هدف القاعده از حضور در یمن

در چند ماه اخیر دولت اسلامی عراق و شام یا همان داعش طوری در صدر اخبار قرار گرفته است که دیگر اسمی از القاعده در رسانه‌ها نیست و این گروه کاملا زیر اسم برادر ناخلف خود قرار گرفته است.

سران القاعده از این اوضاع ناراضی هستند و بارها عصبانیت خود را ابراز داشته‌اند به طوری که «ایمن الظواهری» رهبر گروه القاعده در نوارهای ویدیویی خود این گروه را تقبیح کرده است و افراد آن را مزدور خطاب می‌کند که نه برای اسلام٬ بلکه برای پول و منافع مادی می‌جنگند. به همین دلیل بود که «محسن الفیصل» فرمانده گروه خراسان را به رقه فرستاد تا با طرح‌ریزی عملیات تروریستی در لندن و پاریس القاعده را از زیر سایه سنگین داعش بیرون بیاورد. اما آمریکا از همان ابتدا این گروه را زیر نظر داشت و بعد از اعلان جنگ ائتلاف به داعش٬ هواپیماهای آمریکا مرکز این گروه در «رقه» سوریه بمباران را کردند. در این بمباران٬ الفیصل رهبر این گروه کشته شد و عملیات این گروه نیز نا کام ماند.

تغییر تاکتیک القاعده

تاکتیک مبارزه القاعده با داعش متفاوت است. این گروه از بدو تاسیس تا به حال خلاف داعش هیچ‌گاه به صورت متمرکز کار نکرده و هیچ شهری را تصرف نکرده است. بلکه این گروه فقط به اهداف خود ضربه می‌زند و سپس ناپدید می‌شود. در دورانی که این گروه در قدرتمندترین موقعیت در تاریخ حیات خود بود٬ این طالبان افغانستان بود که وظیفه تصرف شهرها و حکومت کردن بر آنها را به عهده داشت و القاعده تحت حمایت این گروه اقدام به ایجاد پایگاه‌های آموزشی برای نیروهای خود می‌کرد.

اما این بار القاعده که فرزند ناخلف عربستان سعودی است سر از یمن در آورده است. اما چرا در یمن؟ چرا این گروه تاکتیک مبارزه خود را تغییر داده است؟ در این گزارش سعی شده است تا به این تغییر رویه پرداخته شود.

نزدیکی القاعده با برخی از شیوخ ثروتمند خلیج فارس پوشیده نیست به طوری که عمده مخارج این گروه توسط همین شیوخ تامین می‌شود. داعش نیز ابتدا با کمک همین افراد تجهیزات خود را تامین می‌کرد اما رفته رفته با در آمدزایی برای خود از طریق گروگان‌گیری، باج‌گیری و فروش نفت مستقل شد و دیگر محتاج شیوخ ثروتمند نبود. بر همین اساس٬ روابط داعش با حاکمان منطقه تیره شد زیرا دیگر این گروه حاضر نبود تحت فرمان باشد، در حالی که شریک قدرتمندی مانند ترکیه پیدا کرده بود که کور کورانه از آن حمایت می‌کرد و در قبال آن فقط یک انتظار داشت، آن هم نابودی و نسل‌کشی کردها بود که مدت زیادی تبدیل به استخوانی در گلو برای آنکارا شده بود.
اما القاعده هنوز به این شیوخ وفادار بود و این بار ثروتمندان عرب خلیج فارس وظیفه جدیدی برای این گروه تعریف کردند: از کار انداختن نیروهای شبه نظامی حوثی.

هدف القاعده از حضور در یمن

یمن در قسمت جنوبی عربستان واقع شده است و بیشترین مرز خاکی را با عربستان دارد و از لحاظ استراتژیک برای این کشور مهم است تا جایی که تمامی جابه‌جایی‌ها در سطح مقام‌های بالا در این کشور با نظر عربستان سعودی صورت می‌گیرد.
هنگامی که سه سال پیش حوثی‌ها شروع به پیشروی به سمت صنعا کردند٬ این ارتش سعودی بود که به صورت آشکارا وارد یمن شد و به نفع دولت مرکزی به مبارزه با شیعیان حوثی پرداخت و توانست ضربات سنگینی به این گروه وارد کند.

اما این بار عربستان نتوانست از دولت تحت فرمان خود حمایت کند. شرایط جدید منطقه و فشار‌های جوامع بین‌المللی به لحاظ حمایت این کشور از داعش اجازه ماجراجویی دیگری را به ریاض نمی‌داد. از طرف دیگر٬ تنش هایی که در شرق عربستان رخ داده بود و سبب شده بود که پلیس این کشور مجبور به مقابله با اکثریت شیعه این منطقه شود که نهایتا منجر به دستگیری شیخ النمر رهبر شیعیان عربستان شده بود٬ اوضاع را برای ریاض پیچیده‌تر کرد. بر اساس جدیدترین اخبارشیخ نمر توسط دادگاه به اعدام محکوم شده است.

اگر این بار هم عربستان به مقابله با حوثی‌ها اقدام می‌کرد٬ دیگر برای همگان دشمنی مقام‌های وهابی عربستان با شیعیان عیان می‌شد آن هم در حالی که اکثر مناطق یمن از جمله صنعا در اختیار این گروه قرار دارد و رئیس‌جمهوری یمن نیز مجبور شده است نقش حوثی‌ها را در سیاست و کابینه بپذیرد. بر همین اساس القاعده که تبدیل به بازوی نظامی عربستان در منطقه شده است شروع به مقابله با حوثی‌ها کرد؛ ابتدا با انجام عملیات انتحاری در صنعا که منجر به کشته شدن ۳۰ نفر از شیعیان حوثی شد و اکنون نیز با تصرف شهر استراتژیک «العدین» در جنوب غربی یمن. القاعده توانست در نصف روز با کشتن ۱۲ نفر از افراد شبه‌نظامی حوثی شهر را به تصرف در آورده و پرچم خود را در مراکز دولتی به اهتزاز در آورد.

به نظر می‌رسد القاعده بهانه خوبی برای جامعه جهانی باشد که نسبت به تقویت ارتش نصف و نیمه یمن اقدام کرده و به همین بهانه حوثی‌ها را از صنعا دور کنند. شاید در آینده نزدیک خبر ورود نیروهای بین‌المللی یا پرواز هواپیماهای جنگی خارجی در یمن بر روی خروجی خبرگزاری ها قرار گیرد. یمن حیاط خلوت عربستان است و ریاض به هیچ عنوان حضور نیروهای غیر همسو با خود را در این کشور تحمل نمی‌کند.