كند

ایلنا: محمدقدس مدتی است فعالیت خود را به عنوان مدیرتولید و تهیه‌كننده آثار نمایشی آغاز كرده و امیدوار است بتواند عرصه فعالیت‌های تولیدی حوزه تئاتر را هرچه بیشتر به سمت تولید و بازاریابی حرفه‌ای پیش ببرد. هدفی كه رسیدن به آن به‌خصوص در فضای آشفته تئاتری كه به ویژه محصول تصمیم‌های لحظه‌ای مسئولان اداره نظارت و ارزشیابی است بسیار سخت به نظر می‌رسد، اما قدس در به انجام رساندن آن مصمم است و با فراهم كردن امكان اجرای عمومی گروه ایتالیایی موتوایموگو نخستین‌گام جدی برای رسیدن به این هدف را براشته است، گفتگوی ایلنا با او را می‌خوانید.

* موضوع نمایش 3(a+b) در مورد چیست؟

__ نمایش3(a+b) تقریبا اولین‌ كار جدی گروه موتو ایموگو است كه سال سال 2007 تولید شده و تقریبا با این كار بود كه به جرات می‌توانم بگویم در تمام جهان شناخته شد. پس از اجرای این نمایش بود كه در بیش از چهل شهر و فستیوال جهان شركت كرد، ماجرای نمایش این است كه a مرد و b زن نمایش آغاز زندگی‌ مشتركشان است كه جنگ شروع می‌شود و مرد برای دفاع از كشور خود می‌رود، كشته می‌شود و زن درپی پیدا كردن اثری از همسرش است. ماجرای نمایش خطی و ساده پیش می‌رود اما نكته‌ای كه كار را جذاب می‌كند بازی‌های فوق‌العاده با نور، تصاویر، افكت‌های خاص صوتی، سایه بازی و استفاده از عروسك در اجرای این نمایش است.

* نمایش Lev چطور؟

__ كار ” لو” محصول سال 2008 است، براساس زندگی سربازی بنام لو زاست اسکای، بیمار الکساندر لرجا روانپزشک مشهور روسی است كه اصابت گلوله موجب از میان رفتن حافظه كوتاه مدت او شده است كه موجب می‌شود برای آنكه روز گذشته را از یاد نبرد همه چیز را یادداشت كند. تا اینكه برای درمان او را پیش روانپزشكی می‌برند، ماجرای نمایش بیانگر مراحل بازیابی این خاطرات و حافظه از دست رفته است. كاركتر اما دركنار تمام این ماجراها می خواهد به خورشید و نور برسد كه در نهایت چنین می‌شود.

* چطور با این گروه و نمایش‌هایی كه اجرا می كردند آشنا شدید؟

__ جشنواره بیست‌ونهم تئاترفجر دقیقا مصادف بود با زمانی كه من قصد داشتم فعالیت جدی در زمنیه تهیه‌كنندگی و مدیر تولیدی نمایشهای بین المللی را شروع كنم، از قبل در زمینه تولید وتهیه نمایشهای ایرانی فعالیت می کردم اما با آمدن گروه به ایران ارتباط جدی ما آغاز شد كه تا به امروز نیز ادامه پیدا كرده، پس از جشنواره فجر قرار بود که در همان سال اجرای عموم داشته باشند یعنی از اسفند 89 که اولین نامه نگاری‌های من آغاز شده بود که تا امروز به نتیجه رسید و بعد از آن، آن‌ها را برای اجرا در جشنواره دانشجویی به تهران آوردم و الان هم كه كار به اینجا رسیده كه در ایرانشهر روی صحنه بروند.

* موانعی كه در این مسیر سر راه داشتید چه بود؟

__ موانع كه چون واقعا این كار را شخصی انجام می‌دهم خیلی سخت است، گاهی امكان دارد خود مركز یا مسئولان تئاتر كشور ترجیح می‌دهند نمایشی را برای اجرای عمومی در ایران دعوت كنند كه تكلیف روشن است، اثر انتخاب می‌شود و سپس یک مدیرتولید برای آن كار انتخاب می‌كنند. اما برای من به این شكل نبود، ابتدا كار را انتخاب كردم بعد فیلم كار را به چند تالار دادم. آن زمان آقای جوزانی گفت می‌خواهیم بخش بین‌الملل ایرانشهر را راه‌اندازی كنیم و نمایش‌های شما در اولویت خواهند بود، اما با عوض شدن مدیریت مجموعه كارها به هم ریخت به این دلیل برنامه‌ریزی كرده بودم و حتی یك پیش قرارداد هم با گروه امضا شده بود. بعد از آن با آقای سرسنگی وارد گفتگو شدم كه ایشان خیلی جدی مساعدت و حمایت كرد، كار بازبینی و تایید شد و نوبت اجرا دریافت كرد.

