سیدعباس صالحی در نشست خبری عنوان کرد:
در اجرای قانون با کسی شوخی نداریم
یک کمیته حقوقی مامور رسیدگی به پرونده‌ی نشر چشمه شده است / تا وقتی ضوابط نشر شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد ان را رعایت می‌کنم / تثبیت هیات نظارت بر نشر بزرگسال برای ما در اولیت است / نمایشگاه سال آتی نیز در مصلای تهران برگزار شود.
ایلنا: نخستین نشست خبری سیدعباس صالحی(معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد) پس از مدت‌ها انتظار صبح امروز دوشنبه(۲ آبان ماه) در سالن اجتماعات شورای فرهنگ عمومی برگزار شد و خبرنگاران حوزه فرهنگ و کتاب امکان طرح سوالات خود را پیدا کردند.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ صالحی در ابتدای سخنانش اشاره به مساله‌ای در مورد به تعویق افتادن نشست خبری و پاسخگویی به خبرنگاران را لازم دانست و گفت: از ابتدا که به عنوان معاون امور فرهنگی منتصب شدم خبرنگاران در مجامع مختلف سوالاتی را مطرح می‌کردند که البته این سوالات اقتضای حرفه شریف خبرنگاری است و از نظر من خبرنگاران مکمل اعضای مدیریتی کشور هستند و برای من که سالیان سال است با رسانه در ارتباط بوده‌ام طبیعی و حتی قابل تقدیر است.
وی ادامه داد: دغدغه خبرنگاران را حس می‌کنم و از این بابت یک عذرخواهی به آن‌ها بدهکارم اما در ادبیات دینی ما یک اصل مورد تاکید بوده و آن پرهیز از نقل قول بدون علم است. به عبارت دیگر از بدون اطلاع صحبت کردن که متاسفانه یکی از معضلات اپیدمی در جامعه ما است منع شده‌ایم و این نهی برای مسئولان نهی مضاعف است زیرا سخنان آن‌ها می‌تواند عوارض وسیع تری را داشته باشد.
صالحی افزود: به همین دلیل من در یک ماه گذشته تصمیم گرفتم اطلاعات خود را در حوزه‌های مختلف فرهنگی تکمیل کنم و از وعده دادن بی‌جا که ان هم یکی دیگر از اپیدمی‌های اجتماعی ما است اجتناب کنم.
وی ضمن بیان این مطلب که گزارش کار یک ماهه گذشته در معاونت فرهنگی ارشاد گردآوری شده گفت: در این مدت جلسات می‌دانی متعددی پیرامون آسیب‌شناسی، بررسی راه کار‌ها و مقدورات موجود برگزار کردیم. از جمله جلسات متعددی که با انجمن‌های فرهنگی نشر از قبیل ناشران دانشگاهی، الکترونیک، انقلاب و غیره برگزار شد. همچنین در حوزه چاپ نیز با پیشکسوتان، اتحادیه لیتوگرافان، چاپخانه داران و غیره جلسات متعددی داشتیم و خوشبختانه همزمانی نمایشگاه صنعت چاپ با انتصاب حکم بنده امکان تحقیقات می‌دانی بیشتر محقق کرد.
معاون امور فرهنگی همچنین به نظرخواهی از وزرا و مسئولین سابق وزارت ارشاد اشاره کرد و اظهار داشت: طی دیداری که با وزرا و معاونان فرهنگی پیشین، حتی با مدیران اداره کتاب برگزار شد سعی کردم از مسائل، دغدغه‌ها و راه کارهای آنان سود ببرند زیرا به نظر من یکی از اشکالات در کشور ما گسست تجارب مدیریتی است.
وی افزود: مطالعات اسناد بالادستی دومین کاری بود که در یک ماهه گذشته به آن مشغول بودم و تحویل محتوای قرارداد‌ها، خرید کتاب‌ها، طرف قرارداد‌ها و غیره از فعالیت‌های دیگر من به شمار می‌آید. بنابراین این فعالیت‌ها باعثشد تا نتوانم طی ایام گذشته پاسخگوی سوالات و دغدغه‌های خبرنگاران باشم.
در بخش بعدی این نشست صالحی ترجیح داد خبرنگاران سوالات خود را مطرح کنند تا بخش عمده زمان به آن‌ها اختصاص پیدا کند.
صالحی در اولین سوال در مورد لغو مجوز نشر چشمه گفت: بحثنشر چشمه از بدو ورود من به وزارتخانه یکی از بحث‌های مطرح برای ما و خبرنگاران بوده است. در مقدمه باید به چند نکته اشاره کنم؛ اول قانون و قانون مداری است زیرا معتقدم قانون بد بهتر از بی‌قانونی است و در فضای بی‌قانون نه تنها نمی‌تواند انتظار آزادی و عدالت داشت بلکه هر اتفاقی علیه آزادی و عدالت خواهد بود.
