۵ میلیارد دلارتقلبی در بازار ایران؛ چگونه؟

رئیس كمیسیون اقتصادی مجلس از ورود ۵ میلیارد دلار تقلبی در بازار ارز كشور خبر داد.

به گزارش ایلنا،ارسلان فتحی پور به اقتصادایران آنلاین گفت: شاهد ورود ۵ میلیارد دلار تقلبی در بازار كشور هستیم مردم باید توجه كنند كه با خرید این گونه دلارها مال باخته نشوند.

وی با اشاره به اینكه نوساناتی كه چند وقت اخیر در بازار ارز كشور شاهد آن بوده ایم سود جویان را به تلاطم استفاده بشتر از این بازار انداخته است، افزود:دولت نیز باید با جدیت در این باره ورود پیدا كند و اقدام قانونی مناسبی در این باره صورت بگیرد.

فتحی پور تاكید كرد: باید این موضوع به سرعت پیگیری شود افراد خاطی شناسایی شده و مجازات شوند مردم هم باید هوشیار باشند كه در دام سوء استفاده گران قرار نگیرند.

 این اما همه ماجرا نیست، مشکل بزرگتر این است که تقریبا کمتر کسی می داند چگونه می توان دلار تقلبی را تشخیص داد. طبق یک گزارش میدانی «هیچ كس از ناصرخسرو تا فردوسی دلار های تقلبی را نمی شناسد»چرا كه به دلیل به كارگیری فناوری پیشرفته در جعل اسكناس های صددلاری جدید، تشخیص آن بسیار سخت و دشوار است.

روایت های قدیمی، کاربردهای امروزی
اما روایت یک خبرنگار با حضوردر استانبول سبزه میدان اینگونه است:دو برگ اسكناس صددلاری به دستم می دهد. می گوید: «اولی تقلبی و دومی واقعی است.» حال رویش را آن طرف می كند و در حالی كه دستش را به سمتم گرفته می گوید: «یكی از آنها را به من بده.» اسكناس واقعی را به او می دهم. بدون آنكه نگاهی به آن بكند در حالی كه با یك دست وسط آن را با ناخن لمس می كند كنار گوشش می برد. بعد از تقریباً ۳۰ ثانیه می گوید: «این صددلاری اصل است.» می پرسم از كجا متوجه می شوید؟ پاسخ می دهد: «این فوت كوزه گری فقط به تجربه به دست می آید. تجربه ای كه دست كم باید ده سالی باشد.»

او كه به قول خودش از قدیمی های حرفه خرید و فروش ارز است بیرون محوطه ترمینال پروازهای خارجی فرودگاه می ایستد و ارز خارجی خرید و فروش می كند. خودش می گوید: ۱۲ سالی هست كه به این كار مشغول است. البته عمده مشتریان او و امثال او راكسانی تشكیل می دهند كه حسب مورد به خارج از كشور رفته اند و مایل اند ارز مازاد خود را سریع تبدیل به ریال كنند و به ندرت پیش می آید كه كسی از امثال او ارزخارجی بخرد.

گرفتاری در خارج
توزیع گسترده دلارهای تقلبی در بازار خطرات بسیاری به همراه دارد به طوری که گزارش های متعددی از ایرانیان بازداشتی در كشورهای مختلف به دلیل ارائه دلارهای تقلبی می رسد.
لذا عموم مردم با خرید این اسكناس ها از فروشندگان غیرمجاز، در هنگام مسافرت به خارج با مشكلات بسیاری از جمله بازداشت های طولانی مدت در كشورهای بیگانه مواجه می شوند.

مجازها
به سراق یکی ازقدیمی ترین و در عین حال مشهورترین صرافان دارای مجوز از بانك مركزی می رویم. وقتی از او در مورد چگونگی تشخیص صددلاری اصل از تقلبی می پرسم كمابیش صحبت های فروشنده قبلی را تأیید می كند.

او در ادامه می گوید:« وقتی حجم وسیعی از صد دلاری تقلبی در بازار سرریز شد، ما و عموم همكاران اقدام به خرید دستگاه شناسایی دلار تقلبی كردیم، اما دستگاه هم فقط در ۹۵ درصد موارد جوابگوست و گاهی مشاهده می شود كه دلارهای تقلبی را رد می كند.» می پرسم مگر از جای معتبری دستگاه را تهیه نكردید؟ در پاسخ می گوید: «دلارهای تقلبی مانند اصلی ها هم نخ دارند و هم سایه. پس تنها به تجربه می توان به تقلبی بودن آن پی برد.» به دستگاه (كه هم اندازه یك چاپگر كوچك است) اشاره می كند و ادامه می دهد: «این نمی تواند جای تجربه ما را پر كند.»