* هزینه‌های سفر و اسكان گروه‌های بین‌المللی بالا خواهد بود، برای بازگشت سرمایه چه برنامه ریزی كردید؟

__ بالا رفتن قیمت یورو امروز موجب شده است فشار زیادی را متحمل شوم، به این دلیل كه سال گذشته با گروه برسر رقم مشخصی به نتیجه رسیده بودیم كه این عامل باعث شد دستمزد گروه با توجه به افزایش یورو80% افزایش پیدا كند که واقعا برای من زیاد بود. در نتیجه تمام برنامه‌ریزی‌های ما عوض شد چون به هرحال گروه همان مبلغ را از ما طلب خواهد كرد. اما از آنجا كه آقای سرسنگی قصد داشت بخش بین‌الملل تماشاخانه ایرانشهر را راه‌اندازی كند این كار را به عنوان نخستین آثاری كه قرار است اجرا شود انتخاب كرد، چرا می‌گویم اولین كار، به این دلیل كه تنها نمایش‌هایی هستند كه تمام عوامل اجرایی آن غیر ایرانی است. آقای سرسنگی هم حمایت كردند و نماینده خانه‌هنرمندان آقای امیرحسین حریری به عنوان مجری طرح دركنار كار قرار گرفت و با کمکهای خود كه موجب شد مقداری از این بار از روی دوش من برداشته شود. از شورای حمایت هم درخواست كرده‌ایم كه به ما كمك كند چون فکر می کنم، چه از لحاظ کیفی و تکنیکی و اجرایی و مفهمومی در خور حمایت باشد و با این کار کمکی به من و دوستان من باشد که بتوانیم با انگیزه و شوق بیشتر این کار را انجام دهیم.

* اصلا چه عاملی باعث شد كه تصمیم به فعالیت در حوزه مدیرتولیدی و تهیه‌كنندگی تئاتر گرفتید؟

__ فعالیت تئاتری خودم را تقریبا از سال 74 در شهر محل تولدم گرگان آغاز کردم، اما از سال 82 تا 87 به دلایلی كه شاید بتوان گفت غم‌ نان، از این فضا فاصله گرفتم تا بتوانم با خیالی آسوده‌تر به كار تئاتر بپردازم، همیشه فكر می‌كردم بحث مدیریت در گروه‌ها نادیده گرفته می شود. زمانی که كار نمی‌كردم سرتمرین‌ها حاضر می‌شدم، مطالبی در مورد تئاتر جهان از اینترنت پیدا می‌‌کردم و می‌خواندم كه باعث می‌شد بیشتر احساس كنم به مدیرتهیه و تولید در تئاتر ایران توجهی نشده است. البته دلایل مختلفی هم دارد، مثل نداشتن تئاتر خصوصی یا اینکه مرکزهنرهای نمایشی هیچ دستمزدی برای این تخصص در نظر نمی‌گیرد، به‌خاطر دوستی كه با بعضی از هنرمندان تئاتر دارم و مشورت‌هایی كه با این دوستان داشتم تصمیم گرفتم به‌طور جدی وارد این حوزه شوم، چون كارگردان نباید به بسیاری از مسائل مثل سالن تمرین، بودجه، تبلیغات، فروش كار و... فكر كند، كارگردان باید سر زمان مشخص آفیش بشود، كار خود را انجام دهد و برود، كاری كه الان تقریبا در سینما اتفاق می‌افتد. تا اینكه سال گذشته به‌طور همزمان تهیه کننده و مدیر تولید 5 نمایش در جشنواره تئاترفجر بودم، باتوجه به استقبال گسترده‌ای كه در جشنواره تئاترفجر از این دو نمایش ایتالیایی شد تصمیم گرفتم تنها به كار با گروه‌های داخلی فكر نكم و در عرصه بین‌المللی هم فعال شوم چون احساس كردم واقعا حیف است علاقه‌مندان ایرانی تئاتراین كارها را نبینند.

* می‌دانید در شرایطی كه داریم كاری كه می‌كنید ریسك است، چه امیدی به ادامه یافتن این راه دارید؟

__ شاید بگویند سر من به جائی خورده است چون از كارهایی كه سال گذشته انجام دادم سودی كه نكردم هیچ، بخشی از هزینه را هم از جیب دادم، اول به این دلیل كه كار تهیه کنندگی و مدیرتولیدی را دوست دارم و می خوام برند خودم کنم و دوم مطئن هستم جایی باید یك اتفاق خوب بیفتد. حتی همسر من برای پیش‌رفت پروژه مالی و عیر مالی و مانند یك دوست سختی كار را به جان خریده و كنارم است. واقعا امیدوارم اتفاق خوبی بیفتد چون من هم قطعا تا جایی امكان ادامه دادن دارم، از شورای حمایت به همین دلیل درخواست كمك داشتم، چون در پروژه اگر مبلغی باقی بماند مطمئنا صرف كار بعدی می‌شود. و احتمال دارد كار بعدی مشترك میان هنرمندانی از ایران و همین گروه باشد، با توجه به خلاقیتی كه در به‌كارگیری نور و تصویر از گروه موتو ایموگو سراغ داریم همكاری مشترك قطعا می‌تواند برای هنرمندان كشور ما مفید و سازنده باشد.