وی ادامه داد: قوانین موجود بالادستی برای من و مجموعه من محترم و لازم الاجرا است و هیچ تبصره‌ای و اعمال سلیقه‌ای به آن وارد نیست. نکته دیگر این است که برای من چند ارزش بنیادی وجود دارد که نمی‌توانم از آن‌ها فاصله بگیرم. این ارزش‌ها عبارت‌اند از دین، اخلاق اجتماعی، نظم عمومی و نظام اسلامی.
معاون امور فرهنگی با اشاره به نکته سوم اظهارداشت: من از بن دندان معتقدم گفتگوهای متنوع به نفع اسلام و نظام است. به عبارت دیگر تنوع فکری در چهارچوب قانون و نظام است که کشور را به جلو می‌برد و هرگونه انسداد، انحصارگری و غیره به نفع نظم و امنیت عمومی و جامعه اسلامی نیست.
وی در مورد نشر چشمه خاطرنشان کرد: در مورد مسائل این مرکز نشر از همان ابتدا ابهامات حقوقی متعددی وجود داشت که عبارت بود از فرایند قانونی نشر چشمهو محتوای اثار این انتشارات. من در فرصت کوتاهی که داشتم(البته در گذشته بسیاری از کتاب‌های چشمه را خوانده‌ام) فرصت نکردم که نظارت جامع و کاملی بر محتوای آثار این انتشارات داشته باشم اما در مورد مباحثحقوقی و قانونی اولین ابهام این بوده که اگر محکمه‌ای وجود داشته که این نشر را متهم کرده است حداقل باید ابلاغیه‌ای کتبی صادر و به محکوم ارائه می‌شده زیرا هر محکمه‌ای این گونه است.
صالحی اضافه کرد: وقتی به پرونده چشمه نگاه کردم هیچ ابلاغیه کتبی در آن وجود نداشت قطعا تذکر شفاهی نمی‌تواند حکم ابلاغیه را داشته باشد. به هر ترتیب این ابهام و ابهامات دیگر موجب شد که یک کمیته حقوقی را مامور به رسیدگی این مساله کنم. این کمیته در حال انجام فعالیت است و تقریبا به پایان کار خود نزدیک شده. حتی پیش نویسی از نتایج بررسی‌های این کمیته به دست من رسیده ولی من نمی‌خواهم تا پیش از نهایی شدن رای این کمیته نظرات شخصی خودم را اعلام کنم و از این طریق روی روند فعالیت‌های کار این کمیته تاثیر بگذارم.
معاون امور فرهنگی ضمن اشاره به اظهارات علی جنتی وزیر ارشاد که چندی قبل گفته بود نشر چشمه فعال است و هرگز تعلیق نبوده گفت: اولا به دلیل موجود نبودن هیچ حکمی در پرونده نشر چشمه طبیعتا تعلیقی نیز در کار نبوده است و ثانیا نشر چشمه تنها به نشر کتاب نمی‌پردازد بلکه فعالیت‌های متعددی نظیر کتابفروشی دارد. همچنین همه می‌دانید که این ناشر با ناشران دیگر نیز در تماس بوده و همکاری دارد. بنابراین این حرف که نشر چشمه فعال است، حرف درستی است.