وی در مورد منشأ تولید دلارهای تقلبی جدید، امكان چاپ آن در داخل را غیرممكن می داند و اظهار می دارد: «بی شك یك باند بین المللی بزرگ پشت ماجرای چاپ این دلارها هستند و در حال محك زدن بازار ایران برای رد كردن آنها هستند.»
«به گفته وی حتی كارشناسان بانك مركزی هم از طریق تجربه و با كمك دست، دلارهای اصل را از تقلبی آن تشخیص می دهند.»

بنابر اظهار وی دلارهای جدید آن قدر ماهرانه چاپ شده اند كه حتی پاره ای از بانك های داخلی نیز امكان تشخیص آن را نیافتند و پس از ارسال آنها به سوئیس و اخذ تأییدیه متوجه تقلبی بودن آنها شدند.

او در ادامه حتی از اغفال برخی از هم صنفان خود خبر داد كه صددلاری های جاسازی شده در میان سایر دلارها را تشخیص نداده بودند و گفت: «در پاسخ به هوشیاری بازار ارز تهران در برابر جاعلان، آنها اقدام به جاسازی صددلاری در میان سایر ارزها می كنند.» بنا به گفته وی صددلاری تقلبی در میان دستفروشان كنار خیابان به وفور یافت می شود و شهروندان باید كاملاً مراقب باشند.

این فعال قدیمی صنف صرافان درباره سایر ارزهای تقلبی بویژه یورو، امكان جعل اسكناس های درشت ۵۰۰ یورویی را كاملاً رد می كند و توضیح می دهد: «هر پانصد یورویی نزدیك به ۲ میلیون ارزش دارد و در حوزه اتحادیه اروپایی برای خرید با مبالغ بالا اغلب از كارت اعتباری و حواله استفاده می شود و به ندرت كسی به جز بانك چنین اسكناس درشتی را می پذیرد. پس اگر تقلبی باشد حتماً بانك از آن آگاه خواهد شد، اما اسكناس های خردتر یورو، امكان جعل بالاتری دارند. بویژه ۵۰، ۲۰ و ۱۰ یورویی كه البته تعداد ۲۰ یورویی های تقلبی بیشتر از سایر اسكناس هاست.»

دردسرهای عمومی تر
شاید بسیاری از مردم كه كشورهای اروپایی مقصد سفر آنها نیست در برابر توزیع ارزهای خارجی تقلبی بی تفاوت باشند، اما زائران بیت الله الحرام نیز از این قاعده مستثنا نیستند و توصیه می شود تا از ارز كشور سعودی یا كارت های اعتباری بانك های داخل (كه اغلب در ATMها و POSهای عربستان فعال هستند) برای رتق و فتق امور مالی خود بهره گیرند. بویژه آنكه همراه داشتن دلار تقلبی در عربستان سعودی جرم است. چنین قانون سختگیرانه ای بی شك ایجاب می كند كه دقت بیشتری در امور پولی حجاج صورت گیرد.

اعماق بازار غیررسمی
از میدان فردوسی و چهارراه استانبول پایین تر می رویم تا به بازار سكه و دلار سبزه میدان در شمال بازار تهران نیز سری بزنیم.این روزها حال و هوای خوبی ندارد.اینجا دلارفروشان كنار خیابان تمایل بیشتری به صحبت و گفت وگو دارند الته در قالب ناشناس.

وقتی سراغ صددلاری تقلبی را می گیرم، یكی دو نفری اندوخته ها را رو می كنند. اولی ۲ تا صددلاری را كنار هم گرفته و می پرسد: «می تونی تشخیص بدی كدامشان اصل است؟» وقتی جواب منفی می شنود توضیح می دهد: «امضای دلارهای جعلی اغلب بزرگ تر ازكار درمی آید.» بنا به گفته او كه همكارانش آقاصمد صدایش می كنند، خطوط نازك امضا در دستگاه های جعل اسكناس به علت ول كردن دستگاه بزرگتر می شود.»

توضیحات حرفه ای تر
یكی دیگر از همكارانش صددلاری دیگری دستم می دهد. با وجود این كه خیلی وارد نیستم، ولی كاملاً مشخص است كه كاغذ ضخیم تری دارد. می گوید: «تازه چرب تر از صددلاری معمولی است.» هرچه روی اسكناس ها دست می كشم تفاوتی مابین آنها نمی بینم. سرآخر می گوید: «برادر من، این كار بلدی می خواهد.»

