آشنایی با انواع عرق کردن و علل آنها

همه ما عرق می‌کنیم، ولی بعضی‌ها مدام خیس عرق می‌شوند. اگر شما یکی از این‌ها هستید، لباس‌های خیستان گواه آن است. تقریباً همیشه عرق کردن ناشی از گرما، رطوبت، تنش، یا اضطراب است. عرق وسیله‌ای برای تنظیم دمای بدن است.

استعداد وراثتی به تولید زیاد این خنک کننده در برابر محرک‌های طبیعی دارند. این یک بیماری نیست، فقط غدد عرق زیادی فعالند.
عرق از عوارض طبیعی بلوغ، قاعدگی، یائسگی، و دیگر تغییرات هورمونی است. ورزش جسمانی، غذاهای تند و پرادویه، و مصرف الکل و کشیدن سیگار از علل دیگر حمله عرق کردن هستند.
از طرف دیگر، عرق زیاد می‌تواند ناشی از وجود یک عفونت، از یک سرما‌خوردگی ساده تا عفونت‌های شدید، با تب مداوم یا متناوب باشد. بدن با عرق کردن گرمای تب را خنثی می‌کند.
از دیگر بیماری‌هائی که عرق زیاد ایجاد می‌کنند بیماری هوجکین، سل، پرکاری تیروئید، بیماری قلبی، سرطان، سینه پهلو، مالاریا، و بیماری‌های کبدی و کلیوی را می‌توان نام برد.

- درمان عرق کردن
لباس کم بپوشید. لباس سبک، شل بافت، و ساخته شدن از مواد طبیعی مثل نخ بپوشید تا عرق را جذب و تبخیر کنند. پارچه‌های ساخته شده از مواد مصنوعی مثل ابریشم مصنوعی، نایلن، و پولیستر عرق را جذب نکرده و ایجاد تهویه نمی‌کنند.
ضد عرق مصرف کنید. دقت کنید! مواد ضدبو ضد عرق نیستند، ولی ممکن است محتوی آن نیز باشند. مؤثرترین نوع اینها دارای کلریدرات آلومینیم یا نمک‌های دیگر آلومینیم هستند که مجاری عرق را مسدود می‌کنند. این افشانه را به هر جای بدن می‌توان زد: دست، پا، تن، و حتی پیشانی. انواع قوی‌تر ضد عرق‌ها غلظت بیشتری از نمک آلومینیم دارند که فقط با تجویز پزشک فروخته می‌شوند.
بمالید، نپاشید. انواع مالیدنی ضدعرق‌ها بهتر از انواع افشانه‌ای آنها روی پوست را می‌پوشانند. قبل استفاده خود را خوب خشک کنید، چون وجود رطوبت روی بدن ضدعرق را رقیق کرده و اثر آن را کم می‌کند. اگر از محلول ضدعرق استفاده می‌کنید، قبل از مصرف آن را تکان دهید، چون ماده مؤثر آن ته‌نشین می‌شود.
مجاری عرق را ببندید. اخیراً روشی با استفاده از جریان ضعیف الکتریکی برای انقباض مجاری عرق و کنترل کردن مقدار آن ابداع شده است. دستگاه انجام این کار با دستور پزشک فروخته می‌شود و بسیار گران است.
الکل بمالید. مالیدن کمی الکل به ناحیه پر عرق بدن چند ساعت مجاری آنها را منقبض می‌کند. این کار فقط گاه‌گاهی باید انجام شود، چون مالیدن زیاد الکل پوست را خشک کرده و موجب تحریک آن می‌شود.

