یک جامعهشناس در گفتوگو با ایلنا؛
عَلَم، عامل درگیری و تجمل گرایی در هیئات مذهبی
در یکی از محله‌های قزوین در روز سیزدهم محرم، زنان به یاد زنان قوم بنی اسد با بیل به بیرون می‌آیند و در برخی از حسینیه‌ها در لرستان مردم لباس‌های خود را به گل آغشته می‌کنند و مراسم عزاداری خود را اجرا می‌کنند.
ایلنا: یک جامعهشناس گفت: بسیاری از درگیری‌ها در هیات‌ها مربوط به افراط و توجه بی‌دلیل به عَلَم‌ها بود و هم چنین وجود عَلَم‌ها موجب می‌شد تا هیات‌ها به سمت تجمل گرایی پیش بروند که همین امر موجب ممنوعیت عَلَم‌ها در عزاداری‌ها شد.
مسعود روشن در گفتوگو با خبرنگار ابلنا در رابطه با مراسم‌های رایج و نمادهای ویژه عزاداری در ایام محرم تصریح کرد: این نماد‌ها و مراسم‌ها در مناطق و فرهنگ‌های مختلف نسبت به متفاوت هستند به طوری که در برخی از مناطق با سنگ به هم زدن یا گل مالیدن بر لباس‌ها غم و اندوه خود را نشان می‌دهند.
این جامعهشناس ادامه داد: در گذشته هر محله‌ای برای خود یک هیات مستقلی داشت و در این مراکز به سنت و آداب خودشان به عزاداری می‌پرداختند که همین امر موجب شد تا آداب و رسوم مختلفی در مراسم‌های عزاداری حسینی پیدا شود.
روشن در رابطه با نوع غذاخوری در حسینیه‌های مختلف گفت: یکی از آداب متفاوت در ایام محرم سبک غذاخوری در حسینیه‌های مختلف است به گونه‌ای که در برخی از حسینیه‌ها غذا را در مجمع‌های بزرگی می‌ریختند و هر ۴ نفر در یک مجمع غذا می‌خوردند و در جای دیگری مردم در ظرفهای یک نفره غذا می‌خوردند.
این جامعهشناس در رابطه با هیات‌های متفاوت در تهران افزود: بسیاری از اقلیت‌های قومی از جمله کربلایی‌ها، کاظمینی‌ها، نجفی‌ها و افغانی‌ها در حسنیه‌های خودشان بر اساس آداب خودشان به عزاداری می‌پردازند.
وی در رابطه برخی از آداب جالب در مراسم عزاداری تصریح کرد: در یکی از محله‌های قزوین در روز سوم زنان به یاد زنان قوم بنی اسد با بیل به بیرون می‌آیند و در برخی از حسینیه‌ها در لرستان مردم لباس‌های خود را به گل آغشته می‌کنند و مراسم عزاداری خود را اجرا می‌کنند.
روشن در رابطه با علایم و نشانه‌های به کار رفته در عَلَم تصریح کرد: منظور از علم در اصل همان پارچه و پرچم در نبرد کربلا است و هر تیغه عَلَم نشانی از سرو است که سرو در ادبیات نشانه پایداری است و زمانی که تیغه‌های عَلَم را خم می‌کنند به سرو خمیده شبیه می‌شود که سرو خمیده نشانه شهید و شهادت در ادبیات است.
وی ادامه داد: پر‌ها نماد سر است و چیدن پر از روی تیغه‌ها به داستان قطع سر شهدای کربلا اشاره دارد.
روشن در رابطه با تندیس‌های حیوانات در عَلَم افزود: در ادبیات کهن ایران هر حیوانی نماد یک رفتار و یا یک حادثه است که از همین نماد‌ها در عَلَم نیز بهره برده شده است به طوری که شیر نماد اسد الله است و طاووس نمادی از حضرت مهدی محسوب می‌شود و اژده مربوط به داستان اژدهای خشکسالی می‌شود و به معنای تشنگی و زنگوله‌ها نمادی از کاروان کربلا است.
وی در رابطه با علت ممنوعیت عَلَم در هیات‌ها خاطر نشان کرد: بسیاری از درگیری‌ها در هیات‌ها مربوط به افراط و توجه بی‌دلیل به عَلَم‌ها بود و هم چنین وجود عَلَم‌ها موجب می‌شد تا هیات‌ها به سمت تجمل گرایی پیش بروند.