صالحی در ادامه و در پاسخ به سوالی در مورد وضعیت شورای نظارت در نشر بزرگسال گفت: در اصلاحیه ضوابط نشر سال ۸۹ ۲ هیات پیش بینی شده که باید از هیات نظارت بر نشر کودک و نوجوان و هیات نظارت بر نشر بزرگسالان. متاسفانه در دولت قبلی احکام اعضا هیات ناظر بر نشر بزرگسال پیشنهادی را ابلاغ نکرد. بنابراین ما با تایید اقای جنتی لیستی از اعضای پیشنهادی خود را که البته افراد نامبرده در آن یک به یک مورد تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند، به این شورا ارائه کرده‌ایم و منتظریم تا ببینیم نظر اعضای این شورا چیست. امیدواریم این لیست رای بیاورد تا شاهد ساختاری قانونمند در حوزه ممیزی در نشر بزرگسال باشیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش درمورد نشر چشمه، به شک و شبهات پیروا کتاب " روز حسین ع " افزود: درباره نشر چشمه یک نکته وجود دارد و آن این است که ما هنوز فرصت بررسی محتوایی آن را نداشته‌ایم، بنابراین حالا هم قضاوت محتوایی ندارم و به مر قانون ملتزم هستم. اما تنها درباره کتاب «روز حسین(ع)»(محمد رحمانیان) توضیحاتی دارم. من همیشه می‌شنیدم که این کتاب که به ارشاد سپرده شده است، نسبت به اهل بیت(ع) لحن نامناسبی دارد و در آن تعبیر خاصی درباره رجزخوانی امام حسین(ع) در میدان نبرد به کار رفته، تا اینکه هفته گذشته ناشر مربوطه کتاب را آورد که من بخوانم. من در روز شنبه این کتاب را خواندم و می‌توانم مفصل درباره‌اش حرف بزنم. اما در حال حاضر فقط این نکته را می‌گویم که ما باید در قضاوت‌های‌مان احتیاط کنیم و حتا در نسبت دادن جرم به مجرم احتیاط کنیم. من در صفحه ۸۳ این کتاب خواندم که نوشته شده «امیر: یکی بشود شمر و عربده‌ای سردهد» یعنی شمر عربده سربدهد. روشن است که نویسنده می‌خواهد بگوید شمر عربده سربدهد. با این حال من باز هم شک کردم و نسخه آقای کیائیان را با نسخه پی دی اف که به ارشاد سپرده شده بود، تطبیق دادیم و دیدیم که بله، مطلب همان است.
صالحی گفت: این نشان می‌دهد گاهی حرف‌هایی در فضای رسانه می‌آید که من نمی‌خواهم بگویم سوءنیت است، اما حداقل مطابق با واقع هم نیست.
(جالب است که بهمن دری، معاون وقت امور فرهنگی وزارت ارشاد در گفتگویی عنوان دلیل توقیف شدن نشر چشمه را همین کتاب " روز حسین ع " عنوان کرده بود و گفته بود: " در یک جمله بگویم که این نشر براساس رای هیات رسیدگی به تخلفات که از خود اعضای صنف و اتحادیه هم در آن حضور دارند پروانه نشرش لغو شده است و تنها لغو هم نیست و بلافاصله پرونده‌اش برای رسیدگی به مرجع قضایی ارسال می‌شود. ")
وی در پاسخ به سوال دیگری در مورد اینکه آیا ناشران قبل از نشر کتاب و به جهت درخواست‌های اخذ مجوز نیز مسئولیت دارند، اظهار داشت: در این مورد برداشت‌های موسعی از قانون شده است اما این سوال که آیا ثبت درخواست مجوز نیز یک فعل به حساب می‌آید یا خیر، یک مساله حقوقی است مساله‌ای در دست پیگیری است.
معاون امور فرهنگی همچنین در مورد مواضع خود و وزارت متبوعه‌اش در مورد مساله ممیزی خاطرنشان کرد: من وظایف قانونی دارم و می‌بایست به عنوان معاون فرهنگی از قانون تبعیت کنم و با کسی هم شوخی ندارم. نه اهل جناح گیری سیاسی هستم نه چپ‌ام و نه راست. بنابراین تا وقتی ضوابط نشر شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد ان را رعایت می‌کنم منتها مشکلاتی وجود دارد که معمولا در اجرای قانون به وجود می‌آید و نیازمند اصلاح و رسیدگی است.
وی در توضیح این موارد گفت: اجرای سلیقه‌ای قانون یکی از این مشکلات است. مساله دیگر مجریان قانون هستند که بعضا کار‌شناس و کتاب‌شناس نیستند. همچنین اجرای صحیح قانون و حرکت برای اصلاح قوانین به تناسب تغییر و تحول‌ها از ملزمات و وظایف ما به شمار می‌آید.
صالحی در مورد وضعیت پیگیری ممیزی‌ها در اداره کتاب افزود: تبعا کارهای بنیادین نمی‌تواند توسط سرپرست موقت این اداره پی گیری شود اما خواسته من از ایشان تسریع در امور و تکریم ارباب رجوع بوده است همچنین گزارش یک ماهه عملکرد این اداره نشان می‌دهد که آمار‌ها رو به جلو بوده و میانگین زمان صرف شده برای صدور مجوز یک ماه بوده است.
وی همچنین با اشاره به وضعیت کتاب‌های بلاتکلیف در ارشاد گفت: هیاتی در اداره کتاب مسئولیت بازبینی و تجدیدنظر در مورد کتاب‌های بلاتکلیف و غیر قابل چاپ عنوان شده را به عهده گرفته اما همانطور که گفتم تثبیت هیات نظارت بر نشر بزرگسال در اولیت است زیرا با فعال شدن این هیات معاونت فرهنگی دیگر مجری و ناظر بر مساله ممیزی نیست. دقیقا شبیه روندی که هیات نظارت بر مطبوعات از ان پیروی می‌کند.
