آمریکا برای بهبود وضعیت خاورمیانه نیازمند ایران است
یک استاد دانشگاه تاکید کرد: آمریکا برای بهبود وضعیت منطقه ناآرام خاورمیانه نیازمند ایران است.
امید ملکی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایلنا، با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و با بیان این موضوع که در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تحلیل‌ها در ایران بیش از اندازه فردمحور شده است، تصریح کرد: باید دانست با آنکه رئیس جمهور آمریکا در ساختار حکمرانی این کشور نقش کلیدی را برعهده دارد ولی اینگونه هم نیست که او تنها عنصر تاثیرگذار در روند تصمیم‌گیری در عرصه سیاست خارجی باشد.
او ادامه داد: رئیس جمهور آمریکا بیش از هر چیز دیگری باید براساس قیود و ساختارهایی عمل کند؛ این قیود هم در ساختار محدودکننده درون سیستم سیاست‌ورزی آمریکایی وجود دارد، هم در ساختار بیرونی سیاست خارجی امریکا و بی‌تردید رئیس جمهور آتی امریکا براساس این محدودیت‌ها و قیود است که به کار خود ادامه می‌دهد.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در ادامه با اشاره به عملکرد موفقیت‌آمیز اوباما در عرصه دیپلماسی اظهار داشت: در دوره‌ای که دولت آمریکا توانسته است در عرصه سیاست خارحی موفقیت‌های قابل اعتنایی داشته باشد، طبیعی است که هیلاری کلینتون خود را معمار سیاست خارجی اوباما بداند و اگر هر فرد دیگری هم به جای هیلاری کلینتون نامزد حزب دموکرات بود، بیان می‌کرد که سیاست خارجی دولت کنونی را ادامه خواهد داد و ادامه‌دهنده را اوباما است.
ملکی در پاسخ به این سوال که نگاه ترامپ به سیاست اوباما در قبال ایران چیست؟ تصریح کرد: ابتدا باید دو مسئله سیاست‌های اعلامی را از سیاست‌های اقدامی جدا کرد. اصولا سیاست‌های اعلامی، سیاست‌های رادیکال‌تری نسبت به سیاست‌های اقدامی هستند اما آنچه اهمیت دارد و مورد اجرا قرار می‌گیرد، سیاست‌های اقدامی است.
او با بیان اینکه ترامپ هنوز به مرحله‌ای اجرا و اتخاذ سیاست‌های اقدامی نرسیده است، خاطرنشان کرد: دونالد ترامپ نماینده جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست جمهوری است و طبیعی است که علیه برجام به عنوان دستاورد یک دولت دمکرات موضع‌گیری کرده و آن را به چالش بکشد و حرف‌های تندی در این رابطه بزند. با این حال، این نقدها در چارچوب سیاست‌های اعلامی است و طی آن، ترامپ می‌خواهد با طرح چنین انتقادهایی، آرایی را جذب کند.
این کارشناس مسائل آمریکا در پاسخ به این سوال که برجام در دوران ریاست جمهوری هر یک از این افراد با چه چالش‌هایی روبه‌رو خواهد شد؟ یادآور شد: نکته نخستی که باید به آن توجه کرد، این است که تهران و واشنگتن در دوران پسابرجام نیز در فضای دوستی قرار ندارند و برجام هم توافقی برای بهبود روابط ایران و آمریکا نیست، بلکه برجام توافقی است که ایران همراه با شش کشور دیگر، که یکی از آنها آمریکا است که توانستند در خصوص یکی از مشکلاتشان به تفاهم برسند.
ملکی با بیان اینکه برجام یک سند حقوقی است و تعهد حقوقی دولت آمریکا را در پی دارد، ابراز داشت: فارغ از اینکه چه کسی رئیس جمهور آمریکا بشود ، یکی از مهمترین ویژگی‌های توافق هسته‌ای بازگشت‌پذیری دوطرفه آن است. از نگاه آمریکا، دوران پیش از توافق هسته‌ای ایران، وضعیت مطلوبی نبود و ایران به سمت ساخت بمب هسته‌ای حرکت می‌کرد. هرگونه نقض برجام به معنای آن است که جامعه جهانی راه ایران را برای بازگشت به دوران سابق باز کرده است و این به هیچ وجه مطلوب دولت آمریکا نیست.
این استاد دانشگاه با ضروری دانستن فعال بودن دیپلماسی ایران و مشارکت با اروپایی‌ها بیان کرد: در این مدت ایران باید بتوانند زمینه‌های همکاری اروپایی‌ها را فراهم کرده و با یکدیگر مشارکت کنند. در واقع باید منافع اروپا در ایران گره بخورد و آنها از همکاری با ایران منافعی داشته باشند. در صورتی که این اتفاق رخ ندهد آمریکا می‌تواند به نقض برجام بپردازد.