پودر بزنید. در برخی افراد، زدن کمی پودر بچه یا نشاسته ذرت کافی است. این کار از تولید عرق جلوگیری نمی‌کند، ولی عرق را جذب کرده و بدن را خشک می‌کند.
خود را خیس کنید. فرو رفتن در آب خنک به مدت ۳۰ دقیقه روزنه‌های عرق را به مدت سه ساعت تنگ کرده و مانع تعرق زیاد و خیس شدن لباس می‌گردد.
غذاهای تند نخورید. یکی از علل عرق کردن در بعداز ظهر خوردن غذاهای پر ادویه و سس‌های تند همراه با ناهار است. عادت خود را به خوردن این‌گونه مواد تغییر دهید. سعی کنید غذاهائی را که باعث عرق‌کردنتان می‌شود بیابد و کمتر بخورید.
از سیگار و الکل دوری کنید. مصرف الکل باعث گشاد شدن رگ‌های خونی پوست گردیده و دمای بدن را بالا می‌برد. سیگار هم آدرنالین خون را زیاد می‌کند. هر دو این موارد باعث بالا رفتن میزان تعریق بدن می‌شوند.
جراحی کنید. اگر با رعایت موارد بالا هنوز هم زیاد عرق می‌کنید، پزشک ممکن است سه روش جراحی را پیشنهاد کند. اول، قطع کردن اعصاب منتهی به غدد عرق، دوم، برداشتن خود غدد عرق، و سوم، بیرون کشیدن غدد عرق با استفاده از یک لوله مکش. هر سه این روش‌ها خطراتی مثل آسیب‌دیدن اعصاب دارند و در بسیاری موارد، ظرف دو سال تأثیر آنها از بین می‌رود.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
ـ عرق کردن به حدی است که لباس و کفش را خیس می‌کند یا از صورت می‌چکد، حتی وقتی هوای اتاق خنک است.
ـ عرق کردن مانع انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود.
ـ به‌طور مداوم یا مکرر تب، سرگیجه، یا نبض تند وجود دارد.
ـ عرق بلورهای رنگی روی پوست تشکیل می‌دهد یا تحرک پوستی ایجاد می‌کند.
عرق شبانه

- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
ـ با اینکه اتاق خنک است شب عرق می‌کنید، مخصوصاً به صورت دوره‌ای و نامنظم.
ـ عرق شبانه با تب، خستگی، ناراحتی، یا درد بدن همراه است
ـ گرفتاریهای خواب، مثل راه رفتن در خواب، کابوس دیدن، بی‌نفسی، یا بی‌خوابی هم وجود دارد.