صاحی ادامه داد: از نظر ما هیچ نویسنده‌ای در کشور ممنوع القلم نیست. شاید در گذشته نگاه‌هایی وجود داشته براین اساس که برخی از افراد نمی‌توانند کتاب چاپ کنند اما این نگاه امروز وجود ندارد و هر کسی می‌تواند اقدام به انتشار کتاب کند.
معاون امور فرهنگی در پاسخ به سوال دیگر در مورد وضعیت بدهی‌های این اداره توضیح داد دو مساله یعنی ارزیابی بدهی‌ها و بودجه موجود از کارهای ابتدایی ما در این معاونت بود. مطابق با برسی‌های صورت گرفته معاونت امور فرهنگی تا امروز ۶۴ میلیارد تومان بدهی دارد که رقم قابل توجهی است و در این میان بدهی به ناشران نگران کننده‌تر است زیرا ناشران در سال‌های اخیر علی رغم وجود مشکلات متعدد اقتصادی با چنگ و دندان خود را حفظ کردند بنابراین رسیدگی به تعهدات به آنان برای ما در اولویت است.
صالحی در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا در مورد تنظیم و توزیع حمایت‌های ارشاد به صورت برابر و متوازن میان ناشر‌ها، خصوصا در شیوه خریدهای حمایتی کتاب که از محل حذف سوبسید کاغذ میسر شده است؛ خاطرنشان کرد: از سال ۸۵ که یارانه کاغذ حذف شد، در مقابل قرار شد تا به جای یارانه نقدی کمک‌هایی به نشر و ناشران صورت گیرد که از این جمله می‌توان به مساله خرید کتاب اشاره کرد.
وی ادامه داد: شفافیت در شیوه و نوع خرید‌ها بسیار مهم است و برای ما خرید از ناشران مستقل و غیردولتی به صورت عادلانه و عام شرط است همچنین معتقدیم شفافیت باید در سایر بخش‌های ارشاد مانند اداره کتاب نیز رعایت شود به گونه‌ای که ما باید در اتاق‌های شیشه‌ای کار کنیم زیرا پشت دیوارهای زخیم و به دور انظار میل به رانت خواری و سلیقه گرایی به وجود می‌آید.
صالحی در پاسخ به سوال دیگری در مورد محل برگزاری نمایشگاه کتاب سال ۹۳ اعلام کرد: آقای ایازی به ما گفته بود باغ کتاب ظرفیت میزبانی نمایشگاه کتاب تهران را دارد اما آقای اشعری در نشستی که با او داشتیم گفت که قطعا عملیات آماده سازی باغ کتاب تا زمان نمایشگاه سال ۹۳ میسر نمی‌شود بنابراین طبیعی است که نمایشگاه سال آتی نیز در مصلای تهران برگزار شود.
معاون اموری فرهنگی همچنین با اشاره جوایز ادبی خصوصی توضیح داد: ما نمی‌گوییم سیستم جوایز دولتی باید حذف شود ولی هم فضاهای جهانی و هم مسیری که خودمان طی کرده‌ایم ما را به این اصل رسانده است که فرهنگ را باید در مجامع خصوصی گسترش داد. در ابن مسیر جوایز، کانون‌ها و حرکت‌های خصوصی می‌توانند موج‌های تاثیرگزار‌تر و عمیق تری در فرهنگ جامعه ایجاد کنند. بنابراین نگاه‌های جدید ارشاد جوایز خصوصی و سایر فعالیت‌های غیر دولتی را در چهارچوب قانون اساسی معتبر دانسته و از آن‌ها حمایت می‌کنند.
وی در بخش دیگری از سخنانش به سوال خبرنگاری که در مورد وضعیت آخرین رمان محمود دولت آبادی به نام(زوال کلنل) پرسیده بود پاسخ داد و گفت: من از پیش از سن بلوغ به آثار آقای دولت آبادی آشنایم و به جرات می‌توانم بگویم ایشان داستانی ننوشته‌اند که من ان را نخوانده باشم همچنین ایشان را از مفاخر ادبیات ایران و خراسان می‌دانم.
صالحی افزود: اما همانطور که گفتم من قانون گرا و ملزم به رعایت قوانین هستم به همین دلیل نمی‌توانستم تبصره را استثنایی برای آقای دولت آبادی و رمان ایشان قائل شوم و مطمئنم خود ایشان نیز راضی نمی‌شود. به هر تقدیر رمان ایشان نیز به همراه سایر اثار بلاتکلیف توسط هیات تجدیدنظر بررسی و اعلام نتیجه خواهد شد.