* چیزی كه مسئله را نگران كننده می‌كند دو عامل مشخص است، یكی تعدد عوض شدن مدیریت‌ها در تئاتر و دیگری برقراری ارتباط بین‌المللی تئاتر در شرایطی هستیم كه كشور ما در برقراری ارتباط بین‌المللی دچار مشكل است و آینده هم كه مشخص نیست، آیا باز معتقد هستید باید امیدوارانه ادامه داد؟

__ بله معتقد هستم باید امیدوار بود، اما شرایط هم شرایط خوبی نیست. روزی كه تصمیم به انجام این فعالیت گرفتم می‌دانستم كاری می‌كنم كه كسی تا به حال انجام نداده است یا به این صورت انجام نشده و این عمل یك ریسك است. اما شعر معروفی از آقای مومنی همیشه در ذهن من است كه می‌گوید، اول كسی كه گفت آب، بی‌شك زلال بود. من دوست داشتم جزء اولین‌ها باشم.

* نظر مسئولان تئاتری در ارتباط با كاری كه انجام می‌دهید چیست؟

__ من اگر جای مسئولان بودم بسیار استقبال می كردم، نه بخاطر اینکه از محمد قدس حمایت کنند بخاطر اینکه دوستان دیگری هم علاقه پیدا كنند و این کار را انجام دهند تا نمایش‌های خوب جهان در ایران و نمایشهای خوب ایران در دیگر کشورها اجرا شود. همه را نمی‌دانم اما مدیریت مجموعه خانه‌هنرمندان و ایرانشهر بسیار استقبال كرد، از طرف دیگر آقای الوند در این مسیر بسیار به من كمك كردند، درخصوص این دو نمایش از یك ماه قبل مجوز را صادر كردند، البته مانند همیشه حتما روز قبل از اجرا بازبینی نهائی صورت می‌گیرد و بسیار معتقد بود كه دانشجویان و اساتید باید این دو نمایش را ببینند.

* درخصوص كارهای بعدی توضیح دهید؟

__ كاری از كشور سوئیس و یك نمایش از یونان است كه گروههای بسیار بزرگ و حرفه‌ای هستند، دوستانی دارم كه در كشورهای گوناگون نمایش می‌بینند و به من معرفی می‌كنند، اما فعلا در شرایطی نیستم كه از پس پرداخت هزینه درخواستی گروه بربیایم، اما مهمترین ایده‌ای كه فعلا دارم اجرای یك نمایش توسط بازیگران ایرانی با همین گروه است. همانطور كه خانم سوراچی كارگردان گروه ایتالیایی گفتند بسیارعلاقه‌مند هستند با فرهنگ ایرانی بیشتر آشنا شوند.

* در پایان پیش‌بینی شما نسبت به استقبال مخاطبان از نمایش‌های 3(a+b) و(Lev) چیست؟

__ بسیار امیدوارم كه سالن پرباشد، چون زمانی هم كه این گروه در جشنواره تئاترفجر اجراداشت علاقه‌مندان استقبال زیادی از كار داشتند و حتی روی زمین می‌نشستند.

* شاید به این دلیل بوده كه هزینه تماشای كار در جشنواره بسیار كمتر از ایرانشهر است، اینطور نیست؟

بله، اما من از همه دوستان و اطرافیان خود خواهش كردم همانطور كه به راحتی در یك كافه می‌نشینند یا به راحتی برای رستوران رفتن و شام خوردن مبلغ پاتزده‌هزار تومان می‌پردازند، به همین راحتی هم یك مرتبه در ماه برای دیدن یك نمایش خوب بین‌المللی بلیت تهیه كنند، همه از این كارحمایت كنند چون به نظر من این هم پروژه‌ای ملی است كه نیاز به حمایت مسئولان و علاقه‌مندان هنر تئاتر دارد. در آخر باید بگم به همان اندازه که علاقه دارم مسئولان و مدیران از من و این پروژه حمایت کنند دوست دارم دوستانم و اهالی تئاتر و تماشاگران حرفه‌ای تئاتر هم با پیش خرید بلیت‌های نمایش از من، پروژه و تیمی كه به من كمك می‌كنند پشنیبانی و حمایت کنند.

گفتگواز: بابك احمدی