- عرق شبانه نشانه چیست؟
برای یک خواب خوش شبانه به رختخواب می‌روید. اما به جای غرق در دریائی از آرامش، خود را غرق در دریای کوچکی از عرق می‌یابید.
اگر گرفتار عرق شبانه می‌شوید، آن را زیاد بزرگ نکنید. کمی عرق کردن در شب می‌تواند تمام لباس خواب و ملافه‌هایتان را خیس کند.
خوشبختانه این نوع عرق کردن بسیار نادر است. عرق‌های شبانه معمولاً ناشی از چیزهای ساده‌ای مثل گرم بودن اتاق، پتوی گرم، خواب دیدن، یا خوردن چیز خاصی است. عرق کردن شبانه زنان در هنگام شروع یائسگی هم چیزی طبیعی است و اگر در طی روز زیاد عرق می‌کنید، تمایل بدن به عرق کردن به شب هم ممکن است بکشد.
هیجانات و تنش‌های روانی هم باعث عرق می‌شوند که ممکن است در شب هم روی دهد. دیدن کابوس، راه رفتن در خواب، و بی‌نفسی (آپنه) شبانه هم می‌توانند باعث عرق شوند.
تکرار عرق کردن در شب معمولاً تلاش بدن برای مقابله با تب است. این تب ممکن است ناشی از یک عفونت خفیف، آنفلونزا، یا سرماخوردگی باشد.
برخی گرفتاری‌های شدیدتر هم ممکن است باعث عرق شبانه شوند. از جمله، سل، التهاب کبد، اختلالات دستگاه ایمنی بدن، بیماری‌های تیروئید، سرطان خون، سکته مغزی، بیماری‌های روده، و بیماری‌های قلبی.
- درمان عرق شبانه
تکرار عرق شبانه چیز غیر عادی است و خودتان نمی‌توانید آن را درمان کنید. درمان باید زیر نظر پزشک انجام گیرد. شما هم می‌توانید در کم کردن عرق کمک کنید.
دمای اتاق را کم کنید. اولین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که اتاق بیش از حد گرم است. بسیاری افراد فقط با یک پتوی نازک و دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد خواب راحتی می‌کنند. اگر می‌توانید با پنکه یا دستگاه تهویه مرکزی کمی اتاق را خنک کنید.
جلو عرق را بگیرید. برای کسانی که طبق عادت عرق کردن روزانه شب هم عرق می‌کنند، همان روش‌های معمول جلوگیری از عرق، مثل افشانه یا پودر ضد عرق عرق یا مالیدن الکل، مفید است.
آب زیاد بخورید. هر وقت عرق می‌کنید، باید آب از دست رفته بدن را جبران کنید. خوردن ۱۲ لیوان آب در روز (۴ لیوان بیشتر از میزان معمول) در دمای عادی اتاق گرمای مرکزی بدن را بدون وارد آمدن شوک کاهش می‌دهد. موقع رفتن به رختخواب هم یک لیوان آب بخورید. دوش گرفتن با آب خنک (نه سرد) هم دمای بدن را پائین می‌آورد.
استروژن بخورید. نیمی از زنان یائسه به علت پائین آمدن مقدار استروژن بدن آنها دچار عرق شبانه می‌شوند. پزشک برای این افراد استروژن و داروهای دیگر تجویز می‌کند. اگر در شروع دوره یائسگی هستید، از پزشک خود در این مورد سئوال کنید. (برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به بخش گرگرفتگی مراجعه کنید.)
آسپیرین بخورید. دمای بدنتان را کنترل کنید. اگر تب دارید، خوردن آسپیرین یا استامینوفن در روز یا پیش از خواب آن را پائین می‌آورد و این کار را با عرق کردن انجام می‌دهد. گاهی همین عرق ممکن است عفونت را از بدن خارج کند.
ورزش شبانه نکنید. قبل از رفتن به رختخواب کار بدنی زیاد انجام ندهید. این کار دمای مرکزی بدن را بالا برده و می‌تواند باعث عرق کردن در نیمه شب شود. در شب حمام و دوش آب داغ هم نگیرید.
شام کم بخورید. یا شکم پر به رختخواب نروید. شام دیر وقت تمام شب در معده باقی می‌ماند و باعث ناراحتی و عرق کردن می‌شود. غذاهای پر ادویه و نوشیدنی‌های تند هم ایجاد عرق شبانه می‌کنند.
چیزهای محرک نخورید. مصرف الکل، قهوه و سیگار ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن، و سطح آدرنالین خون را بالا برده و اگر باعث عرق شبانه هم نشود، ناراحتی‌های دیگر را به دنبال دارد.
وضع خود را بررسی کنید. اگر علت عرق کردن شبانه خود را نمی‌دانید، سعی کنید با یادداشت کردن همه چیز آن را بیابید. قبل از خواب به همه عوامل، مثل دمای اتاق یا لباسی که پوشیده‌اید، توجه کنید. وقتی هم بر می‌خیزید هر چه را که در طول شب روی داد و به یاد می‌آورید، انچه را که احساس می‌کنید، و وضعیت رختخواب یادداشت کنید. فعالیت‌های روزانه، غذاهای خورده شده، و تنش‌های روانی را هم فراموش نکنید. این نمودار راهنمای خوبی برای پزشک در تشخیص علت عرق شبانه خواهد بود.