ملکی در پاسخ به این سوال که در صورت انجام آزمایش‌های موشکی ایران در آینده، کلینتون و ترامپ چه سیاستی را در این خصوص در پی خواهند گرفت؟ عنوان کرد: حتما در این رابطه سیاست سخت‌گیرانه‌تری نسبت به دولت اوباما از سوی دولت بعدی آمریکا چه ترامپ یا کلینتون در پیش گرفته خواهد شد و احتمال تحریم‌‌های یک‌جانبه از سوی آنها وجود دارد.
او با بیان اینکه آمریکا برای بهبود وضعیت منطقه ناآرام خاورمیانه نیازمند ایران است، گفت: آمریکا در طول سال‌های گذشته تلاش کرده است تا سیاست خارجی مبتنی بر واقع‌بینی را در دستورکار خود قرار دهد. ایران و آمریکا متحد یکدیگر نیستند ولی آمریکا برای خروج از وضعیت کنونی خاورمیانه به ایران نیازمند است.
این کارشناس مسائل آمریکا افزود: در شرایط کنونی مهمترین متحد منطقه‌ای آمریکا خود عامل ناآرامی در منطقه است و خود را در بحرین و یمن درگیر کرده است. از سوی دیگر آنها پذیرفته‌اند که ایران تنها کشور باثبات در خاورمیانه است و مهمترین بازیگری است که می‌تواند به ثبات منطقه کمک کند. اگر آمریکا بخواهد در آینده خاورمیانه نقشی داشته باشد، به ناچار باید نقش ایران را به رسمیت بشناسد.
ملکی در پاسخ به این سوال که آمریکا با صدور گزارش‌های چون گزارش سالانه تروریسم و اتهام‌زنی به ایران چگونه می‌خواهد با ایران در خصوص مسائل منطقه‌ای همکاری داشته باشد؟ اظهار داشت: گزارش‌هایی چون گزارش حقوق بشر یا تروریسم وزارت امور خارجه آمریکا، گزارش‌هایی راهبردی محسوب نمی‌شوند و جزو سیاست‌های اعلامی هستند. مگر زمانی که ایران و آمریکا در خصوص افغانستان یا عراق با یکدیگر گفت‌وگو کردند، ایران در لیست کشورهای حامی تروریسم نبود؟ و مگر بدون همکاری ایران دولت حامد کرزی در عراق می‌توانست روی کار بیاید؟ و مگر بدون ایران، آمریکا می‌توانست نوری مالکی را در عراق به قدرت برساند؟
او اضافه کرد: واشنگتن تهران را متهم به نقض حقوق بشر یا حمایت از تروریسم می‌کند اما این مسئله به معنای نادیده گرفتن نقش تاثیرگذار ایران در خاورمیانه نیست.
این پژوهشگر مسائل آمریکا در پاسخ به این سوال که روابط ریاض و واشنگتن در دولت بعدی آمریکا چگونه خواهد شد؟ تصریح کرد: عربستان چه بخواهیم و چه نخواهیم متحد آمریکا است و دو کشور از روابط راهبردی با یکدیگر برخودار هستند. به نظر من، چه کلینتون و چه ترامپ رئیس جمهور امریکا شوند، این رابطه تقویت می‌شود.
ملکی در پاسخ به این سوال که دولت بعدی آمریکا در بحران روابط ایران و عربستان، آیا جانب ریاض را خواهد گرفت؟ خاطرنشان کرد: آمریکا در طول این مدت در این تنش نقش کمرنگی را بازی کرده است و به عبارتی نخواسته است تا خود را درگیر آن کند. اظهارنظر وزارت امور خارجه آمریکا مبنی بر مدیریت بحران نیز کمترین کاری بود که می‌توانست در این خصوص انجام دهد. با این حال، با تقویت روابط آمریکا و عربستان، احتمال جانب‌گیری واشنگتن از ریاض وجود دارد.
او در پاسخ به این سوال که دولت آتی آمریکا شکاف‌های حاصل شده میان این کشور با اسرائیل به دلیل اختلاف‌نظر در خصوص برجام حل خواهد شد؟ ابراز داشت: روابط آمریکا و اسرائیل، رابطه‌ای بسیار پیچیده است. به عبارتی، این رابطه، رابطه فراراهبردی در منطقه است.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی تاکید کرد: در آمریکا قانون نانوشته‌ای وجود دارد و آن، این است که هر کسی رئیس جمهور شود، تلاش می‌کند نسبت به رئیس جمهور پیشین کمک‌های بیشتری را به اسرائیل بکند و در این باره میان روسای جمهوری نوعی رقابت وجود دارد. بی‌تردید در دوران رییس جمهور آینده هم کمک‌های آمریکا به اسرائیل نسبت به دوران اوباما افزایش خواهد یافت.