با وجودی كه اغلبشان سرووضع نامناسبی دارند ولی مشخص است كه سعی می كنند خود را به روز نگه دارند. ازجمله آن كه قیمت ارزهای معتبر را مرتب از بلومبرگ و سایت های داخلی رصد می كنند. حتی یكی از آنها اخبار بورس فلزات لندن را هم پیگیری می كند. دراین میان درد دل هایی هم دارند. یكی از آنها كه موقرتر به نظرمی رسید، گفت: «آقا چرا بانك مركزی و اصناف این دعوایشان را تمام نمی كنند. آخر چرا ما كار به این مهمی را باید گوشه خیابان انجام بدهیم. آخه چه كسی ۳ میلیاردتومان پول دارد كه تو فردوسی سرقفلی بخرد. چرا دولت یك بازار ارز رقابتی برای ما ایجاد نمی كند. (جالب است كه معنای رقابت در اقتصاد را هم می داند). این بازار رو درست كنن، نماینده بانك مركزی هم وایسه بالاسر بازار. هم خیال مردم راحت می شه از خریدشون، هم صنف ما از بدنامی درمی آد! تو رادیو، تو تلویزیون هروقت می خوان یه آدم بد رو مثال بزنن به ما اشاره می كنن. آخه مگه ما چه مونه. اینو نگاكن (به یكی از همكارانش اشاره می كند)، ۳ تا خانواده رو نون می ده. این كجاش خلافكاره؟ تازه زبانشم فوله مثل شما درس خونده هم هست.»

منشأ دلارها از کجاست؟
بنابر اظهار فعالان بازار ارز دلارهای تقلبی كه به تازگی در بازار ارز توزیع شده در تایلند یا هنگ كنگ به چاپ رسیده و از طریق كردستان عراق و افغانستان به كشور راه یافته است.
گرچه برخی نیز معتقدند كه این دلارها منشأ كلمبیایی دارد.

اما این همه ماجرا نیست. در بازار شایعات دیگری هم وجود دارد كه با اندكی تغییر ازسوی بیشتر دلارفروشان تأیید می شود. بنابر مشهورترین شایعه حدود یك سال و نیم قبل، ۲ كانتینر دلار سیاه از عراق به كشور آورده شد و بسیاری سعی كردند تا با پاك كردن لكه های سیاه به نان و نوایی برسند كه البته موفق نشدند.

بنابر اظهار فعالان بازار، دلار سیاه، دلاری است كه آمریكایی ها در نقاط پرآشوب (پس ازپاك كردن لكه با دستگاه مخصوص) توزیع می كنند تا اوضاع به نفع آنها پیش برود و پس از پایان آشوب به دلیل تقلبی بودن آن دارندگان را دستگیر و قلع و قمع می كنند و آخرین بار نیز به مناسبت انتخابات عراق این دلارها به عراق راه یافته بود كه گویا چند گروه مسلح موفق به دزدیدن آن از آمریكایی ها می شوند.

یک نحوه شناسایی

یکی ازصرافان می گوید از جمله راههای تشخیص دلار در مواقعی که می خواهید بصورت رندوم چند تا از دلارها را بررسی نمایید، آغشته کردن قسمتی از دلار به بزاق دهانه، (مثل روش تمبر یا پاکت نامه)، البته به جهت غیر بهداشتی بودن غیر قابل توصیف اسکناس، می توان انگشت سبابه را با نوک زبان مرطوب کرد و روی قسمتی از دلار که در تصویر زیر (تصویر شماره ۱) مشخص شده کشید و بعد آن قسمت از دلار را روی یک سطح سفید (اعم از دیوار یا روی کاغذ و...) بکشید، در صورتی که رنگ پس بدهد دلار اصل است (دلار اصل رنگ پس میدهد).

و همچنین در نظر داشته باشید که کاغذ دلار دارای الیافی است که اگر با ذره بین مشاهده نمایید مانند تارهای ریز و نامنظم مو به رنگهای قرمز و آبی را در آن خواهید دید که در دلارهای تقلبی این نقش الیاف را چاپ می کنند و با مقداری تمرین و مشاهده دلار اصلی می توان، کاغذ الیاف دار دلار اصلی را با چاپ الیاف بر روی اسکناس تقلبی، تشخیص داد.

درهرحال اگر قصد خرید ارز خارجی دارید و از فروشنده اطمینان ندارید، از کسانی که مورد تایید بانک مرکزی هستند ارز تهیه کنید.