عرق سرد

- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
ـ هر شب دچار عرق سرد می‌شوید.
ـ فکر می‌کنید اضطراب علت عرق سرد است.
ـ بیماری کم‌خونی داسی شکل یا بیماری گرفتار‌کننده دستگاه ایمنی وجود دارد.
ـ اگر عرق سرد همراه با قرار گرفتن زیاد در معرض آفتاب است، این را یک حالت اورژانس بدانید.
- عرق سرد نشانه چیست؟
خیس از عرق در رختخواب می‌لرزید، احساس سرما می‌کنید، و احتمالاً وضعیت غم‌انگیزی دارید.
به احتمال زیاد، ویروسی مانند آنفلونزا یا مونونوکلئوز شما را به این روز درآورده است. عفونت‌های جدی‌تر مثل سل یا ایدز هم ممکن است عرق سرد ایجاد کنند.
اما احتمال دارد که عرق سرد به‌خاطر اینها نباشد و فقط در اثر فشار زیاد روانی یا اضطراب گرفتار این عرق شده باشید.
غیر از هیجانات زیاد، درد شدید ـ مثل سردرد میگرنی ـ هم می‌تواند ایجاد عرق سرد کند. آدرنالین ترشح شده در اثر یک موج درد غدد عرق را باز کرده و رگ‌‌های خونی پوست را منقبض می‌کند و به این ترتیب باعث عرق سرد می‌گردد.
آدرنالین تنها هورمن باعث عرق سرد نیست. استروژن، و فقدان آن، هم در ایجاد عرق سرد نقش دارد. اگر زنی نزدیک به دوران یائسگی هستید، ممکن است با گرگرفتگی به خواب بروید و غرق در عرق سرد ناشی از آن بیدار شوید. در واقع عرق سرد شبانه در برخی زنان تنها علامت شروع یائسگی است.
هورمون انسولین هم ممکن است باعث عرق سرد شود. اگر مبتلا به دیابت (کمبود ترشح انسولین) هستید، عرق سرد را هنگامی که قند خون پائین می‌افتد احساس کرده‌‌اید.
بالاخره، عرق سرد گاهی علامت یک فوریت پزشکی است. ممکن است نشانه‌ گرفتاری شدید قلب یا عروق باشد که احتمالاً قبل از آن درد قفسه سینه داشته‌اید. (در موارد نادر، عرق سرد اولین علامت حمله قلبی است) عرق سرد گاهی نشاندهنده کاهش فشار خون ناشی از شوک کمبود خون، شاید در اثر خونریزی داخلی یا پاره شدن یک رگ، است.

- درمان عرق سرد
چون عرق سرد اغلب ناشی از گرفتاری‌های دیگر است، نیازی به درمان جداگانه ندارد. با درمان علت اصلی، عرق سرد نیز برطرف می‌شود.
آزمایش کنید. اگر پزشک شما تشخیص دهد که عفونت علت عرق سرد شماست، آزمایش‌های پزشکی عامل عفونی را مشخص خواهد کرد و پزشک با تجویز آنتی‌بیوتیک مناسب آن را از بین می‌برد.
اگر تشخیص بیماری مونونوکلئوز داده شد، مایعات زیاد بنوشید، غذای متناسب بخورید، و خود را خسته نکنید. همچنین در طی درمان از ورزش‌های تماسی بپرهیزید، چون ممکن است کبد یا طحال متورم پاره شود.
آرامش داشته باشید. اگر فکر می‌کنید عرق سرد شما ناشی از اضطراب است، در مراجعه به پزشک درنگ نکنید. (به بخش اضطراب مراجعه کنید.)
سردرد میگرنی را آرام کنید. اگر مسکن‌های بدون نسخه مثل آسپیرین، استامینوفن، یا ایبوپروفن درد را تسکین نمی‌دهند، پزشک داروهای دیگری برای تسکین سر درد میگرن و جلوگیری از حملات آن تجویز می‌کند.
استروژن بدن را تنظیم کنید. اگر فکر می‌کنید یائسگی علت عرق سرد شماست، از پزشک خود راه درمان مناسب آن را بخواهید. او ممکن است راه هورمون درمانی را توصیه کند.